پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت_گروه مهندسی شیمی
منشاء گاز طبيعي:
نظريات متعددي در زمينه منشاء نفت و گاز وجود دارد
آخرين و علمي ترين آنها كه هم اكنون مورد تاييداكثر قريب به اتفاق دانشمندان است، نظريه “منشا آلي” نام دارد. طبق اين نظريه، بقاياي گياهان و جانوراني كه اجساد آنها طي ميليون ها سال به قسمت هاي زيرين درياچه ها و اقيانوس هاي قديمي رانده شده بودند بتدريج تجزيه و به صورت عناصر آلي درآمده . براثر فشار و گرماي دروني زمين به نفت و گاز تبديل و در مخازن زيرزميني و در عمق سه تا چند هزار متري و با فشار حدود چند صد اتمسفر ذخيره گرديده است.
مشخصات گاز طبيعي:
گاز طبيعي مخلوطي است از گازهاي مختلف كه بخش اعظم آن را متان تشكيل مي دهد.
گاز طبيعي گازي است بي رنگ، بي بو و سبك تر از هوا. براي تشخيص نشت گاز، در ايستگاه هاي دروازه
ورودي شهرها به آن مواد بودار كننده (اُدورانت) اضافه مي كنند تا ايمني مصرف كنندگان گاز طبيعي تامين گردد. گازطبیعی مورد استفاده در استان خراسان از مخازن گازي سرخس تامين مي گردد و 98 % آن را گاز متان CH4 تشکیل مي دهد. ارزش حرارتي هر متر مكعب گاز طبيعي تقريبا معادل ارزش حرارتي يك ليتر نفت سفيد مي باشد.
لازم به يادآوري است كه درصد مواد فوق كه بيشتر به ناخالصي معروفند در گاز ميدان هاي گازي مختلف
متفاوت است. به علاوه اصطلاح ناخالصي به منظور استفاده نهايي گاز بيان مي شود. در صورتيكه هر كدام از اين مواد داراي ارزش صنعتي و اقتصادي زيادي است كه طي پالايش گاز،استخراج و به نحو مقتضي استفاده مي كنند. مسير پالايش گاز با توجه به تركيبات هر گاز متفاوت است.اين مسير در مورد بعضي گازها شامل 20 فرآيند هم مي شود ولي در نمودار ذيل به معمولي ترين آنها اشاره مي شود.
انواع مخازن گازی:
همانطور كه قبلا هم اشاره شد مخازن گازي نسبت به تركيب گاز آنها از هم متمايز هستند. معمولا آنها را به 3
گروه اصلي دسته بندي مي كنند.
-1 مخازن گازي كه بيشترين درصد تركيبات گاز آن را متان تشكيل مي دهد.
-2 مخازن گازي كه حاوي هيدروكربن هاي مختلف مي باشد. اين مخازن، “مخازن ميعاني” ناميده مي شوند.
در زمان استخراج از اين مخازن، گازهايي حاوي متان، اتان، پروپان، بوتان و ميعانات گازي حاوي برش
بنزيني و كروزن و در مواردي هم مازوت بدست مي آيد.
تقسیم بندی گاز ها:
گازهاي گوگردي به گازهايي گفته مي شوند كه مقدار سولفيد هيدروژن آن از 0.5%حجمی کمتر باشند.
در اين گازها مقدار قابل توجهي دي اكسيد كربن وجود دارد كه در فرآيند شيرين سازي به همراه گوگرد از آن جدا
مي شوند.
در بعضي گازها گاز ترش به گازي اتلاق مي شود كه مقدار سولفيد هيدروژن آن بيشتر از 0.5%حجمی باشد.
مقدار سولفيد هيدروژن آنها بالغ بر 20 % حجمي است. به غير از تركيبات گوگرددار در اين گازها دي اكسيد كربن، ازت،هليوم و آب نيز وجود دارند.
در حقيقت با توجه به محتواي گاز، روند فرآوري آن مشخص و طراحي مي گردد. از آنجا كه مسير صحيح و
انتخاب درست فرآيندها و اصول فني مهندسي و اقتصادي، باعث بدست آوردن فرآورده هاي با كيفيت و ارزان مي شود.
نتیجه گیری کلی:
حتي در بعضي موارد صرف هزينه و وقت نيز جبران ناملايمات را نمي كند.
بيشترين مشكل را گازهاي ترش ايجاد مي كنند. بيشتر اين گازها را ميعانات گازي تشكيل مي دهند كه فرآيند
شيرين سازي در آنها در 2 مرحله انجام مي پذيرد. براي اين ميعانات ابتدا در واحد تقطير به برش هاي جداگانه تقسيم مي شوند. سپس آبگيري شده برش هاي گازي آن به واحد شيرين سازي و از آنجا مسير عمومي را طي مي كنند و برش بنزيني آن به واحد تصفيه گوگردي كه معمولا و طبق رويه عمومي واحد تصفيه هيدروژني مي باشد فرستاده مي شوند.
از اين واحد به واحد رفرمينگ يا آروماتيزيشن رفته تا برش بنزيني آن براي استفاده آماده شود.