پردیس فناوری کیشطرح ملی مشاوره متخصصین صنعت و مریریت مهندسی صنایع
سیر تحول مفاهیم کیفیت
در مطلب سیر تحول مفاهیم کیفیت یکی از واژه‌های احساسی و کلیدی و یا مدخل ورودی به مباحث
مرتبط با سیستمهای مدیریت کیفیت است.
تلاش گسترده و همه جانبه ما در تبیین و تعریف این واژه مهم،
نقش بسیار زیادی در درک و آشنایی چرایی و دلیل تدوین و انتشار سیستمهای مدیریت کیفیت دارد.
به راستی کیفیت یعنی چه؟
از یک دیدگاه، کیفیت از سه جنبه زیر قابل توجه است:
کیفیت محصول
کیفیت سیستم
کیفیت فرآیند
در این نگرش، کیفیت تعریف عام و گسترده تطابق با مشخصات و معیارهای تعیین شده
و یا تناسب محصول با اهداف یا منظور را دارد.
از این رو با این مشخصه به کیفیت بیشتر از جنبه یک محصول مورد ارزیابی و تدقیق قرار می‌گیرد و به همین خاطر آنچه که
به عنوان کنترل کیفیت متجلی می‌شود، همه و همه در پی کنترل و نظارت و یا پیش آن دسته از مشخصاتی است که
ارتباط مستقیم و کامل با ویژگیها و مشخصات تعیین شده برای محصول را دارد.
با همین دیدگاه است که مبحث کنترل کیفیت، حرفهای تخصصی و خاص منحصر به واحدی به نام کنترل تلقی میشده
که عهده دار کیفیت محصول شناخته شده و دیگران از دخالت در آن نیز منع شدند.
این تعریف از کیفیت معمولاً با حرف q نمایش داده میشد.
اما به موازات رشد و گسترش روزافزون مبانی نظریه سیستمها و اثرگذاری آن در کلیه جنبه‌های علم و دانش،
اندک اندک این سوالات مطرح شد که آیا
می توان بدون یافتن پاسخی شایسته برای سوالات زیر به کیفیت محصول رسید.
سوالاتی مثل آنچه که در زیر آمده است مبانی نظریه‌ها و تئوریها q را به هم ریختند. این سوالات عبارتند از:
الف) آیا میتوان بدون خرید و تأمین مواد اولیه مناسب محصول با کیفیت تولید کرد؟
ب) آیا بدون وجود ماشین آلات، تجهیزات و فرآیند قابل میتوان کیفیت محصول را تضمین کرد؟
ج) آیا بدون برخورداری از کارکنان آموزش دیده واجد شرایط و با انگیزه
می توان به هدف نهایی که همانا تولید محصول با کیفیت است رسید؟
د) آیا بدون استفاده از شرایط مناسب انبار، روش های حمل و نقل و جابجایی و … میتوان کیفیت محصولات را تا نقطه تحویل به مشتری حفظ نمود؟
پرسشهایی از این دست، رفته رفته برداشت قبلی از کیفیت (q) را تغییر داد . و برداشت جدیدی به نام (Q) را پی ریزی کرد .
از اینرو، رفته رفته نه تنها کیفیت تطابق محصولات تولید شده با مشخصات و استانداردهای مورد نیاز تلقی شود. بلکه قیمت، تحویل، خدمات بعد از فروش و عواملی مثل اینها نیز .به عنوان شاخص‌ها و عوامل تشکیل دهنده کیفیت مورد توجه جهانیان قرار گرفت. نمودار برخی از جنبه‌های کیفیت از نظر پروفسور ایشی کاوا را نشان میدهد. کیفیت در نگرش جدید سیر تکامل گسترده‌ای را طی کرده است.