ماهیت نگرش رفتاری
بسیاری از نگرشهایی که در ایجاد تئوری حسابداری بکارگرفته شده نسبت به رفتار استفاده کننده بطور اخص و نسبت به فرضیات رفتاری بطوراعم بی توجه بوده اند.
نظر انتقادی یکی از مححقان بنام Devine در این باره بصورت زیر می باشد
« اکنون زمان آن است که به عکس العملهای روانشناختی کسانیکه مصرف کننده تولیدات حسابداری، و یا گرفتار تارهای کنترلی آن هستند توجه کنیم با توجه به همه جوانب، معقول است اگرنتیجه گرفته شود که حسابداران از موضوع روابط خود با شبکه رانسانی وانشناختی فعالیت آن چنان با خام دستی گذر کرده اند که از تصور خارج است. در یک رشته جدیدالتأسیس،خام دستی تا حدود معینی عذری پذیرفتنی است اما کوتاهی در شناخت این نکته که بیشتر آنچه به عنوان تئوری حسابداری پذیرفته میشود متأسفانه با فرضیات رفتاری بی پایه در هم آمیخته است، نابخشودنی است.»
نگرش رفتاری در فرمول بندی تئوری حسابداری مربوط بودن موارد زیر را با تصمیم گیری مورد تأکید قرار میدهد:
• اطلاعاتی که مورد مبادله قرار میگیرد(گرایشی که بر رابطه تصمیم-ارتباط تأکید دارد)
• رفتار فردی و گروهی ناشی از مبادله اطلاعات(گرایشی که بر تصمیم گیرنده تأکید دارد)
حسابداری یک رشته کردارگرا به حساب می آیدوهدف آن این است که کردار را به دو طریق تحت تأثیر قرار میدهد.
• بطور مستقیم از طریق مضمون آگاهی بخش پیام منتقل شده
• بطور غیر مستقیم از طریق رفتار حسابداران
نگرش رفتاری در فرمول بندی تئوری حسابداری علم رفتاری را در حسابداری مورد استفاده قرار میدهد و هدف کلی آن مشابه به هدف علم رفتاری است و تفاوتی با آن ندارد.
نظریات کمیته انجممن حسابداران آمریکا
هدف علم رفتاری فهمیدن،توضیح دادن و پیش بینی کردن رفتار انسان است و علم رفتاری مشاهده منظم رفتارانسان را به منظور تأئید فرضیه های مشخص از طریق آزمایش و به اعتبار تغییرات قابل مشاهده در رفتارنشان میدهد.
تأثیرات رفتاری اطلاعات حسابداری
اطلاعات حسابداری از نظر محتوا و شکل میتواند بر تصمیم گیری فردی اثر داشته باشد (به عنوان راهنمای مهم برای یافتن راههای تحقیق درباره بهبود سیستمهای حسابداری و گزارشگری بکار گرفته شود)
مطالعات وتحقیقات مربوط به تأثیرات رفتاری اطلاعات حسابداری را به پنج طبقه تقسیم میگردد
1 کفایت افشا
2 فایده مندی داده های صورتهای مالی .
3 تلقی های مربوط به آیینهای گزارشگری در سطح بنگاه
4 قضاوتهای راجع به اهمیت
5 تأثیرات شقوق مختلف رویه های حسابداری بر تصمیم
نگرشهای کفایت افشا
1 الگوهای استفاده از داده را از این زاویه که مباحث بحث برانگیز مربوط به لزوم شمول اطلاعات معین در افشاگری را حل نماید موردبررسی قرار میدهد.
2 طرز برداشت و تلقی گروهها
3 میزان افشای اقلام مختلف اطلاعاتی در گزارشهای سالیانه وعوامل مؤثر درایجاد تفاوتهای پراهمیت میان شرکتهای مختلف
نتایج تحقیقات کفایت افشا
1 درمورد کفایت صورتهای مالی موجود توافق عمومی وجود دارد
2 در مورد این صورتهای مالی تفاهم و درک عمومی وجوددارد
3 در مورد تفاوتهای موجود در میان صورتهای مالی این توافق ضمنی وجود دارد که تفاوتها ناشی از متغیرهایی نظیر اندازه و سودآوری شرکت و اندازه و موقعیت مؤسسه حسابرسی است
نگرشهای مورد بررسی فایده مندی داده های صورتهای مالی
1 اهمیت نسبی اقلام اطلاعاتی مختلف در تحلیل سرمایه گذاری از نظر استفاده کنندگان و تهیه کنندگان اطلاعات مالی
2 مربوط بودن اطلاعات صورتهای مالی در تصمیم گیری
نتایج تحقیقات فایده مندی
1 بین استفاده کنندگان و تهیه کنندگان اطلاعات مالی، در مورد اهمیت نسبی اقلام اطلاعاتی توافق عمومی وجوددارد.
2 استفاده کننندگان برای اتخاذ تصمیم تنها بر صورتهای مالی متکی نیستند.
نگرشهای مورد بررسی تلقی های مربوط به آیینهای گزارشگری در سطح بنگاه
1 برتریهای راههای مختلف تکنیکهای حسابداری
2 تلقی های مربوط به مباحث کلی گزارشگری مانند اینکه چه مقدار اطلاعات باید در دست باشد،چه مقداراطلاعات در دست است و اقلام معین ، چه اهمیتی دارند.
نگرشهای مورد بررسی قضاوتهای راجع به اهمیت
1 عوامل اصلی تعیین کننده در جمع آوری،طبقه بندی و تلخیص داده های حسابداری
2 اشخاص چه اقلامی را با اهمیت تلقی می کنند و مشخص نمودن اینکه اختلاف در داده های حسابداری از کجا به بعد با اهمیت به حساب می آید.
این مطالعات مشخص نمود که عوامل متعددی بر قضاوتهای مربوط به اهمیت میتوانند مؤثر باشندو اینکه قضاوتها در میان اشخاص مختلف متفاوت است.
نگرشهای مورد بررسی تأثیرات شقوق مختلف رویه های حسابداری بر تصمیم
1 استفاده از تکنیکهای مختلف موجودیها
2 اطلاعات سطح – قیمت
3 اطلاعات غیرحسابداری
و نتایج در این زمینه مشخص کرد که این رویه ها می تواند تصمیمات شخص را تحت تأثیر قرار دهد و دامنه تأثیر میتواند به ماهیت کار،خصوصیات استفاده کنندگان و ماهیت محیط آزمایشی بستگی داشته باشد.
تثبیت وظیفه ای
تثبیت وظیفه ای به پدیده ای اشاره دارد که به رفتار بیشتر انسانها مربوط میشود. فرد پس از اینکه به یک موضوع یا یک عنوان ، معنایی را نسبت داد دیگر نمیتواند معانی یا استفاده های دیگری برای آن قائل بشود.بطور خلاصه ، فرد ذهن خود رافقط بریک وظیفه مربوط به هر موضوع ثابت می کند.
اگر نتایج حاصل از روشهای مختلف حسابداری با نام مشابهی خطاب شود مثل سود،بهای تمام شده افرادی که حسابداری را خوب نمی فهمند این حقیقت را نادیده میگیرند که ممکن است روشهای متفاوتی برای تهیه نتایج بکار رفته باشد درچنین حالتی تغییر در فرآیند حسابداری قطعاً بر تصمیمات اثر میگذارد.
القای اطلاعات
رفتار فرد به دو طریق تحت تأثیر اطلاعات قرار میگیرد.
1- از طریق استفاده از اطلاعات زمانیکه به عنوان دریافت کننده عمل می شود.
2- از طریق القای اطلاعات زمانیکه به عنوان فرستنده عمل می شود.
فرآیند پیچیده ای که درآن ، رفتار فرد از اطلاعاتی تأثیر میگیرد که ارسال آنها از وی خواسته شده است.
ارزیابی نگرش رفتاری
بیشترتحقیقات حسابداری رفتاری, که دراین مقاله مورد بحث قرارگرفت, برآن است که به نتایج کلی درباره رفتارانسان درارتباط بااطلاعات حسابداری دست یابد.
هدف اصلی همه این مطالعات, گسترش وتاییدفرضیه های رفتاری مربوط به تئوری حسابداری است, فرضیه های درمورد کفایت افشا, فایده مندی داده های صورتهای مالی, تلقی های مربوط به تجربه های گزارشگری در سطح بنگاه, قضاوتهای راجع به اهمیت, تاثیرات شقوق مختلف رویه های حسابداری برتصمیم و اجزای یک مدل پردازش اطلاعات(ورودی,پردازش,خروجی).
