دسته: اخبار صنعت

هم اکنون تولید تلفن های همراه منعطف از مقدس ترین اهداف نهائی بسیاری از تولیدکنندگان تلفن های همراه هوشمند به شمار می آید. لازمه ایجاد و پیاده سازی ایده فوق تولید اجزای منعطف با قابلیت ارتجاع (خم پذیری) می باشد.

با توجه به اطلاعات و گزارشات مبنا بر تولید اجزای خم پذیر، دانشمندان دانشگاه اکستر یک مقاله با موضوع جایگزینی سیستم ذخیره سازی جدید ساخته شده از گرافن به جای حافظه فلش کنونی نوشته و ارائه داده اند. مواد تشکیل دهنده سیستم ذخیره سازی جدید ارزان تر می باشد. و ترکیب هیبریدی آن مبنا بر ترکیبات گرافن اکسید-تیتانیوم اکسید است که قادر به نوشته و خوانده شدن در تنها ۵ نانوثانیه می باشد. اجزای ترکیبی این سیستم جدید تنها ۵۰ نانومتر طول و ۸ نانومتر ضخامت دارد.

گرافن لایه ای نازک از کربن می باشد. و اگر علاقه مند هستید تا بدانید این نازک بودن چه اندازه است، باید بگوییم گرافن باریک ترین ترکیب در اتم کوچک برای انسان شناخته شده است.

اگر به دانستن درباره وزن گرافن علاقه مند هستید، با سبک ترین مواد شناخته شده برای انسان و در عین حال قوی ترین ترکیب روبرو هستید.

همچنین، گرافن بهترین رسانای الکتریسیته می باشد. بنابراین، به نظر می رسد مناسب ترین ماده برای استفاده در دستگاه های الکترونیکی از جمله تلفن های همراه هوشمند باشد.

این در حالیست که گرافن پس از کربن، هیدروژن، هلیوم و اکسیژن بیشترین عنصر موجود در جهان می باشد. مهم ترین مشکل گرافن فرآیند پیچیده تولید آن است. علاوه بر این، کیفیت رشد گرافن برای بار نخست کافی نیست.

گرافن، هدایت گر الکترون های موثرتری به نسبت سیلیکون می باشد و انتقال الکترون ها در ۱۰۰۰ کیلومتر بر ثانیه (۳۰ برابر سریع تر از سیلیکون) است.

بر اساس نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه تهران در جایگاه چهارم جهان در حوزه مهندسی نفت و جایگاه دهم جهان در حوزه مهندسی ساخت و تولید قرار گرفته است. افزون بر دانشگاه تهران نام دو مؤسسه ایرانی دیگر در این رتبه‌بندی به چشم می‌خورد. دانشگاه صنعتی امیرکبیر در حوزه علم مواد مواد مرکب و دانشگاه صنعت نفت در حوزه مهندسی نفت نیز توانسته‌اند در میان ۱۰ مؤسسه برتر جهان در این حوزه‌ها قرار گیرند.

رتبه‌بندی موضوعی دانشگاه‌های جهان موسسه‌ها را در ۲۲۷ حوزه موضوعی بر پایه شمار مقاله‌های پژوهشی‌شان در نشریه‌های برتر ارزیابی و نام ۱۰ مؤسسه برتر در هر حوزه را منتشر می‌کند. داده‌های لازم برای سنجش عملکرد موسسه‌ها از پایگاه « Clarivate Analytics » دریافت می‌شوند. برای هر حوزه موضوعی در پایگاه «جی.سی.آر.» یا «گزارش استنادی نشریه‌ها»، نشریات بر پایه «ضریب آیجین» و «امتیاز تأثیر مقاله»، از مقدار بزرگ به کوچک فهرست می‌شوند. سپس برترین مقاله‌ها در نشریه‌های باکیفیت‌تر شناسایی می‌شوند. این روند برای تمامی حوزه‌های موضوعی انجام و امتیاز موسسه‌ها بر پایه نمایه نامه علوم و علوم اجتماعی محاسبه می‌شود. در جدول زیر رتبه جهانی و امتیاز مؤسسه‌های ایرانی در موضوع‌های متفاوت این نظام رتبه‌بندی آمده است.

رتبه جهانی و امتیاز مؤسسه‌های ایرانی در نظام رتبه‌بندی موضوعی دانشگاه‌های جهان

نام مؤسسه	مهندسی ساخت و تولید		مهندسی نفت		علم مواد مواد مرکب
	رتبه جهانی	امتیاز	رتبه جهانی	امتیاز	رتبه جهانی	امتیاز
دانشگاه تهران	۱۰	۸۶/۰۱	۴	۸۹/۰۷	–	–
دانشگاه صنعتی امیرکبیر	–	–	–	–	۵	۹۴/۴۲
دانشگاه صنعت نفت	–	–	۷	۸۰/۹۹	–	–

ماهیت کار

مهندسان نفت به دنبال کشف منابع نفت یا گاز طبیعی در جهان می باشند. پس از کشف چنین منابعی  مهندسین نفت  با همکاری زمین شناسان و دیگر متخصصان ، ساختار زمین و خصوصیات صخره های حاوی ذخایر و روشهای حفاری را تعیین کرده و عملیات حفاری راکنترل میکنند. آنها به منظوردستیابی به حداکثر میزان نفت و گاز , تجهیزات و مراحل کار را طراحی می کنند. مهندسان نفت جهت شبیه سازی رفتار منابع  نفت در رابطه با بکارگیری روشهای متفاوت باز یافت ،  شدیدا” به مدلهای رایانه ای وابسته اند. آنها به منظور شبیه سازی اثرات روشهای  گو ناگون حفاری نیز غالبا” از مدلهای رایانه ای استفاده می کنند.
از آنجایی که تنها درصد کمی از نفت و گازموجود در منبع تحت فشار طبیعی از چاه فوران می کند, لذا مهندسان نفت از انواع روشهای تقویت شده بازیافت استفاده می کنند. این روشها شامل تزریق آب , مواد شمیایی , گاز یا بخار به درون یک منبع نفت جهت با فشار  بیرون راندن نفت بیشتر, و حفاری کنترل شده توسط رایانه و یا شکافتن جهت اتصال یک منبع بزرگتر به یک چاه منفرد می باشد . از آنجایی که حتی با بکارگیری کاملترین روشهای امروزی تنها قسمتی از نفت یا گاز یک منبع کشف می شود , لذا مهندسان نفت به امور تحقیقاتی و گسترش فن آوری و روشهای کار آمد تری  می پردازند تا میزان کشف را افزایش داده و از هزینه حفاری و مراحل تولید بکاهند.

فرصتهای شغلی

اکثر مهندسان نفت در بخش های استخراج نفت و گاز , پالایش نفت , و خدمات مهندسی و معماری استخدام می شوند. به خدمت گیرندگان  شامل شرکتهای نفتی بزرگ و صدها شرکت کوچکترو مستقل فعال در زمینه های استخراج ،  تولید و خدمات می باشند. بسیاری از آنها نیزتوسط شرکتهای مشاوره مهندسی وبخشهای دولتی استخدام می شوند.  

اکثر مهندسان نفت در مناطقی که درآنجا نفت و گاز کشف می شود کار میکنند. بسیاری از مهندسان نفت در کشورهای تولید کننده نفت مشغول بکارند.

چشم انداز آینده

انتظار می رود که استخدام  مهندسان نفت با سیر نزولی همراه باشد . با این وجود فرصتهای شغلی مطلوبی در انتظار مهندسان نفت است چرا که شمار مشاغل فعلی بیشتر از شمارکم فارغ التحصیلان این رشته می باشد. چنین فرصتهای شغلی به علت نیاز به جانشینی مهندسانی به وجود می آید که تغییر شغل میدهند و یا شرایط سخت کاری را تحمل نمیکنند.

میزان در آمد

در سال ۲۰۰۰ میانگین درآمد سالانه مهندسان نفت در ایالات متحده ۷۸۹۱۰ دلار بوده است.

گرایشهای مختلف این رشته:

:: رشته مهندسی نفت (مخازن)

ین دوره کارشناسی یکی از گریش هی رشته مهندسی نفت و از دوره هی عالی فنی، مهندسی می باشد که هدف آن تربیت متخصصانی است که داری توانیی و مهارت هی لازم بری انجام طرحها و اجری روشهی بهینه تولید و مطالعات و مدلسازی مخازن نفت و گاز می باشند. ین دوره مبتنی بر دروس مکانیک سیالات، دینامیک گازها، ترمودینامیک سیالات، انتقال جرم، خواص سیالات مخزن، مهندسی حفاری، زمین شناسی نفت، مهندسی مخازن و روشهی ازدیاد برداشت و… می باشد.

نقش و توانائیهائی که دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در ین رشته کسب می کنند عبارتند از:

* بررسی قابلیت تولید در مخزن با بکارگیری و بهره مندی از شیوه هی جدید مطالعاتی و مدلسازی.
* ارزیابی توزیع فشار و توجیه افت آن در مخزن و چگونگی کنترل آن.
* ارائه شریط عملیاتی بری بهره برداری از مخزن با بکارگیری خصوصیات و رفتار مخزن.
* انتخاب و ارائه روش عملی افزیش برداشت از مخازن با احتساب ملاحظات فنی واقتصادی.
* ارزیابی عملیات بهره برداری و ارائه روش بهینه.
* مدیریت و صیانت از مخازن نفت و گاز.
* توانائی ارزیابی فنی – اقتصادی طرح ها و عملیات ازدیاد برداشت از مخازن و بهینه سازی آن.
* ارزیابی تأثیر روشهی ازدیاد برداشت از مخازن بر محیط زیست.

فارغ التحصیلان ین دوره می توانند نقشی مؤثر در مطالعات و مدلسازی مخازن و استفاده از روشهی بهینه ازدیاد برداشت و بطور کلی مدیریت بهینه مخزن داشته باشند.

ین دانشگاه در ین رشته تحصیلی تا مقطع دکتری (با همکاری دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگاه صنعت نفت) فعالیت آموزشی و پژوهشی دارد. در ضمن در مقطع کارشناسی ارشد بصورت مستقل و همچنین بصورت مشترک (Dual Degree) با دانشگاههی معتبر بین المللی فعالیت دارد.

:: رشته مهندسی نفت (اکتشاف)

ین دوره کارشناسی یکی از گریش هی رشته مهندسی نفت و یکی از دوره هی عالی فنی – مهندسی است که هدف آن تربیت متخصصانی در زمینه اکتشاف نفت و مطالعات زمین شناسی ، ژئوفیزیکی، ژئوشیمیائی و امکان سنجی ازدیاد برداشت از مخازن می باشد.

ین دوره عمدتاً بر دروس مهندسی زمین شناسی نفت، ژئوفیزیک، ژئوشیمی نفت، پتروفیزیک، مکانیک سیالات، ترمودینامیک مواد کانی و مکانیک سنگ و خاک و اصول مهندسی حفاری و بهره برداری از مخازن نفت مبتنی است.

نقش و توانائیهائی که دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در ین رشته کسب می کنند عبارتند از:

* آشنائی با دانش امروز زمین شناسی نفت و انجام مطالعات مربوطه و بهره گیری از نتیج حاصله.
* انجام آزمیشات و جمع آوری اطلاعات علمی و فنی مربوطه به ناحیه مورد اکتشاف و عملیات اکتشافی.
* انتخاب و یا تعیین مناسب و روش اکتشاف و اجری آن با توجه به وضعیت زمین شناسی و شریط محیطی و اقلیمی ناحیه موردنظر.
* طرح عملیات و تأمین تدارکات و تلفیق برنامه هی مربوطه بری اجری بهینه عملیات اکتشافی موردنظر.
* برآورد فنی و اقتصادی طرح ها و عملیات اکتشاف.
* مدیریت موثر و صیانت تجهیزات بری مطالعات زمین شناسی، نقشه برداری و عملیات اکتشاف.
* مدیریت و صیانت از مخازن نفت اکتشافی و اعمال روشهی ازدیاد برداشت از جلوگیری از آلودگی و تخریب محیط زیستی با استفاده از مطالعات زمین شناسی و عملیات اکتشافی.

فارغ التحصیلان ین دوره می توانند مطالعات و عملیات مهندسی زمین شناسی نفت، محاسبات و طراحی و تلفیق عملیات و اجزاء جانبی برنامه هی اکتشافی وزارت نفت را به عهده بگیرند. و نقش مؤثر خود را در عملی نمودن و اجری بهینه برنامه هی مطالعاتی و اکتشافی در تلفیق تدارکات و طرح و چگونگی پیاده کردن برنامه هی اکتشافی آتی و استراتژیک صنعت نفت کشور یفا کنند.

:: رشته مهندسی نفت (بهره برداری از منابع نفت)

ین دوره کارشناسی یکی از گریشهی رشته مهندسی نفت و از دوره هی عالی فنی، مهندسی می‌باشد که هدف آن تربیت متخصصانی است که داری توانیی و مهارت هی لازم بری انجام طرح ها جهت اجری روشهی بهینه بری بهره برداری از منابع نفت و گاز باشند.

ین دوره مبتنی بر دروس مکانیک سیالات و دینامیک گازها، ترمودینامیک سیالات، انتقال جرم، طرح و اقتصاد مهندسی، مهندسی مخازن، مهندسی حفاری و مهندسی بهره برداری است.

نقش و توانائیهائی که دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در ین رشته کسب می کنند عبارتند از:

* ارزیابی قابلیت تولید در مخازن و بررسی امکان پذیری روشهی بهره برداری موردنظر.
* ارزیابی فنی-اقتصادی مخازن و تجهیزات آن.
* طرح و اجری بهینه عملیات بهره برداری.
* تشخیص ویژگیها و چگونگی رفتار با چاههی گوناگون.
* توجیه و انتخاب روش مناسب بری بهره برداری و ازدیاد برداشت با توجه به شریط فنی و اقتصادی.
* صیانت از منابع نفت و گاز و ارائه روش هی عملی بری افزیش طول عمر ین منابع.

* بررسی و ارزیابی اثر استراتژیک روش بهره برداری بر محیط زیست.

فارغ التحصیلان ین دوره می توانند در بخش‌هی مختلف مربوط به تولید و بهره برداری در کشور مشغول به فعالیت شده و سبب کاریی و بازده بالاتر ین بخش از صنعت شوند و نقشی مؤثر در حل مشکلات فراروی تولید و بهره برداری از مخازن داشته باشند.

:: رشته مهندسی نفت (حفاری)

این دوره کارشناسی یکی از گرایش های رشته مهندسی نفت و یکی از دوره های عالی فنی، مهندسی می باشد که هدف آن تربیت متخصصانی است که دارای توانایی و مهارت های لازم برای طراحی و انجام فعالیتهای استخراج ذخائر نفت و گاز باشند. این دوره مشتمل بر مکانیک سیالات، دینامیک گازها، ترمودینامیک سیالات، انتقال جرم، طرح و اقتصاد مهندسی، مهندسی مخازن و مهندسی حفاری می باشد.

نقش و توانائیهائی که دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در این رشته کسب می کنند عبارتند از:

* بکارگیری اطلاعات علمی و فنی در عملیات حفاری و استخراج.
* ارزیابی فنی و اقتصادی روشهای حفاری و انتخاب و ارائه روش و عملیات مناسب حفاری و استخراج.
* طراحی تجهیزات حفاری و انجام عملیات در مناسب ترین شرایط.
* مقایسه فنی و اقتصادی عملیات و روش های متفاوت حفاری و ارائه طریق برای توانمندی تکنولوژی این زمینه صنعت نفت کشور.
* حفاظت و صیانت از تجهیزات حفاری و جلوگیری از هرزروی مصالح و امکانات.
* ارزیابی اثرات تکنولوژی حفاری و استخراج بر محیط زیست و ارائه راهکار جهت جلوگیری از آن.

فارغ التحصیلان این دوره می توانند در حوزه مطالعات و عملیات مهندسی حفاری چاههای نفت و گاز در کشور مشغول به فعالیت شوند و نقش خود را در بالا بردن بازده عملیات حفاری و تهیه برنامه های بهینه عملیاتی در این حوزه، به خوبی نمایان سازند.

این دانشگاه تا مقطع کارشناسی ارشد در این رشته بصورت مستقل و همچنین بصورت مشترک (Dual Degree) با همکاری دانشگاههای بین المللی فعالیت دارد.

درسهای رشته

ردیف     نام درس     ردیف     نام درس
۱    آز انتقال حرارت     ۲    آز شیمی آلی ۱
۳    آز شیمی آلی ۲     ۴    آز شیمی فیزیک ۲
۵    آز عملیات واحد     ۶    آز مبانی مهندسی برق ۱
۷    آز مکانیک سیالات     ۸    آز کنترل فرآیندها
۹    آزمایشگاه فرآیند گاز ۱     ۱۰    آزمایشگاه نفت
۱۱    آمار و احتمالات مهندسی     ۱۲    اخلاق و تربیت اسلامی ۱ و ۲
۱۳    استاتیک و مقاومت مصالح     ۱۴    اصول حفاظت محیط زیست
۱۵    اصول مهندسی احتراق     ۱۶    اقتصاد طرح مهندسی
۱۷    انتقال جرم     ۱۸    انتقال حرارت ۱
۱۹    انتقال حرارت ۲     ۲۰    انتقال و توزیع گاز
۲۱    انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن از قرن سیزدهم     ۲۲    ایمنی در صنایع نفت
۲۳    برنامه نویسی کامپیوتر     ۲۴    بهینه‌سازی و برنامه ریزی خطی
۲۵    پروژه     ۲۶    تاریخ اسلام
۲۷    تربیت بدنی ۲     ۲۸    تربیت بدنی ۱
۲۹    ترمودینامیک مهندسی شیمی ۱     ۳۰    ترمودینامیک مهندسی شیمی ۲
۳۱    تصفیه آبهای صنعتی     ۳۲    خواص مواد
۳۳    خوردگی در صنایع نفت     ۳۴    درس انتخابی
۳۵    روشهای اندازه‌گیری کمیتهای مهندسی     ۳۶    ریاضی عمومی ۱
۳۷    ریاضی کاربردی ۱     ۳۸    زبان خارجی ۱ (نظری و عملی)
۳۹    زبان خارجی ۲     ۴۰    زیست‌شناسی
۴۱    سیالیت ذرات جامد     ۴۲    سینتیک و طرح راکتور
۴۳    شیمی آلی ۱     ۴۴    شیمی آلی ۲
۴۵    شیمی پالایش     ۴۶    شیمی تجزیه و ازمایشگاه
۴۷    شیمی عمومی ۱     ۴۸    شیمی عمومی ۲
۴۹    شیمی فیزیک ۱     ۵۰    شیمی فیزیک ۲
۵۱    عملیات واحد ۱     ۵۲    عملیات واحد ۲
۵۳    فارسی ۱     ۵۴    فارسی ۲
۵۵    فرآیند گاز ۱     ۵۶    فرآیند گاز ۲
۵۷    فرآیندهای پالایش     ۵۸    فرآیندهای پتروشیمی
۵۹    فرآیندهای پتروشیمیایی ۱فرآیندهای پتروشیمیایی ۲     ۶۰    فیزیک الکتریسیته و مغناطیس
۶۱    فیزیک مدرن     ۶۲    فیزیک مکانیک
۶۳    مبانی شیمی و تکنولوژی پلیمر     ۶۴    مبانی مهندسی برق ۱
۶۵    مبانی مهندسی برق ۲     ۶۶    متون اسلامی (آیات و احادیث)
۶۷    مدیریت صنعتی     ۶۸    معارف اسلامی ۲
۶۹    مقدمات مهندسی پالایش     ۷۰    مقدمات مهندسی پالایش نفت و گاز
۷۱    مقدمه‌ای بر مدلسازی و مشابه‌سازی ریاضی     ۷۲    موازنه انرژی و مواد
۷۳    مکانیک سیالات ۱     ۷۴    مکانیک سیالات ۲
۷۵    نقشه کشی صنعتی ۱     ۷۶    کاتالیزورهای صنعتی
۷۷    کارآموزی     ۷۸    کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی
۷۹    کارگاه     ۸۰    کنترل فرآیندها

صنعت و بازار کار

فارغ التحصیلان این دوره بطور کلی قادر خواهند بود که مطالعات و عملیات مهندسی زمین شناسی، نفت، محاسبات و طراحی و تلفیق عملیات و اجزاء جانبی، برنامه های اکتشاف وزارت نفت را عهده گیرند و نقش بسزای خود را در عملی کردن و اجرای بهینه برنامه های مطالعاتی و اکتشافی نیز در تلفیق تدارکات و طرح و چگونگی پیاده کردن برنامه های اکتشافی آتی و استراتژیک صنعت نفت کشور ایفا کنند. این نقش و توانایی های فارغ التحصیلان این دوره کارشناسی مهندسی را بطور اجمالی می توان به شرح زیر بیان نمود:

۱- آشنایی با دانش امروز زمین شناسی نفت و انجام مطالعات مربوطه و بهره گیری از نتایج حاصله
۲- انجام آزمایشات و جمع آوری اطلاعات علمی و فنی مربوطه به ناحیه مورد اکتشاف و عملیات اکتشافی
۳- انتخاب و یا تعیین مناسب و روشن اکتشاف و اجرای آن با توجه به وضعیت زمین شناسی و شرایط محیطی و اقلیمی ناحیه مورد نظر
۴- طرح عملیات و تامین تدارکات و تلفیق برنامه های مربوط برای اجرای بهینه عملیات اکتشافی مورد نظر
۵- برآورد فنی و اقتصادی طرح ها و عملیات اکتشاف
۶- مدیریت موثر و صیانت تجهیزات برای مطالعات زمین شناسی، نقشه برداری و عملیات اکتشاف
۷- مدیریت و صیانت از مخازن نفت اکتشافی و اعمال روشهای ازدیاد برداشت از جلوگیری از آلودگی و تخریب محیط زیست ناشی از مطالعات زمین شناسی و عملیات اکتشاف

منبع: کانون دانش، شبکه رشد

به نقل از روابط عمومی در گفتگو با دکتر داود رمضانی مدیر عامل پردیس فناوری کیش، اعلام شد: براساس اصلاح ساختار و بازبینی روش های مشاوره و آموزش در صنایع کشور که به طور پراکنده و غیر مدون از سوی متولیان این امر صورت می گیرد و بودجه مورد نیاز در این زمینه نیز از سوی دولت نامشخص است، نیاز به برنامه ریزی و استفاده از توان علمی و فنی داخلی و بومی موضوع غیر قابل اجتناب و البته ضروری می باشد. از اینرو  پردیس فناوری کیش بر اساس ماموریت سازمانی و نگاه ویژه به موضوع حل مشکل صنایع کوچک ، متوسط و بزرگ، با بهره گیری از استادان برجسته دانشگاهی مرتبط با صنعت که سال های متمادی در این زمینه تجربه عملی دارند، ونیز به کارگیری فناوری های نوین در زمینه برگزاری مشاوره تخصصی آنلاین و همزمان در بخش فرایند تولید و فنی نموده که در سال جاری این طرح تحت عنوان دوراصنعت در سطح کشور به اجرا خواهد درآمد همچنین این مجموعه اقدام به برنامه ریزی و اجرای دوره های آموزشی فنی و مهندسی در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی نموده است که کارگاهها تخصصی این حوزه را از بخش علمی بی نیاز خواهد نمود. البته ایده ی نرم افزاری و سخت افزاری  این خدمت در سال 1391 طی مراسمی ویژه رونمایی و ثبت اختراع نیز گردیده است همچنین در یک دوره زمانی مراحل پایلوت خود را سپری نموده است، در روزهای آینده اطلاع رسانی بیشتری در این زمینه صورت خواهد پذیرفت.

مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در گفت و گو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی شرکت ملی نفت ایران با اشاره به افتتاح همزمان ٦ فاز پارس جنوبی در دومین روز از هفته جاری، گفت: در طول حدود ١٩ سالی که از عمر منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس می گذرد چنین رویداد عظیمی بی سابقه است و به نظر نمی رسد که در آینده نیز در این منطقه افتتاح همزمان ٦ فاز رخ دهد.

وی با اشاره به افتتاح ٤ مجتمع پتروشیمی در کنار افتتاح ٦ فاز پارس جنوبی، تصریح کرد: راه اندازی پتروشیمی تخت جمشید، فاز دو پتروشیمی کاویان، ام ای جی پتروشیمی مروارید و پلی استایرن پتروشیمی انتخاب به دست فعالان بخش خصوصی، تحولی عظیم در زمینه تولید و اشتغال در منطقه است و با راه اندازی این طرح ها سالانه دو میلیون تن به تولید و دو میلیارد دلار به ارزش تولید محصولات کشور در بخش پتروشیمی افزوده می شود.

یوسفی اظهار کرد: کل سرمایه گذاری محقق شده در حوزه بالادست در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس از ابتدا تاکنون حدود ٩٠ میلیارد دلار بوده است که ١٨ میلیارد دلار این سرمایه گذاری ها مختص اجرای طرح فازهای ١٧ الی ٢١ پارس جنوبی بوده است.

وی افزود: در سال گذشته در حوزه صادرات منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس شاهد افزایش ١٠ میلیون تنی بوده است و از ابتدای کار دولت یازدهم تا کنون، صادرات منطقه ١٠٠ درصد افزایش یافته و هم اکنون میزان صادرات میعانات گازی و پتروشیمی در این منطقه به لحاظ تناژ مساوی است.

یوسفی با اشاره به ایجاد اشتغال پایدار برای ساکنان منطقه به واسطه افتتاح پالایشگاه های جدید پارس جنوبی، بیان کرد: هنگام اجرای طرح توسعه فازها، نیروهایی از مناطق مختلف کشور بر روی پروژه فعالیت می کنند، اما با افتتاح این طرح ها عموما اشتغال پایداری برای نیروهای بومی ایجاد می شود.

مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس ادامه داد: با توجه به روند گذشته انتظار می رود در هر پالایشگاه حدود ٥٠٠ نفر و در هر مجتمع پتروشیمی نیز حدود ٥٠٠ نفر مشغول به کار شوند که به افزایش سهم اشتغال نیروهای بومی در منطقه کمک خواهد کرد.

نیاز امروز ما به علی(ع)

امروز پس از قرن ها نیاز به نگاه ،مرام ، علم و عمل امام علی (ع) پیش از پیش احساس می شود، گویی این گوهر تابناک که در سالی از عام الفیل مانند پدید ه ای عجیب و منحصر به فرد و در جایی یگانه پا به عرصه وجود نهاد. بسیار قابل تامل است  ، اما آنچه بیش از همه شگفت آور است نگرش فوق بشری است که در سالهای جوانه زدن علم و دوری از جاهلیت است و امروز شاید محققان بسیاری  را در ژرفای وجود خود فرو برده است. حاکمی مقتدر، عالم و دانشمندی مشرف بر تمام علوم،پدر ی بی همتا برای همه کودکان اطراف،داوری متبحر و عادل،فرمانده ای شجاع و پیشرو، آیین عبودیت و بندگی و…و در یک کلام کمال انسانیت و جامع خوبیها. او در مقام تفکر ، تعقل بیش از اینکه به یک الگویی کلامی و نظری تبدیل شود نماد عملگرایی در مدیریت جامعه نمونه است.

نوشته: داود رمضانی نویسنده و مدرس دانشگاه

میلاد مام علی (ع) بر همه عاشقان مبارک باد

نفت و گاز چگونه تولید می شود؟

 

بشر از هزار سال پیش به وجود نفت پی برده بود و این ماده روغنی شکل و اعجاب‌آمیز از دیر باز مورد استفاده پیشینیان بوده است. نفت را OIL یا Petroleum (روغن سنگ) می‌نامند. در زبان اوستایی نپتا به معنی روغن معدنی است که کلدانیها و عربها آن را از فارسی گرفته و نفت خوانده‌اند. هم‌اکنون بیش از دوسوم انرژی مصرفی جهان از نفت تامین می‌شود. نظریات متعددی راجع به منشاء نفت و گاز ابراز شده است که اولین فرضیه ها برای تشکیل هیدروکربنها با منشاء غیر آلی نظیر منشاء آتشفشانی، شیمیائی و فضائی ارائه گردیده است. لکن امروزه در خصوص منشاء آلی هیدروکربها اتفاق نظر وجود دارد. این مواد آلی می تواند بقایای گیاهان و حیوانات خشکی و دریائی عمدتا” پلانکتونها باشد.به طور دقیق تر در دریا و اقیانوس دو دسته تولیدکننده اصلی ماده آلی مناسب برای تبدیل به نفت داریم: فیتوپلانکتونها( دیاتومه ,داینوفلاژله, جلبک سبزآبی) زئوپلانکتونها وجانوران عالیتر تغذیه کننده از فیتوپلانکتونها برای اینکه تولید مواد آلی در محیط آبی به میزان مناسبی باشد,دو عامل دخیلند:1.ضخامت زون نور دار 2.میزان ورود مواد مغذی به زون نوردار( مواد مغذی که برای رشد گیاهان و جانوران مفیدند همانا فسفاتها ونیتراتها و اکسیژن هستند.) بنابه این توضیحات بیشترین تولید مواد آلی در دو ناحیه عمده در حواشی قاره هاست که عبارتند از آبهای کم عمق فلات قاره و زونهای چسبیده به محیطهای قاره ای که جریان روبه بالای آبهای سرد و عمیق اقیانوسی را پذیرا می شوند. در چنین محیطهایی که تولید مواد آلی زیاد است,با رخدادن طوفان ومخلوط شدن آبهای بی اکسیژن واکسیژندار , ویا ازدیاد تولید جانداران وکم شدن اکسیژن , گروهی از جانداران دچار مرگ و میر گروهی میشوندو در کف محیط رویهم انباشته میشوند. اهمیت پلانکتونها در تشکیل نفت از آنجا ناشی می شود که آب دریا ناحیه مساعدی جهت تکثیر پلانکتونها می باشد و تعداد آنها نیز در آب دریا بسیار زیاد می باشد.

 

 

پلانکتونها به علت سرعت رشد و کوچکی جثه، ماده آلی مناسبی است که به سهولت به وسیله رسوبات ریز دانه مدفون گشته و مصون از اکسید شدن در رسوبات باقیمانده و هیدروکربن را تولید می نماید. طبق نظریات جدید مواد مختلف آلی ته نشین شده با رسوبات نرم هنگام دیاژنز (سنگ شدن) تبدیل به یک ماده واسط بین ماده آلی و هیدروکربن می گردد. این ماده واسط کروژن (Kerogn) نامیده می شود. کروژن یک ماده جامد نامحلول آلی است که محصول دیاژنتیک مواد آلی است. توان تولیدی کروژنها برای تولید نفت و گاز متفاوت است.

نفت تشکیل یافته به علت مایع بودن و همچنین به علت خاصیت موئینگی محیط خود از خلال سنگها گذشته، زیر یک طبقه غیر قابل نفوذ در بالاترین قسمت یک چین‌خوردگی که تاقدیس نامیده می‌شود، ذخیره می‌گردد.

بررسی عوامل مشترک مخازن نفت و گاز نشان می دهد که:

الف- شرایط و محیط رسوبی خاصی لازم است تا طبقات نفت زا (سنگ مادرSource Rock) تشکیل شود و همچنین شرایط خاصی باید وجود داشته باشد تا مواد آلی رسوب یافته در این لایه ها به هیدروکربن تبدیل گردد.
ب- سنگ متخلخل و نفوذپذیری (سنگ مخزن Reservoir rock ) باید وجود داشته باشد تا فضای لازم جهت انبار شدن نفت فراهم آید.
ج- سنگ مخزن می بایستی شکل خاصی داشته باشد تا بتواند تله (Trap) را تشکیل داده باعث جمع شدن هیدروکربن گردد.
د- سنگ غیر قابل نفوذی (سنگ پوشش Cap Rock ) لازم است که مخزن را بپوشاند تا از خروج نفت و گاز از مخزن جلوگیری نماید.

تبدیل مواد الی به کروژن و گاز

در باره نحوه تبدیل مواد آلی رسوبات به نفت و گاز با مطالعات جدید ژئوشیمیائی و جمع آوری اطلاعات تجربی ثابت شده است که قسمت اعظم هیدروکربنهای طبیعی در اثر کراکینگ کروژن ناشی از حرارت زمین (ژئوترمال) تولید می گردد. همانطور که بیان گردید برای بوجود آمدن نفت و گاز وجود مواد آلی فراوان و تشکیل کروژن در هنگام دیاژنز رسوبات ضروری می باشد. پس سنگ مادر (Source Rock) سنگی است که دارای مقدار کافی کروژن باشد. شرایط مساعد رسوبی برای تجمع و ذخیره شدن مواد آلی شامل گیاهان و جانوران دریائی و همچنین مواد آلی خشکی که توسط رودخانه ها به حوزه رسوبی حمل می گردد، رسوبات رسی و یا گل کربناته (ریزدانه بودن و محیط آرام رسوب گذاری) می باشد. علاوه بر این محیط کف دریا بایستی محیط احیاء کننده باشد تا از اکسیدشدن مواد آلی جلوگیری بعمل آید.

طبیعی است هرچه میزان کروژن در سنگ مادر بیشتر باشد توانائی بیشتری برای تولید هیدروکربن وجود دارد لکن علاوه بر درصد مواد آلی، سنگ مادر بایستی ضخامت کافی نیز داشته باشد. براساس مطالعات ژئوشیمیائی انجام شده برای اینکه سنگ مادری بتواند هیدروکربن تولید نماید باید دارای حداقل تراکمی از کربن آلی باشد که از آن کمتر قادر به تولید هیدروکربن نخواهد بود. این حداقل عمدتا” 5/0 درصد کربن آلی برآورد می شود. سنگ مادرهائی که در حوزه های رسوبی ایران دیده می شود نظیر سازند کژدمی در ناحیه زاگرس حدود 10-5 درصد کربن آلی دارد که بیشتر از جلبکها منشاء گرفته است.

هیدروکربنها در اثر کراکینگ کروژن بوجود می آیند. کراکینگ کروژن عمدتا” در درجه حرارتهای 100-80 درجه سانتیگراد شروع می شود. این درجه حرارت در یک ناحیه رسوبی با درجه حرارت ژئوترمال طبیعی معادل عمقی بین 3000-2000 متر می باشد. بنابراین یک سنگ مادر هرچه قدر هم ضخیم و غنی از مواد آلی باشد تا در اعماق فوق قرار نگیرد نمی تواند هیدروکربن تولید نماید. بر همین اساس ابتدا نفت خام سنگین تولید می گردد. چگالی و وزن مخصوص نفت خام با ازدیاد عمق کاهش می یابد. هرچه قدر سنگ مادر عمیقتر مدفون گردد نفت تولید شده سبکتر است و گاز معمولا” محصول آخرین این فعل و انفعالات است.

بنابراین ابتدای نفت های بسیار سنگین، نفتهای پارافینیک، نفتهای سبک، نفتهای میعانی و نهایتا” گاز بدست می آید. وقتی درجه حرارت از 165 درجه سانتیگراد تجاوز کند فقط گاز تولید خواهد شد یعنی تقریبا” از عمق 5000 متر بیشتر (ضخامت رسوبی) احتمال یافتن نفت بسیار کم می شود و فقط می توان انتظار یافتن گاز را داشت. در درجه حرارتهای بالاتر از 230 درجه سانتیگراد کروژن یک بافت گرافیتی ثابت پیدا می کند که با ازدیاد درجه حرارت هیدروکربنی تشکیل نمی شود (نسبت هیدروژن به کربن تغییر نمی یابد). به طور کلی ازدیاد عمق باعث ازدیاد درجه حرارت می گردد که این ازدیاد درجه حرارت دو اثر دارد:

الف- کراکینگ کروژن و تبدیل مولکولهای بزرگ به مولکولهای کوچکتر مانند تشکیل نفت و گاز
ب- پلیمریزاسیون مولکولها که به تشکیل متان و گرافیت ختم می گردد (کروژنهای گرافیتی)

نکته مهم دیگری که در مورد تشکیل هیدروکربنها وجود دارد زمان زمین شناسی می باشد. به عبارت دیگر رسوبات قدیمی تر (از نظر زمین شناسی) در درجه حرارتهای پائین تر، همان محصولی را می دهد که سنگ مادری با سن زمین شناسی کمتر در درجه حرارتهای بالاتر هیدروکربن تولید خواهد نمود

گاز

به علت فشار زیاد درون حفره نفتی، مقدار زیادی از گاز در نفت خام حل شده است. به همین دلیل نفت خامی را که از چاه بیرون می‌آید، قبل از انتقال دادن به پالایشگاه، ابتدا به دستگاه تفکیک مخصوصی می‌برند تا قسمت اعظم گازهای سبک و آب نمک آنرا جدا سازند. گازی که مستقیماْْ از چاههای نفت خارج می‌شود با گازی که به این وسیله از نفت خام تفکیک می‌گردد، پس از تصفیه به صورت گاز طبیعی به وسیله‌ی شبکه‌ی گازرسانی برای مصارف سوخت و صنایع پتروشیمی توزیع می‌شود. گاز طبیعی مخلوطی از ئیدروکربنهای سیرشده سبک مانند متان، اتان و اندکی پروپان و بوتان است. قسمت عمده این گاز متان و مقدار کمتری اتان می‌باشد.در این گازها غالباْْ آثاری از نیتروژن، کربن دی اکسید و گاهی ئیدروژن سولفید و هلیم وجود دارد. پس از استخراج نفت آن را پالایش می‌کنند.

 

 

پالایش نفت

پالایش نفت مجموعه عملیاتی است که به وسیله آنها بسیاری از مواد گوناگون از جمله بنزین، نفت سفید، نفت گاز یا گازوئیل، نفت کوره، گریس، قیر و غیره از نفت خام بدست می‌آید. عملیات اساسی پالایش نفت را به سه دسته کلی تقسیم می‌کنند: الف- جدا کردن مواد ( با استفاده از تقطیر جزء به جزء) ب- تبدیل ( تبدیل اجزاء نامرغوب و کم‌مصرف به اجزاء مرغوب در پالایشگاه) ج- تصفیه فرآورده‌های نفتی بیش از نیم قرن از مصرف فرآورده‌های نفتی به صورتی غیر از سوخت می‌گذرد. به مرور زمان و با پیشرفت علم و تکنولوژی، انسان تعداد روزافزونی از ئیدروکربنها را به طور خالص از سایر فرآورده‌های نفتی جدا کرده و به مصرف تولید سایر مواد شیمیایی و صنعتی رسانیده است. صنایع وابسته به نفت را که از مواد نفتی محصولات غیرنفتی تهیه می‌کنند را صنایع پتروشیمی می‌نامند. مواد اولیه‌ حاصل از صنعت نفت که برای تهیه سایر فرآورده‌های شیمیایی به کار می‌رود، مواد پتروشیمی نامیده می‌شود.

آیا می دانستید؟

– گاز طبیعی در حالت عادی بدون بو است. به گاز طبیعی قبل از توزیع یک ماده از ترکیبات سولفور به نام تجاری مرکاپتان اضافه می‌شود تا هنگام نشت احتمالی گاز به ما کمک کند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اکتشاف نفت در ایران
ویلیام ناکسی دارسی یک میلیونراسترالیایی ، نخستین فردی بود که با روشهای جدید روز ودستگاههای حفاری مکانیکی در ایران به اکتشاف نفت وحفر چاه پرداخت.او ابتدا گروهی فنی را به سرپرستی زمین شناسی به نام برلز استخدام و به ایران اعزام کرد. این گروه ، پس از بررسیهای زمین شناسی ، گزارش رضایت بخشی داد.احتمال وجود نفت در حوالی قصرشیرین و شوشتر را زیاد و دردیگرنقاط امیدوار کننده دانست. پس از دریافت این گزارش ،دارسی نماینده ای به نام ماریوت را در سال 1901 به دربار ایران فرستاد ماریوت امتیاز اکتشاف و استخراج نفت در تمام ایران ، بجز پنج ایالات شمالی را از مظفرالدین شاه گرفت.چند ماه پس از امضای قرار داد، حفاری اولین چاه درمحلی به نام چیاسرخ یا چاه سرخ ، در شمال غرب قصرشیرین آغاز شد. کار حفاری به علت نبود راه و ناامنی به کندی پیش می رفت تا آنکه درتابستان 1903 در عمق 507 متری به گاز و کمی نفت رسید. چاه دوم هم در همین ناحیه در عمقی مشابه به نفت رسید. بهره دهی این چاه درحدود 175 بشکه در روز بود. دارسی با ارزیابی نتایج دریافت اگردر ناحیه چیاسرخ نفتی بیش از این مقدار هم بیابد به علت دوری ازدریا ونبود امکان حمل به بازار مصرف ، سودی عاید او نخواهد شد. ناحیه را ترک کرد و به خوزستان روی آورد.
منطقه چیارسرخ درمرزبندیهای بعدی به دولت عثمانی واگذار شد واکنون چیاسرخ یک میدان نفتی کوچکی درعراق است.
درمنطقه خوزستان اولین و دومین چاه حفر شده شرکت، خشک بودند. درنیمه اول سال 1908 سرمایه شرکت روبه پایان بود و هنوز نفتی کشف نشده بود. روسای شرکت به مسئول عملیات که مهندسی به نام دینولدز بود: دستور توقف عملیات را می دهد. ولی او که در محل وضع را بهتر ارزیابی کرده بود چند روزی از اجرای دستور توقف خودداری نمود وبه حفاری ادامه می دهد. درروز پنجم خرداد 1287 شمسی (1908 م) مته حفاری به لایه نفت دار برخورد ونفت با فشار از چاه فوران نمود. عمق چاه 360 متربود. دومین چاه که ده روز بعد به نفت رسید 307 متر عمق داشت با به نفت رسیدن این دو چاه وجود نفت به مقدار زیاد درایران به اثبات رسید. پس از کشف نفت در ایران درسال 1909 شرکت سابق نفت ایران وانگلیسی تشکیل شد.
از سال 1908 تا سال 1928 تمام نفت تولیدی ایران از میدان نفتی مسجدسلیمان استخراج شد. دراین سال میدان نفتی هفتکل ، در سال 1930 میدان نفتی گچساران ، درسال 1936 میدان نفتی آغاجاری و درسال 1938 میدان های نفتی لالی و نفت سفید کشف گردید. میدان نفت خانه را در عراق ، در سال1927 شرکت نفت انگلیسی و عراق کشف کرد.نیمی از این میدان درخاک ایران قرار دارد که اکنون نفت شهر نامیده می شود. با کشف این هفت میدان نفتی حوزه مورد قرار داد شرکت نفت سابق ایران وانگلیس به صورت یکی از مناطق مهم نفتی جهان درآمد.
درسال 1329 با ملی شدن صنعت نفت از شرکت نفت ایران و انگلیس خلع ید به عمل آمد. پس از کودتای 28 مرداد 1332 و عقدقرارداد با کنسرسیومی که از چندین شرکت بزرگ نفتی تشکیل شده بود عملیات اکتشافی گسترده ای در دو دهه 1960 و1970 درحوضه رسوبی زاگرس انجام شد و تعداد میدان های نفتی بزرگ وکوچک که در این حوضه و درخشکی کشف شده بود به پنجاه میدان رسید.
اکتشاف نفت درخلیج فارس در اواخر دهه 1950 آغاز گردید و اولین میدان نفتی بهرگانسر درسال 1960 کشف گردید. دردهه 1960 بیش ازده میدان نفتی در بخش ایرانی خلیج فارس کشف گردد. این دهه از نظر تعداد میدانهای نفتی کشف شده در خشکی و دریا درایران دهه منحصر به فردی است. در سال 1305 سه مهندس روسی درخارح از حوضه قرار داد شرکت سابق نفت ایران وانگلیس درخوریان سمنان اقدام به حفر چاه نمودند . چاه حفر شده در خوریان شایع شد که به نفت رسیده است ولی واقعیت این بود که در عمق صدمتری چاه به آبی مخلوط با مقدارکمی نفت برخورده بود.
در سال 1308 چند زمین شناس خارجی توسط شرکت تحقیقات ایران وفرانسه به نواحی مازندران وسمنان اعزام ومطالعاتی انجام دادند وپس از حفر دوحلقه چاه کم عمق درمشرق بابلسر که نتیجه ای به بارنیاورد، شرکت ، منحل وکارشناسانش درسال 1310 ایران را ترک کردند.

 
درسال 1314 هنگام حفرقنات درجنوب قم آثاری از مواد نفتی درروی آب قنات دیده شد. دولت وقت پس از اطلاع واحدی به نام اداره مهندسی اکتشافی در وزارت دارایی تاسیس نمود که وظیفه آن اکتشاف نفت درنواحی مرکزی وشمالی کشور بود. این واحد با استخدام چند کارشناس آلمانی وخرید دو دستگاه حفاری ضربه ای و دورانی ، عملیات را درنواح قم و مازندران آغاز کرد، دو حلقه چاه درخشت سرو دوحلقه چاه نزدیک به کوه نمک حفرشد. حفاری ها نتیجه ای به بار نیاورد و در سال 1318 متوقف شد.
درسال 1327 دولت ایران برای انجام اکتشاف درخارج از حوضه قراردادشرکت نفت سابق ایران وانگلیس ، شرکت سهامی نفت ایران را تشکیل داد. این شرکت از سال 1328 عملیات اکتشافی را با استخدام زمین شناسان سوئیسی و مهندسین معدن ایرانی آغاز ودر سال 1335در تاقدیسی البرز درناحیه قم نفت قابل ملاحظه ای کشف نمود. درسال 1337 میدان گازی سراجه در شرق قم کشف شد. پس از ملی شدن صنعت نفت وتشکیل شرکت ملی نفت ایران ، شرکت ایران نفت در سال 1339 به آن پیوست و به فعالیت اکتشافی درخارح از حوضه قرارداد باکنسرسیوم سابق با نام امور اکتشاف واستخراج ادامه داد. در سال 1345 این شرکت در دشت مغان آذربایجان و درسال 1346 درگرگان به ترتیب نفت وگاز کشف کرد.بهره برداری از نفت دشت مغان به علت تراوایی بسیار کم سنگ مخزن اقتصادی نیست. گاز کشف شده در گرگان نیز به علت بهره دهی کم چاه که در حدود پنج میلیون پای مکعب درروز است اقتصادی تشخیص داده نشده است.
اموراکتشاف واستخراج شرکت ملی نفت ایران در سال 1347 میدان عظیم گازی خانگیران و در سال 1360 میدان گازی گنبدلی را به ترتیب در غرب و جنوب شهر سرخس کشف کرد.

 

عملیات اجرائی در صنعت نفت، معمولاً به سه جزء اصلی تقسیم بندی می‌شوند، که عبارتند از : بالادست، میان دست و پایین دست. فعالیت‌های میان دستی، در عمل همیشه در بخش عملیات پائین دستی قرار می‌گیرد؛ درنتیجه، عملیات در این صنعت، به دو بخش عمده تقسیم می‌شوند :

• صنایع بالادستی
• صنایع پایین دستی

بخش پایین دستی، اصطلاحی است، که برای اشاره به عملیاتی از قبیل: فروش و توزیع گازطبیعی و محصولات مشتق شده از نفت خام، مورد استفاده قرار می‌گیرد. محصولات مشتق شده از نفت خام، عبارتند از: گازمایع  (ال پی جی)، بنزین، سوخت جت، گازوئیل ، روغن‌ها و آسفالت و…

از مسئولیت‌های دیگری که به بخش پایین دستی این صنعت مربوط می‌شود، توزیع محصولات بیشمار نفتی و پخش گاز طبیعی می‌باشد.

ارتباط با مصرف کنندگان

بر خلاف بخش بالا دستی صنعت نفت، صنعت پایین دستی نفت، بصورت مستقیم با مصرف کنندگان در ارتباط است. که برقراری این رابطه، از طریق هزاران محصول مانند:بنزین، گازوئیل ، نفت گرمایش، گریس، لاستیک، پلاستیک، کود، ضدیخ، آفت کش، گازطبیعی، پروپان و غیره می‌باشد.

محصول فرعی گوگرد

نفت خام، مخلوطی از انواع بسیاری از هیدروکربن ها می‌باشد و غالبأ حاوی ترکیبات گوگرد است. فرایندهای تصفیه که در پالایشگاه های  نفت انجام می‌شود، در بیشتر موارد، پس از تولید و فرآورش محصول اصلی، در پی بدست آوردن سولفید هیدروژن (هیدروژن سولفوره) بوده، که طی فرایندی، سولفور یا همان گوگرد از آن مشتق خواهد شد. همچنین در پالایشگاه‌های گاز نیز ممکن است گاز سولفید هیدروژن در گاز تصفیه نشده موجود باشد، که در اینصورت، گوگرد حاوی آن، قبل از اینکه گاز به مصرف کنندگان توزیع شود، استخراج می‌گردد.

سولفیدهیدروژن در پالایش و فرآوری نفت خام و گاز طبیعی برداشت شده و پس از آن، به گوگرد تبدیل می‌شود. در سال ۲۰۰۵ در حدود ۶۴،۰۰۰،۰۰۰ تن گوگرد تولید شده در سراسر جهان، از طریق پالایشگاه‌های نفت و گاز تولید شده‌است.

 

صنایع بالادستی

در صنعت نفت عبارتی است که عمدتاً بخش جستجو، اکتشاف، حفاری و تولید نفت خام و گازطبیعی اشاره دارد. صنایع بالادستی گاهی به نام اکتشاف و تولید هم شناخته می‌شود.

صنعت نفت معمولاً به سه بخش تقسیم می‌شود: بالادستی، پایین‌دستی و میان‌دستی که صنایع میان‌دستی عمدتاً در دستهٔ پایین‌دستی طبقه‌بندی می‌شوند. صنایع بالادستی شامل جستجو برای یافتن میدان‌های بالقوهٔ زیرزمینی یا زیردریایی، حفاری و اکتشاف چاه و نهایتاً عملیات چاه‌ها است که نفت خام و گاز طبیعی خام را به سطح می‌آورد.

صنایع پایین دستی در صنعت نفت عبارتی است که معمولا برای اشاره به تصفیه نفت خام، و فروش و توزیع گاز طبیعی و محصولات مشتق از نفت خام مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

طبقه بندی صنایع بالادستی در قانون نفت ایران

عملیات بالادستی نفت و گاز در قانون اصلاح قانون نفت مصوب 1 تیر 1390 اینگونه تعریف می شود:

کلیه مطالعات، فعالیتها و اقدامات مربوط به اکتشاف، حفاری، استخراج، بهره برداری و صیانت از منابع نفتی، انتقال، ذخیره‌سازی و صادرات آن مانند پی‌جویی، نقشه‌برداری، زمین شناسی، ژئوفیزیک،ژئوشیمی، حفر و خدمات فنی چاهها، تزریق گاز، آب، هوا و یا هر فعالیتی که منجر به برداشت بهینه و حداکثری از منابع نفتی گردد و نیز احداث و توسعه تأسیسات و صنایع وابسته، تحدید حدود، حفاظت و حراست آنها برای عملیات تولید و قابل عرضه کردن نفت در حد جداسازی اولیه، صادرات، استفاده و یا عرضه برای عملیات پایین دستی را شامل شود.

مواردی نظیر مدیریت و نظارت بر تأمین کالاها و مواد صنعتی، آموزش و تأمین نیروی انسانی، ایجاد و حفظ شرایط ایمنی، بهداشت و محیط زیست و انجام کلیه فعالیتهای لازم جهت ایجاد، ارتقاء و انتقال فناوری برای پشتیبانی عملیات فوق جزء عملیات بالادستی محسوب می‌شود.