پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره تخصصی صنعت و مدیریت_گروه محیط زیست:
پژوهشگران دریافتند که تعداد وقوع امواج گرمایی اقیانوسها نسبت به قرن گذشته بیشتر شده است و همین موضوع میتواند حیات موجودات دریایی را به خطر بیندازد.
زمانیکه امواج گرمایی مرگبار در شهر یا کشوری اتفاق میافتد، خبر آن به گوش ما میرسد؛ اما این امواج در اقیانوسها نیز رخ میدهند. پژوهش جدیدی نشان میدهد که تعداد وقوع امواج گرمایی اقیانوسها نسبت به قرن گذشته بیشتر شده و درحال واردکردن آسیب به حیات دریایی است.
نتایج پژوهش افزایش امواج گرمایی در ژورنال Nature Climate Change منتشر شده است که تأثیر امواج گرمایی بر تنوعزیستی در اقیانوس را نشان میدهد. پژوهشگران دریافتند که از تپههای مرجانی گرفته تا جنگلهای کتانجک و بسترهای علفی دریا، همگی تحتتأثیر امواج گرمایی قرار گرفتهاند و این امواج درحال نابودی چارچوب بسیاری از اکوسیستمهای اقیانوس هستند.
گفته میشود امواج گرمایی دریا زمانی رخ میدهد که دمای دریا برای حداقل پنج روز متوالی بسیار گرمتر از حد طبیعی باشد. دانشمندان تخمین میزنند که اقیانوسها بیش از ۹۰ درصد از گرمایی را که بهخاطر گازهای گلخانهای فراوانی که از اواسط قرن بیستم در اتمسفر محبوس شده است، جذب میکنند. انسانها نیز با سوزاندن سوختهای فسیلی نظیر گاز طبیعی و زغال، مقادیر زیادی گاز گلخانهای وارد اتمسفر کردهاند.
پژوهشگران در پژوهشی که پیشتر انجام داده بودند، دریافتند امواج گرمایی اقیانوسها از سال ۱۹۲۵ تا ۲۰۱۶ بهطور متوسط ۳۴ درصد بیشتر و ۱۷ درصد طولانیتر شده، بهطورکلی تعداد روزهای وقوع امواج گرمایی اقیانوس در طول سال در سطح جهانی با ۵۴ درصد افزایش همراه بوده است.
سالهای النینو (یکی از چرخههای مشهور آبوهوایی جهان که هر ۲ تا ۷ سال یکبار باعث ایجاد ناهنجاریهای بزرگی در آبوهوای سراسر دنیا میشود)، جزو بدترین سالها بودهاند و دمای گرمتر اقیانوسها یکی از ویژگیهای الگوی النینو بهحساب میآید. بااینحال امواج گرمایی دریایی منطقهای میتواند بدون النینو نیز رخ دهد. اریک سیجی الیور، استادیار اقیانوسشناسی دانشگاه دالهاوزی در هالیفاکس و از نویسندگان این پژوهش، میگوید:
شواهد حاکی از آن است که با افزایش تغییرات اقلیمی، وقوع پدیدهی النینو بیشتر شده است.
با افزایش امواج گرمایی اقیانوس، مشکلات مردمی که برای امرار معاش به ماهیگیری و پرورش ماهی وابستهاند هم افزایش مییابد. دکتر هوفمن که در این پژوهش مشارکت نداشته است، میگوید:
اگر به نقشهی جغرافیا نگاه کنید، میبینید که جمعیت زیادی در سواحل دنیا زندگی میکنند. درنتیجه با بروز تغییرات در آب اقیانوسها، نهتنها ماهیگیری تجاری، بلکه امکانات پرورش ماهی در سواحل نیز با چالشهایی مواجه میشوند. این امواج برای تولید آبزیان مناسب نیستند.
پژوهشگران بسیاری از نقاط اقیانوسهای آرام، اطلس و هند را پیدا کردند که زندگی دریایی در آنها آسیبپذیر شده بود. این مناطق محل زندگی تنوعزیستی فراوانی بود و شامل گیاهان و حیواناتی میشد که در بخشهای گرمتر اقیانوس زندگی میکردند. آنها نیز تحتتأثیر سایر رفتارهای انسان نظیر ماهیگیری بیشازحد و آلودگی قرار گرفته بودند.
امواج گرمایی حتی به پرندههای دریایی هم آسیب زده است؛ زیرا منابع غذایی آنها بهخاطر امواج گرمایی از بین رفتهاند یا در واکنش به گرمای اقیانوس، بهجای دیگری نقلمکان کردهاند. هرچند شاید بزرگترین شگفتی پژوهشگران وقتی بود که با نابودی چشمگیر گونههای مهمی نظیر تپههای مرجانی، علفهای دریا و جنگلهای کتانجک مواجه شدند. اینگونهها با ایجاد مخفیگاه برای شکارچیان، متعادلکردن دمای اقیانوس و کاربردشان بهعنوان منبع غذایی، عامل بقای تنوعزیستی زندگی دریایی بهشمار میروند. با نابودی آنها، کل این اکوسیستم نیز از بین خواهند رفت. رابرت میلر، متخصص زیستشناسی در مؤسسهی علوم دریایی دانشگاه کالیفرنیا که نقشی در این پژوهش نداشته است، میگوید:
بااینکه تغییرات اقلیمی فرآیندی تدریجی دارد، اما نتیجهی آن همین رویدادهای گرمایشی شدید است که احتمالاً بیشتر خواهد شد و میتواند پیامدهای فاجعهبارتری را رقم بزند. درواقع اثرات تغییرات اقلیمی شاید بسیار زودتر از آنچه تصور میکنیم، اتفاق بیافتد و در برخی موارد، اکوسیستمها شاید نتوانند بعد از این رویدادها خود را احیا کنند.