رشته مهندسی نفت و گرایش ها

ماهیت کار

مهندسان نفت به دنبال کشف منابع نفت یا گاز طبیعی در جهان می باشند. پس از کشف چنین منابعی  مهندسین نفت  با همکاری زمین شناسان و دیگر متخصصان ، ساختار زمین و خصوصیات صخره های حاوی ذخایر و روشهای حفاری را تعیین کرده و عملیات حفاری راکنترل میکنند. آنها به منظوردستیابی به حداکثر میزان نفت و گاز , تجهیزات و مراحل کار را طراحی می کنند. مهندسان نفت جهت شبیه سازی رفتار منابع  نفت در رابطه با بکارگیری روشهای متفاوت باز یافت ،  شدیدا” به مدلهای رایانه ای وابسته اند. آنها به منظور شبیه سازی اثرات روشهای  گو ناگون حفاری نیز غالبا” از مدلهای رایانه ای استفاده می کنند.
از آنجایی که تنها درصد کمی از نفت و گازموجود در منبع تحت فشار طبیعی از چاه فوران می کند, لذا مهندسان نفت از انواع روشهای تقویت شده بازیافت استفاده می کنند. این روشها شامل تزریق آب , مواد شمیایی , گاز یا بخار به درون یک منبع نفت جهت با فشار  بیرون راندن نفت بیشتر, و حفاری کنترل شده توسط رایانه و یا شکافتن جهت اتصال یک منبع بزرگتر به یک چاه منفرد می باشد . از آنجایی که حتی با بکارگیری کاملترین روشهای امروزی تنها قسمتی از نفت یا گاز یک منبع کشف می شود , لذا مهندسان نفت به امور تحقیقاتی و گسترش فن آوری و روشهای کار آمد تری  می پردازند تا میزان کشف را افزایش داده و از هزینه حفاری و مراحل تولید بکاهند.

فرصتهای شغلی

اکثر مهندسان نفت در بخش های استخراج نفت و گاز , پالایش نفت , و خدمات مهندسی و معماری استخدام می شوند. به خدمت گیرندگان  شامل شرکتهای نفتی بزرگ و صدها شرکت کوچکترو مستقل فعال در زمینه های استخراج ،  تولید و خدمات می باشند. بسیاری از آنها نیزتوسط شرکتهای مشاوره مهندسی وبخشهای دولتی استخدام می شوند.  

اکثر مهندسان نفت در مناطقی که درآنجا نفت و گاز کشف می شود کار میکنند. بسیاری از مهندسان نفت در کشورهای تولید کننده نفت مشغول بکارند.

چشم انداز آینده

انتظار می رود که استخدام  مهندسان نفت با سیر نزولی همراه باشد . با این وجود فرصتهای شغلی مطلوبی در انتظار مهندسان نفت است چرا که شمار مشاغل فعلی بیشتر از شمارکم فارغ التحصیلان این رشته می باشد. چنین فرصتهای شغلی به علت نیاز به جانشینی مهندسانی به وجود می آید که تغییر شغل میدهند و یا شرایط سخت کاری را تحمل نمیکنند.

میزان در آمد

در سال ۲۰۰۰ میانگین درآمد سالانه مهندسان نفت در ایالات متحده ۷۸۹۱۰ دلار بوده است.

گرایشهای مختلف این رشته:

:: رشته مهندسی نفت (مخازن)

ین دوره کارشناسی یکی از گریش هی رشته مهندسی نفت و از دوره هی عالی فنی، مهندسی می باشد که هدف آن تربیت متخصصانی است که داری توانیی و مهارت هی لازم بری انجام طرحها و اجری روشهی بهینه تولید و مطالعات و مدلسازی مخازن نفت و گاز می باشند. ین دوره مبتنی بر دروس مکانیک سیالات، دینامیک گازها، ترمودینامیک سیالات، انتقال جرم، خواص سیالات مخزن، مهندسی حفاری، زمین شناسی نفت، مهندسی مخازن و روشهی ازدیاد برداشت و… می باشد.

نقش و توانائیهائی که دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در ین رشته کسب می کنند عبارتند از:

* بررسی قابلیت تولید در مخزن با بکارگیری و بهره مندی از شیوه هی جدید مطالعاتی و مدلسازی.
* ارزیابی توزیع فشار و توجیه افت آن در مخزن و چگونگی کنترل آن.
* ارائه شریط عملیاتی بری بهره برداری از مخزن با بکارگیری خصوصیات و رفتار مخزن.
* انتخاب و ارائه روش عملی افزیش برداشت از مخازن با احتساب ملاحظات فنی واقتصادی.
* ارزیابی عملیات بهره برداری و ارائه روش بهینه.
* مدیریت و صیانت از مخازن نفت و گاز.
* توانائی ارزیابی فنی – اقتصادی طرح ها و عملیات ازدیاد برداشت از مخازن و بهینه سازی آن.
* ارزیابی تأثیر روشهی ازدیاد برداشت از مخازن بر محیط زیست.

فارغ التحصیلان ین دوره می توانند نقشی مؤثر در مطالعات و مدلسازی مخازن و استفاده از روشهی بهینه ازدیاد برداشت و بطور کلی مدیریت بهینه مخزن داشته باشند.

ین دانشگاه در ین رشته تحصیلی تا مقطع دکتری (با همکاری دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگاه صنعت نفت) فعالیت آموزشی و پژوهشی دارد. در ضمن در مقطع کارشناسی ارشد بصورت مستقل و همچنین بصورت مشترک (Dual Degree) با دانشگاههی معتبر بین المللی فعالیت دارد.

:: رشته مهندسی نفت (اکتشاف)

ین دوره کارشناسی یکی از گریش هی رشته مهندسی نفت و یکی از دوره هی عالی فنی – مهندسی است که هدف آن تربیت متخصصانی در زمینه اکتشاف نفت و مطالعات زمین شناسی ، ژئوفیزیکی، ژئوشیمیائی و امکان سنجی ازدیاد برداشت از مخازن می باشد.

ین دوره عمدتاً بر دروس مهندسی زمین شناسی نفت، ژئوفیزیک، ژئوشیمی نفت، پتروفیزیک، مکانیک سیالات، ترمودینامیک مواد کانی و مکانیک سنگ و خاک و اصول مهندسی حفاری و بهره برداری از مخازن نفت مبتنی است.

نقش و توانائیهائی که دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در ین رشته کسب می کنند عبارتند از:

* آشنائی با دانش امروز زمین شناسی نفت و انجام مطالعات مربوطه و بهره گیری از نتیج حاصله.
* انجام آزمیشات و جمع آوری اطلاعات علمی و فنی مربوطه به ناحیه مورد اکتشاف و عملیات اکتشافی.
* انتخاب و یا تعیین مناسب و روش اکتشاف و اجری آن با توجه به وضعیت زمین شناسی و شریط محیطی و اقلیمی ناحیه موردنظر.
* طرح عملیات و تأمین تدارکات و تلفیق برنامه هی مربوطه بری اجری بهینه عملیات اکتشافی موردنظر.
* برآورد فنی و اقتصادی طرح ها و عملیات اکتشاف.
* مدیریت موثر و صیانت تجهیزات بری مطالعات زمین شناسی، نقشه برداری و عملیات اکتشاف.
* مدیریت و صیانت از مخازن نفت اکتشافی و اعمال روشهی ازدیاد برداشت از جلوگیری از آلودگی و تخریب محیط زیستی با استفاده از مطالعات زمین شناسی و عملیات اکتشافی.

فارغ التحصیلان ین دوره می توانند مطالعات و عملیات مهندسی زمین شناسی نفت، محاسبات و طراحی و تلفیق عملیات و اجزاء جانبی برنامه هی اکتشافی وزارت نفت را به عهده بگیرند. و نقش مؤثر خود را در عملی نمودن و اجری بهینه برنامه هی مطالعاتی و اکتشافی در تلفیق تدارکات و طرح و چگونگی پیاده کردن برنامه هی اکتشافی آتی و استراتژیک صنعت نفت کشور یفا کنند.

:: رشته مهندسی نفت (بهره برداری از منابع نفت)

ین دوره کارشناسی یکی از گریشهی رشته مهندسی نفت و از دوره هی عالی فنی، مهندسی می‌باشد که هدف آن تربیت متخصصانی است که داری توانیی و مهارت هی لازم بری انجام طرح ها جهت اجری روشهی بهینه بری بهره برداری از منابع نفت و گاز باشند.

ین دوره مبتنی بر دروس مکانیک سیالات و دینامیک گازها، ترمودینامیک سیالات، انتقال جرم، طرح و اقتصاد مهندسی، مهندسی مخازن، مهندسی حفاری و مهندسی بهره برداری است.

نقش و توانائیهائی که دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در ین رشته کسب می کنند عبارتند از:

* ارزیابی قابلیت تولید در مخازن و بررسی امکان پذیری روشهی بهره برداری موردنظر.
* ارزیابی فنی-اقتصادی مخازن و تجهیزات آن.
* طرح و اجری بهینه عملیات بهره برداری.
* تشخیص ویژگیها و چگونگی رفتار با چاههی گوناگون.
* توجیه و انتخاب روش مناسب بری بهره برداری و ازدیاد برداشت با توجه به شریط فنی و اقتصادی.
* صیانت از منابع نفت و گاز و ارائه روش هی عملی بری افزیش طول عمر ین منابع.

* بررسی و ارزیابی اثر استراتژیک روش بهره برداری بر محیط زیست.

فارغ التحصیلان ین دوره می توانند در بخش‌هی مختلف مربوط به تولید و بهره برداری در کشور مشغول به فعالیت شده و سبب کاریی و بازده بالاتر ین بخش از صنعت شوند و نقشی مؤثر در حل مشکلات فراروی تولید و بهره برداری از مخازن داشته باشند.

:: رشته مهندسی نفت (حفاری)

این دوره کارشناسی یکی از گرایش های رشته مهندسی نفت و یکی از دوره های عالی فنی، مهندسی می باشد که هدف آن تربیت متخصصانی است که دارای توانایی و مهارت های لازم برای طراحی و انجام فعالیتهای استخراج ذخائر نفت و گاز باشند. این دوره مشتمل بر مکانیک سیالات، دینامیک گازها، ترمودینامیک سیالات، انتقال جرم، طرح و اقتصاد مهندسی، مهندسی مخازن و مهندسی حفاری می باشد.

نقش و توانائیهائی که دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در این رشته کسب می کنند عبارتند از:

* بکارگیری اطلاعات علمی و فنی در عملیات حفاری و استخراج.
* ارزیابی فنی و اقتصادی روشهای حفاری و انتخاب و ارائه روش و عملیات مناسب حفاری و استخراج.
* طراحی تجهیزات حفاری و انجام عملیات در مناسب ترین شرایط.
* مقایسه فنی و اقتصادی عملیات و روش های متفاوت حفاری و ارائه طریق برای توانمندی تکنولوژی این زمینه صنعت نفت کشور.
* حفاظت و صیانت از تجهیزات حفاری و جلوگیری از هرزروی مصالح و امکانات.
* ارزیابی اثرات تکنولوژی حفاری و استخراج بر محیط زیست و ارائه راهکار جهت جلوگیری از آن.

فارغ التحصیلان این دوره می توانند در حوزه مطالعات و عملیات مهندسی حفاری چاههای نفت و گاز در کشور مشغول به فعالیت شوند و نقش خود را در بالا بردن بازده عملیات حفاری و تهیه برنامه های بهینه عملیاتی در این حوزه، به خوبی نمایان سازند.

این دانشگاه تا مقطع کارشناسی ارشد در این رشته بصورت مستقل و همچنین بصورت مشترک (Dual Degree) با همکاری دانشگاههای بین المللی فعالیت دارد.

درسهای رشته

ردیف     نام درس     ردیف     نام درس
۱    آز انتقال حرارت     ۲    آز شیمی آلی ۱
۳    آز شیمی آلی ۲     ۴    آز شیمی فیزیک ۲
۵    آز عملیات واحد     ۶    آز مبانی مهندسی برق ۱
۷    آز مکانیک سیالات     ۸    آز کنترل فرآیندها
۹    آزمایشگاه فرآیند گاز ۱     ۱۰    آزمایشگاه نفت
۱۱    آمار و احتمالات مهندسی     ۱۲    اخلاق و تربیت اسلامی ۱ و ۲
۱۳    استاتیک و مقاومت مصالح     ۱۴    اصول حفاظت محیط زیست
۱۵    اصول مهندسی احتراق     ۱۶    اقتصاد طرح مهندسی
۱۷    انتقال جرم     ۱۸    انتقال حرارت ۱
۱۹    انتقال حرارت ۲     ۲۰    انتقال و توزیع گاز
۲۱    انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن از قرن سیزدهم     ۲۲    ایمنی در صنایع نفت
۲۳    برنامه نویسی کامپیوتر     ۲۴    بهینه‌سازی و برنامه ریزی خطی
۲۵    پروژه     ۲۶    تاریخ اسلام
۲۷    تربیت بدنی ۲     ۲۸    تربیت بدنی ۱
۲۹    ترمودینامیک مهندسی شیمی ۱     ۳۰    ترمودینامیک مهندسی شیمی ۲
۳۱    تصفیه آبهای صنعتی     ۳۲    خواص مواد
۳۳    خوردگی در صنایع نفت     ۳۴    درس انتخابی
۳۵    روشهای اندازه‌گیری کمیتهای مهندسی     ۳۶    ریاضی عمومی ۱
۳۷    ریاضی کاربردی ۱     ۳۸    زبان خارجی ۱ (نظری و عملی)
۳۹    زبان خارجی ۲     ۴۰    زیست‌شناسی
۴۱    سیالیت ذرات جامد     ۴۲    سینتیک و طرح راکتور
۴۳    شیمی آلی ۱     ۴۴    شیمی آلی ۲
۴۵    شیمی پالایش     ۴۶    شیمی تجزیه و ازمایشگاه
۴۷    شیمی عمومی ۱     ۴۸    شیمی عمومی ۲
۴۹    شیمی فیزیک ۱     ۵۰    شیمی فیزیک ۲
۵۱    عملیات واحد ۱     ۵۲    عملیات واحد ۲
۵۳    فارسی ۱     ۵۴    فارسی ۲
۵۵    فرآیند گاز ۱     ۵۶    فرآیند گاز ۲
۵۷    فرآیندهای پالایش     ۵۸    فرآیندهای پتروشیمی
۵۹    فرآیندهای پتروشیمیایی ۱فرآیندهای پتروشیمیایی ۲     ۶۰    فیزیک الکتریسیته و مغناطیس
۶۱    فیزیک مدرن     ۶۲    فیزیک مکانیک
۶۳    مبانی شیمی و تکنولوژی پلیمر     ۶۴    مبانی مهندسی برق ۱
۶۵    مبانی مهندسی برق ۲     ۶۶    متون اسلامی (آیات و احادیث)
۶۷    مدیریت صنعتی     ۶۸    معارف اسلامی ۲
۶۹    مقدمات مهندسی پالایش     ۷۰    مقدمات مهندسی پالایش نفت و گاز
۷۱    مقدمه‌ای بر مدلسازی و مشابه‌سازی ریاضی     ۷۲    موازنه انرژی و مواد
۷۳    مکانیک سیالات ۱     ۷۴    مکانیک سیالات ۲
۷۵    نقشه کشی صنعتی ۱     ۷۶    کاتالیزورهای صنعتی
۷۷    کارآموزی     ۷۸    کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی
۷۹    کارگاه     ۸۰    کنترل فرآیندها

صنعت و بازار کار

فارغ التحصیلان این دوره بطور کلی قادر خواهند بود که مطالعات و عملیات مهندسی زمین شناسی، نفت، محاسبات و طراحی و تلفیق عملیات و اجزاء جانبی، برنامه های اکتشاف وزارت نفت را عهده گیرند و نقش بسزای خود را در عملی کردن و اجرای بهینه برنامه های مطالعاتی و اکتشافی نیز در تلفیق تدارکات و طرح و چگونگی پیاده کردن برنامه های اکتشافی آتی و استراتژیک صنعت نفت کشور ایفا کنند. این نقش و توانایی های فارغ التحصیلان این دوره کارشناسی مهندسی را بطور اجمالی می توان به شرح زیر بیان نمود:

۱- آشنایی با دانش امروز زمین شناسی نفت و انجام مطالعات مربوطه و بهره گیری از نتایج حاصله
۲- انجام آزمایشات و جمع آوری اطلاعات علمی و فنی مربوطه به ناحیه مورد اکتشاف و عملیات اکتشافی
۳- انتخاب و یا تعیین مناسب و روشن اکتشاف و اجرای آن با توجه به وضعیت زمین شناسی و شرایط محیطی و اقلیمی ناحیه مورد نظر
۴- طرح عملیات و تامین تدارکات و تلفیق برنامه های مربوط برای اجرای بهینه عملیات اکتشافی مورد نظر
۵- برآورد فنی و اقتصادی طرح ها و عملیات اکتشاف
۶- مدیریت موثر و صیانت تجهیزات برای مطالعات زمین شناسی، نقشه برداری و عملیات اکتشاف
۷- مدیریت و صیانت از مخازن نفت اکتشافی و اعمال روشهای ازدیاد برداشت از جلوگیری از آلودگی و تخریب محیط زیست ناشی از مطالعات زمین شناسی و عملیات اکتشاف

منبع: کانون دانش، شبکه رشد