به گزارش مرکز مشاوره تخصصی صنعت از اقتصادی خبرگزاری تسنیم، 8 بهمن 94 بود که رئیس جمهور در قالب هیأتی به فرانسه رفت و در آن نخستین قرارداد شیرین پسابرجامی‌ها برای فرانسوی‌ها رقم خورد و براساس آن همکاری ایران خودرو وارد دور جدیدی شد. در آن مقطع یکه‌زارع مدیرعامل ایران خودرو این قرارداد را که با حضور رییس جمهور، نخست وزیر فرانسه، وزیر صنعت، معدن و تجارت امضاء شده بود کاملاً متفاوت با رویکرد گذشته توصیف کرد و اعلام نمود “برای نخستین بار است که یکی از خودروسازان برتر دنیا از طریق سرمایه گذاری مالی مستقیم در صنعت خودروی ایران حضور پیدا می‌کند”.
از همان ساعات انتشار این مطلب نمایندگان مجلس شورای اسلامی کنار کارشناسان صنعت خودرو بر محرمانه بودن این قرارداد و عدم دریافت غرامت بابت بی‌عهدی گذشته پژو برای خروج از کشور انتقادات زیادی را مطرح کردند و از وزارت صنعت و ایران خودرو خواستند تا متن قرارداد را در اختیار آنها هم قرار دهد اما هر بار که نمایندگان مجلس خواستار بررسی قرارداد پژو و ایران خودرو شدند موارد کلی مطرح شد و در نهایت خبری از رونمایی قرارداد نشد.
در آن مقطع مدیرعامل ایران خودرو در واکنش به انتقادات نمایندگان مجلس، رقم دقیق غرامت ایران از پژو را 427 میلیون و 600 هزار یورو اعلام کرد که 116 میلیون یورو به مسائل جاری و گذشته و 311 میلیون و 600 هزار یورو مربوط به مسائل آتی است.
وی تأکید کرد “ما در این قرارداد بیشترین منافع را برای ایران خودرو کسب کرده‌ایم البته باید تأکید کنم پژو در هیئت مدیره خود برای ارائه امتیاز به ما با مشکل روبه‌رو شده و من در همان جلسه‌ای که اخیراً در فرانسه برای انعقاد قرارداد برگزار شده بود به نمایندگان خود گفتم اگر آنها بر سر موضوعات خود اصرار دارند میز مذاکره را ترک کنند، خوشبختانه در نهایت توانستیم تا حدودی منافع شرکت خود را در این قرارداد تأمین نماییم”. این توافق‌نامه یک هفته پس از لغو تحریم‌های بین المللی بیانگر شروع فصل جدیدی برای طرفین خواهد بود که از سوی شرکت‌های انتقال‌دهنده فن‌آوری و فعالان داخلی نیز مورد حمایت قرار گرفته و در اواسط سال 2016 به‌اجرا درخواهد آمد.
14 مهر ماه 95 کارلوس تاوارس مدیرعامل پژو در نشست خبری در پاسخ به پرسش خبرنگار تسنیم که پرسید “مردم ایران از شرکت پژو به‌دلیل ترک ایران ناراضی هستند در همین زمینه برنامه روشن پژو برای جلب رضایت مصرف‌کننده ایرانی چیست؟” گفت: مصرف‌کننده ایرانی به‌دنبال راحتی و خودروی ایمن و راندمان بالا است ما نیز در این زمینه اقدامات لازم را انجام خواهیم داد. در دور جدید همکاری‌ها تمام تلاش خود را برای جبران گذشته انجام می‌دهیم.
وی افزود: بهتر است در مورد گذشته صحبت نکنیم چرا که در دور جدید همکاری‌ها این اختلافات برطرف شده است.
16 مهر 95 تاوارس در مراسم آغاز فعالیت رسمی شرکت ایکاپ مدعی شد که برای جبران گذشته آمده و می‌خواهد حضور پررنگی در بازار ایران داشته باشد اما وقتی صحبت از چگونگی پرداخت غرامت شد؛ آن را محرمانه دانست و با این استدلال که “نباید جزئیات قرارداد را منتشر کنیم” از خبرنگاران خواست که در مورد گذشته صحبت نکنند.
در آن مقطع تاوارس در سفر چندروزه خود سری هم به شریک سایپا زد و تفاهم‌نامه تیرماه خود را با این شرکت به امضاء رساند. میزان سرمایه‌گذاری در قرارداد مشترک سایپا با شرکت سیتروئن 300 میلیون یورو برای شروع کارتعریف شد که براساس آن نخستین خودروی مشترک سایپا و پژوسیتروئن اوایل سال 2018 میلادی وارد بازار خواهد شد. در این قرارداد سایپای کاشان به‌عنوان یکی از بهترین کارخانه داخلی به کام فرانسوی‌ها شد تا آنها با آزادی عمل بیشتری نسبت به گذشته به تصاحب بازار ایران بپردازند.
به هر حال ذوق‌زدگی دو خودروساز بزرگ ایرانی برای شراکت با فرانسوی‌ها باعث شد تا سفر تاوارس به ایران بسیار مثبت اعلام شود و عایدی زیادی به این شریک بدقول برسد. تاوارس با دستی پر به فرانسه برگشت و وزارت صنعت هم هیچ وقت توضیح نداد به‌ازای دریافت چه امتیازی حاضر به همکاری و حتی واگذاری کارخانه به فرانسوی‌ها شد.
با وجود تمام انتقادات بر عدم مشارکت با فرانسوی‌های بدقول، نگاه خوشبینانه وزارت صنعت و شرکت‌های خودروساز باعث شد تا تمرکز زیادی بر همکاری با فرانسوی‌ها انجام شود و آنها هم فارغ از تعهد داخلی‌سازی به فروش محصولات خود در بازار کشور اقدام کنند. حتی تعهدات میزان تولید اولین محصول پسا برجامی پژو 2008 هم هنوز محقق نشده و هر روز صحبت‌های مختلفی بر تولید و داخلی‌سازی این محصول مطرح می‌شود.
تعلل فرانسوی‌ها در اجرای تعهدات خود در حالی انجام می‌شد که موضوع لغو برجام از طرف آمریکا به سر زبان‌ها آمد و همین امر باعث شد تا شرکت‌ها و حتی خودروسازان ایرانی به بیان نظرات خود در این رابطه بپردازند.
یکه‌زارع مدیرعامل ایران خودرو در پاسخ به پرسش خبرنگار تسنیم که پرسید “در اواخر اردیبهشت ماه امسال تصمیم نهایی آمریکا در مورد برجام اعلام می‌شود، اگر آمریکا دیگر نخواهد متعهد به برجام باشد و سایر کشورهای اروپایی هم به‌دلیل منافع خود همکاری خود با ایران را قطع یا کاهش دهند، در این شرایط تکلیف قرارداد ایران خودرو با پژو چگونه است و آیا در قرارداد جدید الزامات لازم برای اجرای تعهدات پژو پیش‌بینی شده است؟” اظهار داشت: در قرارداد با پژو تمام این مسائل دیده شده، ضمن اینکه ما بحث صادرات و ساخت داخل را هم در این قرارداد درج کرده‌ایم، البته باید تأکید کنم قرارداد یک‌طرفه نیست و فرانسوی‌ها باید تعهدات خود را مطابق قرارداد انجام دهند.
مدیرعامل ایران خودرو با اعلام اینکه “قرارداد جدید مانند قراردادهای گذشته نیست که پژو یک‌باره بازار ایران را ترک کند و فقط ما متضرر شویم”، افزود: اگر این بار این اتفاق بیفتد که بعید می‌دانم مطمئن باشید خود پژو ضرر خواهد کرد.
18 اردیبهشت ماه امسال دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی خود در کاخ سفید رسماً خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد، و همین موضوع عاملی شد تا شراکت ایران با شرکت‌های اروپایی هم با ابهام همراه شود. هرچند اروپایی‌ها بعد از اعلام خروج آمریکا از برجام در خصوص پایبندی خود به برجام سخنان متناقضی را مطرح کرده‌اند اما در عمل برخی از شرکت اروپایی همکاری خود را با ایران معلق کرده و منتظر سرنوشت برجام هستند.
لیندا جکسون، مدیر برند سیتروئن در واکنش به این موضوع اعلام کرد: استراتژی گروه خودروسازی پژوسیتروئن فرانسه در قبال ایران به‌دلیل تصمیم آمریکا به خروج از برجام و وضع تحریم‌های جدید علیه ایران تغییری نکرده است. البته سیتروئن همچنان در مورد آینده فعالیت تجاری خود در ایران «محتاط» است و در عین حال منتظر است تا اتحادیه اروپا موضعی روشن در قبال تحریم‌های آمریکا و چشم‌انداز فعالیت‌های تجاری در ایران اتخاذ کند.
10 روز بعد از بیان موضعگیری این مقام مسئول در شرکت پژوسیتروئن روز گذشته شرکت پژوسیتروئن در بیانیه‌ای اعلام کرد: «گروه ما به‌منظور پیروی از قوانین (تحریمی) آمریکا (علیه ایران) از تاریخ 6 آگوست (15 مرداد)، شروع به تعلیق فعالیت‌های سرمایه گذاری مشترک (در ایران) خواهد کرد».
با تعلیق همکاری این شرکت با خودروسازان ایرانی عملاً تجربه چند سال گذشته ایرانی‌ها با شریک بدقول فرانسوی تکرار شد. هرچند از همان روزهای نخست تنظیم قرارداد جدید با پژو هشدارهایی داده شد اما وزارت صنعت و خودروسازان سخن از گرفتن تعهداتی از شریک فرانسوی برای اجرای قرارداد مطرح می‌کردند که هیچ وقت جزئیات این موضوع رونمایی نشد.
تکرار تجربه‌های بدقولی فرانسوی‌ها نشان می‌دهد خودروسازان داخلی ضمن تعامل با شرکت‌های خودروساز قدرتمند جهان باید به ارتقاء توانمندی خود توجه کرده و فقط توسعه صنعت خودرو را در همکاری با فرانسوی‌ها نبیند.
