پردیس فناوری کیش-طرح مشاوره متخصصین صنعت ومدیریت-گروه شیمی

باران اسیدی

باران اسیدی عبارت است از باران یا هر نوع بارندگی مشابه آن که به‌طور غیرمعمول اسیدی باشد.

این موضوع به آن معنی است که این نوع از نزولات جوی دارای سطح بالایی از یون‌های PHپایین هستند.

باران اسیدی می‌تواند اثرات بسیار مخربی بر روی گیاهان، آبزیان و زیرساخت‌ها باقی بگذارد.

باران اسیدی می‌تواند براثرگوگرددی اکسیدو مجموعه‌ای از مشتقات اکسیدنیتروژن تشکیل گردد

که با مولکول‌های آب موجود در جو زمین ترکیبی اسیدی را شکل می‌دهند.

برخی دولت‌ها از دهه ۱۹۷۰ تلاش کرده‌اند تا انتشار دو مولفهٔ اصلی فوق را در جو زمین کاهش دهند.

البته گاهی این موضوع خارج از حیطه قصور بشری است چرا که اکسید نیتروژن می‌تواند

بر اثر برخورد آذرخش تشکیل شود و گوگرد دی‌اکسیدنیز از پیامدهای فوران آتشفشانی است

هر چند، فعالیت‌های بشری در راستای تولید ترکیبات گوگردی و نیتروژن غیرقابل چشم‌پوشی است.

در این میان نیروگاه‌های برق، دامداری‌ها، کارخانه‌ها و وسایل نقلیه موتوری سهم بسزایی را بر عهده دارند

و تولید برق با استفاده از زغال‌سنگ،از بزرگترین عوامل تشکیل باران‌های اسیدی است.

باران اسیدی به صورت مستقیم بر سلامتی انسان تأثیر نمی‌گذارد.

اسید موجود در آب باران بسیار رقیق‌تر از آن است که بتواند چنین تأثیر مستقیمی داشته باشد

اما در عین حال، ذرات شکل‌دهندهٔ باران‌های اسیدی (گوگرد دی‌اکسید و اکسید نیتروژن) اثرات بسیار منفی به دنبال دارند

که افزایش مقادیر ذرات ریز آنها مشکلات قلبی و ریه‌ای را به همراه خواهد داشت.

باران‌های اسیدی می‌توانند به ساختمان‌ها، بناهای تاریخی، مجسمه‌ها

و به ویژه بناهای متشکل از سنگ اهک و سنگ مرمر آسیب جدی وارد نمایند.

تأثیرات این تخریب و فرسایش به خوبی بر روی سنگ قبرهای قدیمی نیز مشهود است

که باعث سایش و از بین رفتن نوشته‌های کتیبه‌ها می‌گردد.

همچنین این باران‌ها باعث خوردگی فلزاتی همچون آهن، فولاد، مس و برنز می‌شوند.

مناطق عمده‌ای در دنیا وجود دارد که به شکل قابل ملاحظه‌ای تحت تأثیر باران‌های اسیدی قرار گرفته‌اند.

این مناطق شامل اکثر کشورهای اروپای شرقی از لهستان به جانب شمال و کشورهای اسکاندیناوی است.

نیمهٔ شرقی ایالات متحده و جنوب شرقی کانادا نیز جزو مناطق عمده هستند و در آسیا، بیشتر شامل سواحل جنوب شرقی چین و تایوان است.

جهت اطلاعات بیشتربه سایت پردیس فناوری کیش مراجعه کنید.

پردیس فناوری کیش-طرح مشاوره متخصصین صنعت ومدیریت-گروه شیمی

دستگاه استخراج سوکسله

دستگاه استخراج سوکسله(به انگلیسی: Soxhlet extractor) یکی از ابزارهای آزمایشگاهی است

که توسط شیمیدان آلمانی فرانس فون سوکسله (به آلمانی: Franz von Soxhlet) در سال 1879 میلادی اختراع شد.

این وسیله آزمایشگاهی که معمولاً از شیشه ساخته می‌شود،

برای جداسازی چربی ها(لیپیدها) از مواد جامد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این روش در اصل برای استخراج چربی‌ها از مواد جامد طراحی شده بود

با این حال استخراج سوکسله به استخراج چربی‌ها محدود نشده‌است

برای انجام سوکسله نیاز هست که ترکیب مورد نظر حلالیت محدودی در یک حلال داشته باشد

و نا خالصی‌ها در آن حلال نامحلول باشند. درصورتی که ترکیب مورد نظر حلالیت قابل توجهی در یک حلال داشته باشد

می‌توان با یک تصفیه ساده ترکیب را از مواد نامحلول جدا کرد.

به‌طور معمول مواد جامدی که حاوی مقداری از ترکیب مورد نظر هستند

در داخل یک انگشتانه که از یک کاغذ صافی ضخیم درست شده‌است پر شده و در اتاقک اصلی استخراج جا گذاری می‌شود.

سوکسله استخراج‌کننده روی یک فلاسک حاوی حلال مورد استفاده قرار می‌گیرد سوکسله مجهز به یک کندانسور است.

حلال در حال برگشت به پایین گرم می‌شود. بخار حلال به وسیلهٔ بازوی تقطیر به بالا منتقل می‌شود

و سر ریز آن به اتاقک انگشتانه حاوی مواد جامد می‌ریزد کندانسور باعث می‌شود

که هر قطره بخار سرد شده حلال به داخل محفظه حاوی ماده جامد برگردد.

حلال گرم به آرامی محفظه حاوی ماده جامد را پر می‌کند. مقداری از ترکیب مورد نظر در حلال گرم حل می‌شود.

وقتی که مخزن سوکسله به‌طور کامل پر شد این محفظه، به صورت خودکار توسط سیفون جانبی تعبیه شده،

تخلیه می‌شود و حلال دوباره به داخل محفظه تقطیر می‌ریزد.

شاید لازم باشد که این چرخه ساعت‌ها یا روزها تکرار شود. در هر چرخه بخشی از مواد غیر فرار در حلال حل می‌گردند.

پس از چرخه‌های زیاد ترکیب مورد نظر در ظرف تقطیر غلیظ می‌شود.

مزیت این سیستم این است که به جای استفاده از مقدرا زیادی از حلال،

همان حلالی که از داخل نمونه عبور کرده دوباره بازیافت می‌شود .

پس از استخراج، حلال با استفاده از یک اواپراتور گردنده حذف می‌شود و حاصل کار، ترکیب مورد نظر است.

بخش غیر محلول از جامد، داخل انگشتانه باقی می‌ماند که معمولاً دور انداخته می‌شود.

جهت اطلاعات بیشتربه سایت پردیس فناوری کیش مراجعه کنید.

پردیس فناوری کیش-طرح مشاورین صنعت ومدیریت-گروه شیمی

خواص تخم شربتی

آشنایی با تخم شربتی

تخم شربتی دانه گیاه ریحان است که بیشتر به عنوان سبزی خوردن مصرف می شود.

تخم شربتی در شهرهای مختلف با نام های متنوعی شناخته می شود

که از این نام ها می توان به بادروج ، تره خراسانی ، حوک ، اوقیمن و بورنگ اشاره کرد.

تخم شربتی خواص اعجاب انگیزی دارد در کشور عزیزمان ایران از تخم شربتی تقریبا در بیشتر مواقع برای تهیه شربت تخم شربتی استفاده می شود

که یکی از مهم ترین شربت های فصل تابستان و ماه رمضان است.

تخم شربتی تخم های گیاه ریحان است که در خانواده نعناعیان دسته بندی می شود.

تخم شربتی هنگامی که در آب قرار می گیرد لعاب می اندازد و آب را به خود جذب می کند ، به همین دلیل برای رفع تشنگی مناسب است.

درمان سرماخوردگی

در طب سنتی از تخم شربتی برای درمان سرماخودگی استفاده می شود.

تخم شربتی حاوی مقادیر غنی از فلاونوئیدها و آنتی اکسیدان های مفید است که باعث

تقویت سیستم ایمنی بدن می شود و به همین جهت برای پیشگیری و درمان سرماخودگی مفید است.

ضد آفتاب قوی و طبیعی

تخم شربتی سرشار از آنتی اکسیدان های قوی است که همین امر باعث شده است تخم شربتی به عنوان یک ضد آفتاب طبیعی شناخته شود.

برای محافظت از پوست در مقابل اشعه های مضر نور خورشید باید از تخم شربتی به صورت موضعی استفاده شود.

فواید تخم شربتی برای دهان و دندان

یکی دیگر از فواید تخم شربتی این است که به دلیل اینکه خواص ضد میکروبی و ضد باکتریایی دارد

می تواند باعث پیشگیری از پوسیدگی دندان ها شود. ضمن اینکه مصرف تخم شربتی باعث از بین رفتن بوی بد دهان و خوش بوتر شدن بوی دهان نیز می شود.

بهبود اسهال و یبوست

تخم شربتی پس از مخلوط شدن با آب یک لایه ژله ای ایجاد می کند که این لایه حاوی مقادیر غنی از فیبر است ،

به همین جهت تخم شربتی می تواند باعث بهبود حرکات و پاکسازی روده شود. در نتیجه می تواند به درمان یبوست و اسهال کمک شایانی کند.

رژیم های لاغری و کاهش وزن

تخم شربتی حاوی مقادیر غنی از ویتامین ها ، اسیدهای چرب امگا ۳ و پروتئین است که به همین جهت می تواند باعث افزایش سوخت و ساز بدن شود

و در نتیجه به کاهش وزن کمک کند. علاوه بر این تخم شربتی کالری پایینی دارد.

تخم شربتی پس از ورود به معده با جذب آب حجم بیشتری از معده را پر می کند و باعث می شود فرد احساس سیری کند.

ضمن اینکه تخم شربتی حاوی مقادیر غنی از فیبر است که پس از مصرف باعث کاهش یافتن اشتها و در نتیجه جلوگیری از پرخوری می شود.

رفع چین و چروک های پوست با تخم شربتی

همانطور که می دانید رادیکال های آزاد اگر کنترل نشوند می توانند باعث ایجاد چین و چروک های متعدد روی پوست صورت و گردن شوند.

تخم شربتی با دارا بودن مقادیر غنی از فلاونوئیدها و آنتی اکسیدان ها می تواند رادیکال های آزاد را کنترل کند

و باعث جوان سازی و رفع چین و چروک روی پوست شود.

سفید کردن رنگ پوست

یکی دیگر از فواید تخم شربتی این است که می تواند باعث روشن تر شدن پوست صورت شود.

تخم شربتی با دارا بودن مقادیر غنی از اسیدهای چرب و آنتی اکسیدان های قوی در صورتی که

به صورت ماسک استفاده شود می تواند باعث روشن تر شدن پوست صورت شود.

برای تهیه ماسک تخم شربتی ۱ قاشق چایخوری تخم شربتی را آسیاب کنید و به همراه ۱ قاشق چایخوری لیمو ترش و ۱ قاشق چایخوری آب ولرم ترکیب کنید

و به صورت ماسک روی صورت قرار دهید. پس از گذشت ۳۰ دقیقه ماسک را با آب سرد بشویید.

درمان عفونت

یکی از خواص روغن تخم شربتی این است که می تواند به درمان انواع عفونت های بدن کمک شایانی کند.

از عفونت هایی که می توان با روغن تخم شربتی آنها را درمان کرد می توان به عفونت جای زخم ، بریدگی ، عفونت پوست ، عفونت مثانه و … اشاره کرد.

درمان سرفه و بیماری های تنفسی

یکی از خواص مهم تخم شربتی درمان سرفه است. مخلوط تخم شربتی به همراه زنجبیل و عسل برای درمان سرفه و برخی بیماری های تنفسی مفید است.

این معجون می تواند برای درمان بیماری هایی مثل آسم ، سرفه های شدید و آنفولانزا مفید باشد.

مضرات تخم شربتی

کاهش فشار خون

مصرف تخم شربتی می تواند باعث کاهش فشار خون شود که به همین دلیل برای افراد مسن و کسانی که بیماری های نظیر فشار خون پایین دارند مناسب نیست.

البته این افراد می توانند برای مصرف تخم شربتی با مشاور تغذیه یا پزشک مشورت کنند.

زیاده روی در مصرف

تخم شربتی خواص و فواید بسیار زیادی برای بدن دارد البته باید توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد آن می تواند مشکلاتی را برای بدن ایجاد کند.

مصرف بیش از حد تخم شربتی می تواند باعث سر گیجه و اختلال در بینایی فرد مصرف کننده شود.

جهت اطلاعات بیشتربه سایت پردیس فناوری کیش مراجعه کنید.

پردیس فناوری کیش-طرح مشاوره متخصصین صنعت ومدیریت-گروه شیمی

قوی ترین و مرگبارترین سم ها برای انسان که در کسری از ساعت شما را خواهند کشت

وقتی از افراد در مورد قوی ترین و کشنده ترین سمی که می شناسند پرسیده می شود

بسیاری احتمالاً از سیانور (سیانید)، آرسنیک یا حتی استریکنین (استرکنین) سخن خواهند گفت.

اما این ها سمی ترین موادی که تاکنون انسان شناخته نیستند.

یکی از ترکیباتی که از این موارد بسیار کشنده تر و سمی تر است

اما هنوز با قوی ترین سم ها فاصله زیادی دارد سم تترودوتاکسین (tetrodotoxin) است،

سم موجود در بدن ماهی بادکنکی که هر ساله نزدیک به ۵۰ نفر را در ژاپن مسموم و به کام مرگ می فرستد.

این ماهی مرگبار یک دسر محبوب در ژاپن بوده اما در صورتی که به خوبی پخته و آماده نشود می تواند مرگ آفرین باشد.

این ترکیب سمی در اختاپوس حلقه آبی نیز وجود داشته و اخیراً نیز در بدن قورباغه های کوچکی در برزیل کشف شده است.

میزان سمی بودن یک ترکیب عموماً بر اساس معیاری به نام LD50 (مقداری که برای کشتن ۵۰ درصد از جامعه تحت بررسی لازم است)

تحلیل و اندازه گیری شده و معمولاً بر اساس کیلوگرم در وزن انسان ارائه می شود.

در این رده بندی، برای مثال، سیانید سدیم به ازای ۶ میلی گرم برای هر کیلوگرم از وزن بدن مرگبار خواهد بود.

این عدد برای تترودوتاکسین حدود ۳۳۰ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در صورت خورده شدن

و کمتر از ۱۰ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در صورت تزریق شدن است.

اندازه گیری میزان مرگبار بودن یک ترکیب ساده نیست.

حالت شیمیایی یک ماده و نحوه ورود به بدن و هضم آن نیز در مرگبار بودن یک ترکیب سمی بسیار مهم است.

برای مثال اگر فلز مایع جیوه را بخوریم (برخلاف استنشاق بخار ناشی از آن) به احتمال فراوان بدون ایجاد مشکلی جدی از بدن دفع خواهد شد.

با این وجود، وقتی در سال ۱۹۹۶ یک یا دو قطره از ترکیب دی متیل جیوه روی دستکش پلاستیکی

یک استاد دانشگاه آمریکایی چکید و از دستکش عبور کرده و از طریق پوست وارد بدن او شد، چند ماه بعد او را به کما برد.

در ادامه این مطلب می خواهیم شما را با قوی ترین و مرگبارترین سم هایی که انسان را به کام مرگ می فرستند آشنا کنیم.

این ترکیبات بسیار مرگبار بوده و میزان سمی بودن آن ها دستکم صدها برابر سیانور،

آرسنیک و دیگر ترکیباتی است که ممکن است از دیدگاه اغلب افراد ترسناک باشند.

رایسین

رایسین (Ricin) یک سم گیاهی بسیار مرگبار است که در معروف ترین مورد برای کشتن

یک دگراندیش بلغاری مخالف اتحاد جماهیر شوروی به نام گئورگی مارکوف که در لندن زندگی می کرد استفاده شد.

در ۷ سپتامبر ۱۹۷۸، او روی پل واترلو در شهر لندن انتظار اتوبوس را می کشید که سوزشی را روی ران راست خود حس کرد.

وقتی اطرافش را نگاه کرد مردی را دید که برای برداشتن چترش خم شده بود.

مارکوف که به تبی بسیار شدید مبتلا شده بود به سرعت به بیمارستان منتقل شد اما سه روز بعد درگذشت.

نتایج کالبدشکافی نشان می داد که حفره ای کوچک حاوی آلیاژی از پلاتین-ایریدیوم در ران مارکوف ایجاد شده است.

این فضا برای تزریق مقدار کمی سم رایسین از طریق یک تفنگ بادی که احتمالاً در چتر مخفی بوده ایجاد شده بود.

سم رایسین از از دانه های روغنی گیاه کرچک بدست می آید

که برای استخراج روغن آن کاشته می شود و سم رایسین در ساختار فیبری جامد این دانه باقی می ماند.

سم رایسین یک گلیکوپروتئین است که در سنتز پروتئین در سلول ها اختلال ایجاد کرده

و بدین ترتیب باعث مرگ سلول می شود. عدد LD50 برای این سم در حالت بلع دهانی ۱ تا ۲۰ میلی گرم

به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است اما در صورت استنشاق یا تزریق شدن

(مانند مورد مارکوف) به مقدار بسیار بسیار کمتری نیز کشنده خواهد بود.

عامل VX

تنها ترکیب شیمیایی موجود در این فهرست عامل سمی VX است

که یک عامل اعصاب شیمیایی با پایداری روغن موتور است.

این عامل در اوایل دهه ۱۹۵۰، وارد حشره کش های جدید شد اما خیلی زود مشخص شد

که استفاده از آن در صنعت کشاورزی بسیار سمی و خطرناک است.

عامل VX از طریق ایجاد مانع در انتقال پیام های عصبی بین سلول ها که به وجود

مولکولی به نام استیلکولین نیاز دارد باعث مرگ آن ها و در نهایت مرگ فرد می شود.

بعد از اینکه استیلکولین پیام خود را منتقل می کند باید توسط آنزیمی به نام استیلکولینستر

از شکسته شود (در غیر این صورت به انتقال پیام خود به شکل مرتب ادامه خواهد داد).

عامل VX و دیگر عوامل اعصاب مانع از انجام کار این آنزیم شده

و بدین ترتیب انقباظ عضلات از کنترل خارج شده و قربانی به دلیل خفگی جان خواهد باخت.

میزان سمیت این ماده ۳ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است.

باتراکوتوکسین

همه ما در مورد استفاده سرخپوستان و بومیان آمریکایی در استفاده از تیرهای آغشته به

زهر برای شکار شنیده و مواردی از آن را در فیلم ها و سریال ها دیده ایم.

کورار (Curare) یک گیاه سمی مشهور است که کاربردی مشابه دارد

اما سمی ترین زهری که برای این چنین کاری استفاده شده

از پوست یک قورباغه کوچک بوده که باتراکوتوکسین (Batrachotoxin) نام دارد. بومیان آمریکایی در وسترن کلمبیا،

این قورباغه ها با نام های علمی Phyllobates terribilis طلایی و Phyllobates bicolor

چند رنگ را جمع آوری کرده و این سم را قبل از مالیدن به نوک تیرهای خود روی آتش گرم می کردند.

میزان سمیت این ترکیب ۲ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم بوده و این بدان معناست

که به اندازه دو دانه بلور نمک از این سم می تواند شما را بکشد.

این سم با اختلال در کانال های یون سدیم در سلول های عضلات و اعصاب و باز نگه داشتن آن ها باعث مرگ می شود.

مهاجرت مداوم یون های سدیم در اثر بسته نشدن این کانال ها، باعث از کار افتادن قلب قربانی می گردد.

در کمال ناباوری، بچه قورباغه هایی که در اسارت به دنیا می آیند سمی نیستند

که نشان می دهد این سم از طریق رژیم غذایی قورباغه ها در بدن آن ها ساخته می شود.

انتظار می رود که این سم از طریق سوسک هایی که این قورباغه ها می خورند تولید شود.

مایتوتوکسین

سم های دریایی قدرتمند بسیاری مانند ساکسیتوکسین وجود دارد

که معمولاً بعد از خوردن سخت پوستان حاوی این سم باعث مسمومیت افراد می شوند.

مایتوتوکسین (Maitotoxin) قوی ترین و مرگبارترین سم دریایی است که میزان سمیت آن مشابه باتراکوتوکسین است.

این ترکیب سمی توسط دیوتاژکدارها که گروهی از پلانکتون های دریایی هستند تولید شده و ساختاری بسیار پیچیده دارد

که برای شیمیدانان صنعتی بسیار چالش برانگیز بوده است.

مایتوتوکسین یک توکسین سیستم قلبی عروقی است

که با افزایش جریان یون های کلسیم از طریق غشای غضلانی قلب باعث از کار افتادن این ارگان و مرگ قربانی می شود.

بوتولینوم

دانشمندان در مورد میزان سمیت و قدرت کشندگی نسبی مواد سمی اختلاف نظر دارند

اما نظر همگی در مورد سم بوتولینوم (Botulinum) یکسان است.

این ترکیب سمی که توسط یک باکتری ناهوازی (زنده ماندن بدون نیاز به هوا و اکسیژن) تولید شده

و سمی ترین و مرگبارترین ترکیبی است که تاکنون شناخته شده است.

میزان سمیت این ترکیب بسیار کم و در حدود ۱ نانوگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است.

بر اساس مقایسه مرگباری این سم روی موش ها،

تنها مقدار ۱۰ به توان منفی ۷ گرم از این سم می تواند یک فرد با ۷۰ کیلوگرم وزن را به کام مرگ بکشد.

این ترکیب اولین بار به عنوان عامل مسمومیت غذایی در سوسیس هایی

که به خوبی پخته نشده بودند در اواخر قرن هجدهم میلادی در آلمان شناسایی شد.

چندین نمونه سم بوتولینوم وجود دارد که نوع A آن قوی ترین و کشنده ترین است.

این سم نوعی پلی پپتید است که از بیش از ۱٫۰۰۰ مولکول آمینو اسید متصل شده به هم تشکیل شده است.

این ترکیب سمی از طریق جلوگیری از آزادسازی مولکول های سیگنال دهنده

(نوروترنسمیتر) نوع استیلکولین باعث فلج عضلانی قربانی و در ادامه مرگ او می شود.

بوتاکس، سمی که در صنعت زیبایی بسیار کاربرد دارد

نیز با همین روش باعث فلج عضلانی و از بین رفتن چین و چروک می شود.

در سال های گذشته علاقه به استفاده از ترکیبات سمی در داروها افزایش یافته است.

زهر افعی موسوم به چال مار برزیلی که بسیار نیز مرگبار است

حاوی مولکول های کاهنده فشار خون بوده که برای درمان فشار خون بالا در انسان مورد استفاده قرار می گیرد.

پراسلسوس، پزشک و کیمیاگر مشهور سوییسی گفته است:

«همه چیز سم است و هیچ چیز بدون سم نیست؛ تنها دُز است که باعث می شود چیزی سمی نباشد».

و البته او راست می گوید زیرا اطراف ما را سم های کشنده گرفته اند و تنها دُز پایین آنهاست که باعث شده مرگبار نباشند.

جهت اطلاعات بیشتربه سایت پردیس فناوری کیش مراجعه کنید.

پردیس فناوری کیشطرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریتگروه مهندسی شیمی

بخش چهارم

ظرفیت حصار ها

اگر یک مخزن در حصار جا گرفته باشد ظرفیت حصار باید برابر صد در صد ظرفیت مخزن باشد, اگر در دو حصار جا گرفته باشد, ظرفیت حصار باید برابر 80 درصد مجموع ظرفیت مخزن ها باشد. اگر سه مخزن یا بیش تر در حصار جا گرفته باشد, ظرفیت حصار باید برابر با 60 درصد مجموع ظرفیت مخزن های موجود در حصار باشد.

رنگ مخزن

مخزن های محصولات سبک و میان تقطیر به رنگ سفید, رنگ آمیزی می شوند تا کمترین گرما را از محیط و انرژی تابشی آفتاب جذب کرده, دمای محتوای مخزن ها در کمترین حد ممکن نگه داشته شود, تا مقدار تبخیر و هدر رفتن مواد سبک نفتی هر چه کمتر شده, شرایط خطرناکی در بالای مخزن پدید نیاید.

خطرات مرتب بر مخازن

1- ترکیدگی مخازن که منجر به صدمات شدید مالی و جانی می گردد. چنانچه مخزن حاوی مایعات یا گازهای قابل اشتعال باشد، موجب آتش سوزی نیز خواهد شد.
2- نشت محتویات مخزن به خارج، در صورتی که مواد شیمیایی و خطرناک از مخازن یا اتصالات آن به خارج نشت کند صدمات انسانی به بار آورده و چنانچه مواد قابل اشتعال باشند میتواند باعث آتش سوزی و انفجار گردد.
3- خطرات کار بر روی مخزن، همچون سقوط،گاز گرفتگی،تماس با مواد شیمیایی
4- خطرات ورودی کار در مخزن، چون گاز زدگی، مسمومیت، تماس با مواد شیمیایی، حریق و اتفاقاتی نظیر لغزیدن، سقوط اجسام و برخورد با متعلقات داخلی مخازن
علل مهم حوادث در مخازن تحت فشار
نقض در طراحی سیستم
اشکالاتی که در طراحی مخزن ممکن است وجود داشته باشد ماننند در نظر گرفتن روند خوردگی در اثر فعل و انفعالات شیمیایی ماده فرآیندی(سیال ذخیره شده یا جاری در مخزن) یا آلیاژ مخزن، عدم دقت کافی در محل جوش اتصالات به مخزن و عدم پیش بینی اتصال به زمین و یا برق گیر(در موارد لازم) از جمله ایرادات طراحی قابل ذکر می باشند.

نقص در ساخت و نصب

اشکالاتی که در حین ساخت و نصب مخزن ممکن است پدید آمده باشد، مانند نقص در عملیات ، جوشکاری و غیره

عدم رعایت اصول ایمنی در راه اندازی

رعایت نکردن ضوابط راه اندازی از قبیل عدم انجام بازرسی های اولیه، عدم تمیز کاری و شستشو مخزن قبل از راه اندازی و… سبب بروز حادثه در مرحله راه اندازی بوده است.
بهره برداری نادرست از شرایط کاری
مواردی مانند استفاده از مخازن در شرایط کاری (فشار، دما و …) خارج از حدود پیش بینی شده در طراحی، می تواند باعث بروز حوادث شود.

خطاهای انسانی

از جمله موارد خطاهای انسانی مانند باز و بسته کردن اشتباهی شیرها، عدم کنترل سطح مایع یا فشار در سیستم های غیر خودکار، بی توجهی به علائم بروز نقض در مخزن و ندید گرفتن نشتهای جزئی را میتوان ذکر نمود.
عدم شناخت خواص مایع یا گاز ذخیره شده، علائم حاکی بر بروز شرایط غیر عادی در مخزن، چگونگی استفاده از وسایل محافظت فردی در موقع نشت خوردگی و سایش

خوردگی و سایش

اصولاخوردگی به دو دسته تقسیم می شود

1 خوردگی ناشی از فعل و انفعالات شیمیایی (درسطوح داخلی مخزن)
2- خوردگی تنشی منجر به ترک . در این خوردگی علاوه بر خوردگی سطح مخزن، در سطح بیرونی مخازن نیز با توجه به شرایط جوی حاکم در محل و همچنین عدم تجدید رنگ آمیزی، ترمیم نکردن عایق(در مورد مخازن زیر زمین)
احتمال بروز خوردگی وجود دارد که به تدریج سبب نازک شدن بدنه در آن قسمت می گردد.

عمل نکردن یا مسدود شدن وسایل ایمنی مخازن تحت فشار

SAFETY VALVESشیرهای اطمینان یا سوپاپ اطمینان
– SAFETY RELIEF VALVE شیرهای ایمنی تخلیه
– BLOW DOWN PIPESلوله های تخلیه
عمل نکردن یا از مدار خارج بودن ابزار کنترلی این ابزار به منظور کنترل فشار، دما، سطح مایع و مقدار جریان ورودی یا خروجی مخزن بکار می رود.

استفاده نابجا از مخزن

منظور استفاده نابجا از مخزن، کاربرد مخزن در شرایطی است که در طراحی مخزن دیده نشده است.

نداشتن برنامه بازرسی مخازن

بسیاری از حوادث که در مخازن تحت فشار روی می دهند در صورت انجام بازرسی به موقع و شناسایی نقاط ضعیف پدید آمده در مخزن، قابل پیشگیری است.

نداشتن برنامه تعمیراتی پیشگیرانه

بر اساس برنامه زمان بندی معینی میتوان نسبت به تعمیرات جزئی متوسط و اساسی اقدام نموده و قبل از اینکه ایرادات سیستم به صورت ناگهانی بروز نموده و سبب توقف اجباری تولید و یا خسارت جانی گردد نسبت به یافتن و رفع عیب سیستم گردد.

خطر الکترسیته ساکن در مخزن

خطر های الکتریسیته ساکن را که به هنگام نقل و انتقال مواد نفتی آتش زا دو عامل سبب بارور شدن مخزن با الکتریسیته ساکن می گردد . یکی پخش شدن مایعات به قطرات کوچک و دیگری اصطکاک مایعات هنگام جریان در خطوط لوله ، پس از ورود مایع به مخزن و بارور شدن مخزن از دو راه بالا ، حتی جرقه کوچکی در آمیزه بخارات نفتی و هوای موجود در بالای مخزن ، سبب انفجار و آتش سوزی می شود . دیواره همه مخزن ها باید به وسیله سیم به زمین متصل شود . )Earthing Wire) کار این سیم هدایت بار الکتریسیته ساکن از مخزن به زمین و جلوگیری از تراکم الکتریسیته در بدنه مخزن می باشد .

برای رفتن به بخش پنجم کلیلک کنید

پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت_گروه مهندسی شیمی

بخش سوم

مخازن سرد

مخازن سرد جهت نگهداری گازهای مایع و موادی با نقطه جوش پایین و غالبا زیر صفر درجه سانتیگراد مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به پایین بودن دمای جوش این مواد، غالب آنها در دمای عادی محیط به شكل گاز می‌باشند، لذا باید این دسته از مواد را در دمای پایین نگهداری نمود.
اقتصادی ترین و ایمن ترین دما برای نگهداری این گازها، كمی پایین تر از دمای جوش آنها و در حالت مایع میباشد. به عنوان مثال گاز بوتان در صفر درجه سانتیگراد، بوتادین در 4- ، آمونیاك در 33- ، پروپان در42- ، اتیلن در 103- ، آرگون در 186- ، نیتروژن در 196- ، هیدروژن در 253- و … درجه سانتیگراد نگهداری می‌گردند.
برای مایع نگهداشتن این گازها می توان آنها را در فشارهای بالا و دمای محیط نیز نگهداری نمود ولی دلایل متعددی باعث شده‌اند كه ذخیره سازی در دمای پایین و فشار اتمسفریك بر ذخیره سازی در فشار بالا و دمای محیط مزیت داشته باشد، از جمله این دلایل می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
•وجود فشار پایین تر از دید ایمنی بسیار مناسب تر می‌باشد.
•هرچه فشار مخزن افزایش یابد، ناچارا باید ظرفیت ذخیره سازی را برای ایمنی و هزینه‌های ساخت كاهش داد. لذا كاركردن در فشار پایین تر سبب می شود تا ظرفیت بیشتری برای ذخیره سازی با هزینه مناسب تر استفاده نمود.
• مخازن دارای فشار زیاد از نقطه نظر ایمنی نیاز به محافظهای زیاد و غالبا دور بودن از سایر تجهیزات و واحد های فرایندی دارند، لذا كار كردن در فشار پایین تر سبب استفاده بهینه تری از زمین می‌گردد.
•عملیات بهره برداری در فشار كم راحت تر و سازگار با سیستم حمل و نقل می باشد.

تقسیم بندی منابع از نظر کاربری

1- مخزن های نفت خام

انواع گوناگون نفت خام سبک یا سنگین را می توان به طور جدا یا آمیخته, در این مخزن ها ذخیره کرد. مخزن های امروزی نفت خام, سقفی شناور داشته, بیشتر به لوله های مارپیچ بخار, برای گرم کردن نفت خام در فصل زمستان, پروانه های همزن, عمق سنج و … مجهزند.

2- مخزن های واسطه

این مخزن ها, برای دریافت فرآورده های نیم نهایی از یک واحد پالایش, و دادن آن ها به واحدهای دیگر برای انجام گرفتن فرآیندهای دیگر پالایش یا دریافت ترکیبات گوناگون فرآورده های پیش از آمیختگی و انتقال آن ها به مخزن های فرآورده های نهایی به کار برده می شوند.

3- مخزن های فرآورده ها

فرآورده های گوناگون نفتی بنا به مشخصات مورد نظر در این مخزن ها تهیه و به شبکه پخش انتقال داده می شوند.

4- مخزن های بارگیری و پخش

برخی از فرآورده های سبک و سنگین, مانند گاز مایع, روغن موتور, قیر و … که بردن آن ها به جاهای دوردست از راه خطوط لوله, دشوار یا نشدنی است, در مخزن های بارگیری انبار شده, سپس به نفت کش ها یا مخزن دارهای راه آهن منتقل و به محل مصرف فرستاده می گردد.
کار بارگیری معمولاً به وسیله تلمبه انجام می گیرد.اگرفرآورده های نفتی روان باشد و فاصله مخزن تا جای بارگیری زیاد نباشد, با ایجاد اختلاف سطح میان مخزن نقطه بارگیری, مایع با نیروی جاذبه به وسیله نقلیه منتقل می شود. مخزن هایی که در این سرویس هستند, مخزن های بارگیری و پخش خوانده می شوند.

شیوه قرار گرفتن مخازن در حصار ها

از نظر ایمنی و پیشگیری از خطر سرایت آتش از مخزن ها به واحدهای پالایش و برعکس, در طرح هر پالایشگاه, مخزن های نفت خام و فرآورده های نیمه نهایی و نهایی, دور از محوطه کارخانه ها قرار داده می شوند.
قرارگاه مخزن ها, از گرد آمدن چندین حصار خاکی یا آجری تشکیل می گردد که در هر حصار ممکن است یک یا چند مخزن قرار گرفته باشد.
حصار های خاکی یا آجری, به صورت دایره یا چهار پهلو, با مساحت کافی و ظرفیت متعادل ساخته شده و طرح و ساختمان آن ها برابر استاندارد است
شمار مخزن ها در یک حصار مشترک
مخزن هایی که ظرفیت آن ها بیش از 6000 متر مکعب است, در گروه های چهارتایی با ظرفیت کل 60000 متر مکعب (بیشترین حد) می توانند در یک حصار قرار گیرند, مخزن هایی که ظرفیت آن ها از 6000 کمتر است, در گروه های دوازده تایی با ظرفیت کل 35000 متر مکعب (بیشترین حدی که می توانند در یک حصار قرار گیرند).

فواصل مخزن ها در یک حصار

برای نفت خام و فرآورده های سبک, فاصله میان مخزن ها برابر نصف قطر مخزن و برای فرآورده های سنگین, یک سوم قطر مخزن منظور می شود.

فواصل مخزن ها در حصار های گوناگون

برای نفت خام و فرآورده های سبک, فاصله دو مخزن برابر با قطر یک مخزن است, برای فرآورده های سنگین فاصله دو مخزن برابر دو سوم قطر یک مخزن در نظر گرفته می شود.

برای رفتن به بخش چهارم کلیلک کنید