صورت های مالی حسابداری

انواع صورت های مالی حسابداری

پردیس فناوری کیش _ طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت _ گروه مدیریت مالی :

هر یک از صورت های مالی با هدف خاصی ارائه می‌شوند. بر همین اساس صورت های مالی حسابداری عبارتند از: ترازنامه، صورت حساب سود و زیان، صورت سود و زیان جامع، صورت گردش جریان وجوه نقد.

ترازنامه، از مهم‌ترین صورت های مالی

ترازنامه ( بیلان) یکی از صورت های مالی است که وضعیت اقلام مالی یک شرکت را در یک زمان مشخص نمایش می‌دهد.

اجزای ترازنامه شامل این عناصر است: دارایی، بدهی سرمایه و حقوق صاحبان سهام

ارتباط این اجزا بر اساس حسابداری دو طرفه پاچیولی بر اساس فرمول زیر است: حقوق صاحبان سهام+ بدهی ها= دارایی ها

در ترازنامه دارایی‌ها به دو صورت دارایی ثابت و دارایی جاری در سمت راست ثبت می‌شوند. بدهی‌ها نیز در سمت چپ ترازنامه ثبت می‌شوند و برای شرکت جز دارایی به حساب می‌آیند.

بدهکاران با وجود چک و یا اسناد پرداختنی موجب افزایش دارایی شرکت می‌گردند. علاوه بر آن بدهی‌های شرکت نیز در ترازنامه ثبت می‌شود. یک شرکت همواره به سهامداران و سرمایه‌گذاران بدهکار است و به همین علت در قسمت بدهی‌های ترازنامه در سمت چپ ثبت می‌شوند.

ساختار ترازنامه

صورت سود و زیان

صورت سود وزیان ارائه دهنده تمام درآمدها و هزینه‌های شرکت در طی یک دوره مالی است. صورت سود و زیان شرکت بیانگر عملکرد یک شرکت و در نتیجه تصمیمات مالی مدیران و سهامداران می‌باشد.

با تهیه صورت‌ سود و زیان می‌توان تصمیمات مالی قوی‌تری در برنامه‌های آتی یک شرکت اتخاذ کرد. درآمدها و هزینه‌ها تنها در مواردی‌ در صورت‌ سود و زیان‌ منعکس‌ نمی‌شود که‌ به طور مشخص‌ به موجب‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ مستقیماً به حساب‌حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ منتقل شود.

اجزای صورت سود و زیان

صورت سود و زیان با انعکاس ابعاد درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده مانند درآمد عملیاتی و غیر عملیاتی محل مناسبی برای ارائه دقیق‌ سود یا زیان خالص در طی دوره مالی است. از جمله هزینه‌های مندرج در صورت سود و زیان نیز می‌توان به بهای تمام شده کالا  هزینه‌های عملیاتی، هزینه‌های غیر عملیاتی و هزینه‌های مالی اشاره کرد. در تصویر زیر می توانید یک نمونه صورت سود و زیان را مشاهده کنید.

ساختار صورت سود و زیان

 

صورت سود و زیان جامع

برای اطلاع از تمامی ابعاد عملکرد مالی در طی یک دوره، باید کلیه‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ طی‌ آن‌ دوره‌ را بررسی کرد، بنابراین نیاز به تهیه یک صورت سود و زیان جامع در این مرحله بیش از پیش احساس می‌شود.

صورت سود یا زیان جامع، یکی از صورت‌ های مالی اساسی است که باید کل درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده در یک دوره مالی که قابل ارائه به صاحبان سرمایه است به تفکیک عناصر تشکیل دهنده آنها نشان دهد.

در این گزارش تمام اقلامی که برای حقوق صاحبان سرمایه در نظر گرفته می‌شود به غیر از آورده و ستانده صاحبان سرمایه نمایش داده می‌شود. صورت سود یا زیان جامع شامل سود یا زیان خالص دوره طبق صورت سود یا زیان و سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده به تفکیک است.

به‌عنوان نمونه مواردی مانند بررسی مجدد دارایی‌های ثابت مشهود، منبع تجدید ارزیابی سرمایه‌گذاری‌ها که تحت عنوان دارایی غیر جاری دسته بندی می‌شوند، تفاوت‌های درآمدها و هزینه‌هایی که بر اساس استانداردهای حسابداری در حقوق صاحبان سهام منظور می‌گردد، در این گزارش مالی تاثیر می‌گذارند.

سود وزیان جامع یک موسسه پس از اصلاح حساب‌ها نشان داده می‌شود که نحوه‌ی محاسبه‌ی موسسات در فعالیت‌های مختلف همچون بازرگانی و یا خدماتی در این صورت مالی با هم تفاوت دارد. در ادامه می توانید نمونه صورت سود و زیان جامع را مشاهده کنید.

صورت جریان وجوه نقد

برای تمامی شرکت‌ها، گزارشات حاوی جریان نقدینگی در طول زمان موضوعی مهم است که نشان‌دهنده تمامی فعالیت‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و عملکردی است که هرکدام در جذب و یا خروج نقدینگی نقش داشته‌اند. شرکت‌ها با دریافت این صورت جریان وجوه نقد می‌توانند فعالیت‌های شرکت را ارزیابی کنند و اطلاعات مفید و قابل اطمینانی را درباره وضعیت مالی شرکت، نقدینگی و پرداخت بدهی‌ها به سایر ذینفعان ارائه دهند. در ادامه می توانید نمونه ای از صورت جریان وجود نقد را ببینید.

با استفاده از صورت جریان وجوه نقد  می‌توان توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌های شرکت، پرداخت سود به صاحبان سهام و اطمینان از تامین مالی شرکت در برنامه‌های آتی را ارزیابی کرد.

نکاتی مهم در مورد صورت های مالی

• اطلاعات مندرج در صورت های مالی باید تا حد امکان ساده و مختصر ارائه شود. اطلاعات مذکور آنگاه با اهمیت تلقی می‌شوند که ارائه یا عدم ارائه آن‌ها در صورت های مالی موجب تغییر در تصمیمات استفاده کنندگان صورت های مالی شود.

•  فاکتور مهم در شناسایی اهمیت در صورت های مالی، تاثیر آن بر اخذ یا عدم اخذ تصمیم گیری استفاده کنندگان است.

• بر اساس اصل محافظه کاری، صورت های مالی باید به گونه‌ای تهیه شوند که فاقد هر گونه خوش بینی یا زیاده بینی در گزارش واقعیت‌های مرتبط با شرکت باشند.

بر همین اساس همواره در بخش درج دارایی‌ها به میزان حداقل ارزش آن‌ها و گزارش مبالغ کمتر دارایی‌ها اقدام می‌شود و برعکس در خصوص هزینه‌ها همواره مبالغ بیشتر و حداکثری هزینه درج می‌شود تا در دستیابی به سود حاصل از عملیات مانع از ایجاد سود موهوم و کاذب شود.

نکته با اهمیت این است که صورت های مالی به تنهایی نمی‌تواند بیانگر موقعیت مالی شرکت باشد. این صورت‌ها آنگونه که اغلب تصور می‌شود پیچیده نیستند، لازم است که به خوبی بدانیم چگونه باید آن‌ها را درک و تجزیه تحلیل کنیم و از این صورت‌ها در راستای تصمیم‌گیری‌های مدیریتی، به ویژه در زمینه مسائل مالی استفاده کنیم.

محدودیت‌ صورت های مالی

مهم‌ترین محدودیت صورت های مالی حسابداری این است که بر اساس اصل بهای تمام شده تاریخی تهیه می‌شوند و نرخ تورم را نادیده می‌گیرند. تمام صورت های مالی دارای یادداشت‎های توضیحی می‌باشند که جز لاینفک صورتهای مالی است.

این یادداشت‌ها، به اندازه خود صورتهای مالی مهم هستند و به منزله شرایط مندرج در قراردادهای رسمی محسوب می‌شوند. بر همین اساس، هنگامی که گزارش‌های سالانه عملکرد شرکت ارائه می‌شود، معمولا توصیه می‌شود که در وهله اول یادداشت های توضیحی همراه آن مطالعه شود و پس از آن صورت های مالی بررسی و تجزیه و تحلیل شود.

نیاز شرکت‌ها به تجزیه و تحلیل صورت‌ های مالی

صورت‌ های مالی اساسی نظیر ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت گردش وجوه نقد در تحلیل بنیادی سهام شرکت‌ها اهمیت فراوانی دارند. سرمایه‌گذاران به دنبال یافتن فرصتی هستند که در طی یک دوره زمانی مشخص برای آن‌ها سوددهی مورد نظرشان را داشته باشد.            

در مقابل مدیران و مالکان یک شرکت در صدد رشد شرکت، جذب سرمایه و توسعه مالی شرکت خود هستند. همه افراد منافع مشترکی دارند و برای رسیدن به این منافع مشترک، اتخاذ تصمیمات درست و برنامه‌ریزی‌های اساسی امری ضروری است.

به طور کلی، صورت‌ های مالی خودشان زمانی مفید واقع می‌شوند که درکنار هم ارزیابی شوند. برای بررسی وضعیت مالی یک شرکت از طریق صورت‌ های مالی باید از نسبت‌های مالی نیز استفاده کرد.

وقتی نسبت‌ ها معنی و مفهوم بیشتری پیدا می‌کنند که با نسبت‌ های سال قبل شرکت، نسبت‌های رقبا در صنعت مشابه و صنعتی که شرکت در آن صنعت فعالیت می‌کند، مورد مقایسه قرار گیرند. باید به این نکته توجه نمود که نسبت‌ ها نباید به تنهایی پایه و اساس تصمیم گیری قرار گیرند. نسبت‌ ها باید به عنوان مکمل تصمیمات و یا راه‌حل ها، استفاده شوند.

 

افشای اطلاعات صورت های مالی

مسئولیت تهیه صورت های مالی و یادداشت‌های همراه و میزان افشای اطلاعات در یادداشت‌ها با رعایت استانداردهای حسابداری به عهده شرکت است ولی مسئولیت اظهارنظر در خصوص کفایت افشای اطلاعات به عهده حسابرس است. به طور کلی افشاگری مالی چون یک موضوع قضاوتی است باید کفایت لازم برای سهامداران ایجاد نماید.

معمولاً تاکید می‌شود یادداشت‌های همراه از نظر شفافیت به گونه‌ای تنظیم شود که مراجعه کنندگان بتوانند تصویر و ترسیم کاملی از اطلاعات واقعی شرکت داشته باشند. به عنوان مثال، در خصوص ارائه اطلاعاتی که در جداول توضیحی برخی از بندهای یادداشت‌های همراه وجود دارد، بهتر است تعداد آیتم‌های سازنده اقلام سرفصل سایر موارد و نیز رقم بالاترین مورد اعلام شود.

صورت مالی اساسی

مجموعه عملیات تامین مالی و فعالیت‌های سرمایه گذاری را به صورت خلاصه صورت‌های مالی گویند، گزارش‌هایی که از طریق صورت‌های مالی فراهم می‌شوند حاوی موارد مهم و اطلاعات پرکاربردی هستند که از آن‌ها برای سرمایه‌گذاری و افزایش اعتبار از آن‌ها استفاده می‌کنند.

گزارش‌ها حاوی اطلاعات مهم مالی هستند که بر مبنای موارد زیر تهیه می‌‌شوند:

1. حاصل فعالیت بنگاه اقتصادی در یک دوره زمانی مشخص

2. تنظیم بر اساس استانداردهای مشخص و بر مبنای اصول حسابداری

3. استفاده برای پیش بینی و مقایسه شرکت‌ها

هدف تهیه صورت های مالی چیست؟

در پایان بد نیست کمی به فلسفه و هدف تهیه صورت های مالی حسابداری بپردازیم.

آنچه که در تدوین و تنظیم صورت‌های مالی به صورت یک هدف مورد بحث است ارائه اطلاعاتی از وضعیت مالی، عملکرد مالی و منعطف بودن واحد تجاری به صورتی خلاصه و طبقه بندی شده است (یکی از اصول مهم حسابداری طبقه بندی اطلاعات مالی است) است و اما این گزارشات باید به گونه ای باشد که برای استفاده کنندگان نهایی این اطلاعات به صورت گزارشی، سودمند باشد تا بتوانند تصمیمات مرتبط را به درستی بگیرند.به زبان ساده تر کاری که در اصل صورت‌های مالی برای ما انجام ‌می‌ دهد، این است که آن‌ها به شما پول را نشان ‌می‌ دهند،اینکه پول یک شرکت از کجا آمده است، در چه محلی خرج شده است و الان کجاست.

چهار صورت مالی اساسی وجود دارد که عبارتند از: ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجه نقد، صورت سود و زیان جامع. ترازنامه نشان می دهد که در یک زمان معین چه چیزهایی را مالک است یا چه مقدار بدهی دارد، صورت سود و زیان به ما نشان می ‌ دهد چطور و چه مقدار پول در یک دوره زمانی در واحد اقتصادی بدست آمده و خرج شده است.

صورت جریان وجه نقد نشان دهنده تبادل و مبادله پول بین یک شرکت و جهان خارج نیز در یک دوره مالی است. چهارمین صورت مالی اساسی صورت سود و زیان جامع محسوب می‌شود که نشان دهنده تغییرات در منافع صاحبان سرمایه در یک دوره زمانی است.

فهرست استاندارد های حسابداری خلاصه شده :

• ۱ نحوه ارائه صورتهای مالی
• ۲ صورت جریان وجوه نقد
• ۳ درآمد عملیاتی
• ۴ حسابداری ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی
• ۵ رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه
• ۶ گزارش عملکرد مالی
• ۸ حسابداری موجودی مواد و کالا
• ۹ حسابداری پیمانهای بلندمدت
• ۱۰ حسابداری کمکهای بلاعوض دولت
• ۱۱ داراییهای ثابت مشهود
• ۱۲ افشای اطلاعات در خصوص اشخاص وابسته
• ۱۳ حسابداری مخارج تأمین مالی
• ۱۴ نحوه ارائه داراییهای جاری و بدهیهای جاری
• ۱۵ حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها
• ۱۶ تسعیر ارز
• ۱۷ حسابداری داراییهای نامشهود
• ۱۸ صورتهای مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی
• ۱۹ حسابداری ترکیب واحدهای تجاری
• ۲۰ سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته
• ۲۱ حسابداری اجاره‌ها
• ۲۲ گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای
• ۲۳ حسابداری مشارکتهای خاص
• ۲۴ گزارشگری مالی واحدهای تجاری در مرحله قبل از بهره‌برداری
• ۲۵ گزارشگری بر حسب قسمت‌های مختلف
• ۲۶ فعالیتهای کشاورزی
• ۲۷ طرحهای مزایای بازنشستگی
• ۲۸ فعالیتهای بیمه عمومی
• ۲۹ فعالیتهای ساخت املاک
• ۳۰ سود هر سهم
• ۳۱ دارایی های غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده
• ۳۲ کاهش ارزش دارایی‌ها

هدف‌ صورتهای‌ مالی‌ در استاندارد شماره ۱ :

هدف‌ صورتهای‌ مالی‌، ارائه‌ اطلاعاتی‌ تلخیص‌ و طبقه‌بندی‌ شده‌ درباره‌ وضعیت‌ مالی‌، عملکرد مالی‌ و انعطاف‌پذیری‌ مالی‌ واحد تجاری‌ است‌ که‌ برای‌ طیفی‌ گسترده‌ از استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ در اتخاذ تصمیمات‌ اقتصادی‌ مفید واقع‌ شود. صورتهای‌ مالی‌ همچنین‌ نتایج‌ ایفای‌ وظیفه‌ مباشرت‌ مدیریت‌ یا حسابدهی‌ آنها را در قبال‌ منابعی‌ که‌ در اختیارشان‌ قرار گرفته‌ است‌، نشان‌ می‌دهد.

تداوم فعالیت در استاندارد نحوه ارایه صورت های مالی :

مدیریت‌ در زمان‌ تهیه‌ صورتهای‌ مالی‌، باید توان‌ ادامه‌ فعالیت‌ واحد تجاری‌ را ارزیابی‌ کند. صورتهای‌ مالی‌ باید برمبنای‌ تداوم‌ فعالیت‌ تهیه‌ شود مگر اینکه‌ مدیریت‌ قصد انحلال‌ یا توقف‌ عملیات‌ واحد تجاری‌ را داشته‌ باشد، یا عملاً ناچار به‌ انجام‌ این‌ امر شود . در مواردی‌ که‌ مدیریت‌ از رویدادها و شرایطی‌ آگاهی‌ یابد که‌ ممکن‌ است‌ ابهام‌ اساسی‌ نسبت‌ به‌ توانایی‌ تداوم‌ فعالیت‌ واحد تجاری‌ ایجاد کند، این‌ ابهام‌ باید افشا شود . چنانچه‌ صورتهای‌ مالی‌ برمبنای‌ تداوم‌ فعالیت‌ تهیه‌ نشود، این‌ واقعیت‌ باید همراه‌ با مبنای‌ تهیه‌ صورتهای‌ مالی‌ و اینکه‌ چرا واحد تجاری‌ فاقد تداوم‌ فعالیت‌ تلقی‌ شده‌ است‌، افشا شود.

تعدیلات سنواتی در استاندارد حسابداری شماره ۲ :

در مواردی‌ که‌ این‌ تعدیلات‌ متضمن‌ جریان‌ وجه نقد در دوره‌ جاری‌ نباشد، درصورت‌ جریان‌ وجوه نقد دوره‌ جاری‌ انعکاس‌ نمی‌یابد، بلکه‌ حسب‌ مورد ارقام‌ مقایسه‌ای‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد و یادداشتهای‌ توضیحی‌ مربوط‌ اصلاح‌ می‌شود. از سوی‌ دیگر، آن‌ بخش‌ از تعدیلات‌ سنواتی‌ که‌ متضمن‌ جریان‌ وجه نقد طی‌ دوره‌ است‌، برحسب‌ ماهیت‌ در سرفصلهای‌ اصلی‌ مربوط‌ درصورت‌ جریان‌ وجوه نقد (بدون‌ ذکر عنوان‌ تعدیلات‌ سنواتی‌) منظور می‌شود. از طریق لینک های زیر میتوانید خلاصه استانداردهای حسابداری ایران با فرمت PDF را به صورت رایگان دانلود کنید.