نویسنده: محدثه شریفی

راهنمای مطالعه

• مالیات حقوق چیست؟
• عوامل مشمول حقوق
• معافیت‌های مالیات بر درآمد حقوق
• مهلت ارسال فایل مالیات بر درآمد حقوق
• جرائم مربوط به عدم ارسال یا تاخیر در ارسال فایل مالیات بر درآمد حقوق

مالیات حقوق چیست؟

پرداخت مالیات بارزترین هدف در تئوری های مالیاتی است که منجر به توزیع عادلانه درآمد می گردد. در نظام مالیاتی کشور، مالیات حقوق جزئی از بخش های مالیات بردرآمد می باشد.همچنین در ردیف مالیات های مستقیم قرار داشته و با نسبت خاصی از درآمد شخصی تعیین می شود.

طبق ماده یک قانون مالیات‌های مستقیم، تمام افراد حقیقی و حقوقی که در داخل کشور با فعالیت اقتصادی، خدماتی و غیره درآمد کسب می‌کنند، مشمول پرداخت مالیات هستند.مالیات بر حقوق از نظر حجم،ثبات،کارایی و سهولتی که در وصول دارد از اهمیت بسزایی برخوردار است.

 

در دسته بندی انواع مالیات، مالیات حقوق چه جایگاهی دارد؟

طبق ماده ۸۶ قانون مالیات‌های مستقیم ( ق.م.م ) و تبصره این ماده، مالیات حقوق جز مالیات‌های تکلیفی محسوب می‌شود. مالیات تکلیفی بدین معناست که شناسایی مبلغ و پرداخت مالیات حقوق پرسنل به عهده پرداخت کننده حقوق (کارفرما) است و پرسنل در قبال این امور وظیفه‌ای ندارند.

همچنین در یک دسته بندی کلی مالیات به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شود:

• مالیات مستقیم: مالیات‌های که مستقیماً از دارایی و درآمد اشخاص (حقیقی یا حقوقی) حاصل می‌شود؛ نظیر مالیات بر درآمد حقوق و مالیات بر دارایی
• مالیات غیرمستقیم: مالیاتی که به قیمت کالا و خدمات تعلق می‌گیرد و به مصرف کننده منتقل می‌شود. نظیر مالیات بر ارزش افزوه و مالیات واردات

اشخاص مشمول مالیات بر درآمد چه کسانی هستند؟

طبق ماده ۸۲ قانون مالیات‌های مستقیم درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی ) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران برحسب مدت یا کار انجام یافته به طور نقد یا غیرنقد تحصیل می کند مشمول مالیات بردرآمد حقوق است.

عوامل مشمول حقوق

کلیه افرادی که که به هر شکلی مشغول به کار هستند و حقوق دریافت می کنند و بیمه تامین اجتماعی برای آنها لحاظ میشود باید بخشی از حقوق دریافتی خود را به عنوان مالیات حقوق به وزرات اقتصاد و دارایی پرداخت نمایند . میزان مالیات حقوق در هر سال متفاوت بوده و طبق بخشنامه هایی به کلیه کارفرماها و بنگاههای اقتصادی ارسال میشود و کارفرما موظف است مالیات تعلق گرفته به حقوق و مزایای کارکنان خود را کسر کرده و به حساب مشخص شده وزرات امور اقتصادی و دارایی واریز نماید .

برای اطلاع از تمام مواد قانونی مالیات بر درآمد حقوق، لازم است مواد ۸۲ تا ۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم مورد توجه قرار گیرد. کامل ترین فهرست اقلام مشمول مالیات در قالب ۶۶ عنوان هستند که فهرست آنها در ذیل آورده شده است:

 

۱	حقوق اصلی (ثابت)	۳۴	حق افزایش بهره وری تولید
۲	اضافه کار	۳۵	حق تولید
۳	فوق العاده بدی آب و هوا	۳۶	حق کمیسیون فروش
۴	محرومیت از تسهیلات زندگی	۳۷	جمعه کاری
۵	فوق العاده محل خدمت	۳۸	جیره نقدی
۶	فوق العاده مرزی	۳۹	مزایای نقدی
۷	فوق العاده شرایط محیط کار	۴۰	پول صبحانه
۸	نوبت کاری	۴۱	مزایای تولید
۹	فوق العاده کشیک	۴۲	کارمزد
۱۰	فوق العاده جذب	۴۳	فوق العاده محل خدمت
۱۱	مزایای ارزی	۴۴	پول اتوبوس (غیر از خرج خرید)
۱۲	ایاب و ذهاب	۴۵	فوق العاده سیاری
۱۳	حق خوار و بار	۴۶	حق آنکال
۱۴	حق امضاء	۴۷	حق آکورد (تولید)
۱۵	حق باجه	۴۸	فوق العاده کیلومتری
۱۶	حق سرپرستی	۴۹	حق مشاوره
۱۷	حق مدیریت	۵۰	پول جارو
۱۸	حق خزانه	۵۱	حق مسکن
۱۹	حق سرایداری	۵۲	سایر مزایای غیر نقدی به قیمت تمام شده
۲۰	حق حسابرسی	۵۳	مسکن با اثاثیه
۲۱	حق پاسداری	۵۴	مسکن بدون اثاثیه
۲۲	حق نمایندگی بیمه	۵۵	اتومبیل اختصاصی با راننده
۲۳	حق ترانسپورت و سرویس	۵۶	اتومبیل اختصاصی بدون راننده
۲۴	حق دیپلم	۵۷	عیدی سالانه یا پاداش آخر سال
۲۵	برودت (بدی آب و هوای سردخانه)	۵۸	سایر مزایای پرداختنی غیر نقدی به کارگران
۲۶	حق فنی	۵۹	تغذیه
۲۷	حق انبارداری	۶۰	پول شیر
۲۸	حق شیفت	۶۱	حق تأهل
۲۹	حق یک وعده غذا	۶۲	حق عیال
۳۰	حق پول نهار و شام	۶۳	حق اولاد
۳۱	فوق العاده نگهبانی	۶۴	پول لباس کار
۳۲	فوف العاده کشیک	۶۵	بهای صابون
۳۳	حق ثابت	۶۶	کسری انبار

 

 

 

منظور از درآمد مشمول مالیات حقوق چیست؟

طبق ماده ۸۳ ق.­م­.م درآمد مشمول مالیات عبارت است ازحقوق (مقرری یا مزد، یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و یا غیرمستمر قبل از وضع کسور و پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون.این درآمد به دو بخش نقدی و غیرنقدی تقسیم می‌شود.

 

منظور از عوامل مشمول مالیات و درآمد مشمول مالیات در سپیدار چیست؟

عوامل مشمول مالیات یعنی مجموع ۶۶ عاملی که در در جدول صفحه قبل آورد شد. زمانی که از این عوامل معافیت‌های مربوطه کسر شود، درآمد مشمول مالیات بدست خواهد آمد.

معافیت عوامل مستمر – درآمد مستمر مشمول مالیات = عوامل مستمر مشمول مالیات

معافیت عوامل غیر مستمر – درآمد غیر مستمر مشمول مالیات = عوامل غیر مستمر مشمول مالیات

 

در جدول مالیاتی منظور از سه دسته مالیات عادی (۱۰۰%)، مناطق محروم (۵۰%) و معاف چه کسانیست؟

با توجه به نوع مکان و پرسنلی که در یک مجموعه مشغول به کار هستند، ممکن است ضرایب معافیت خاصی برای آنها وجود داشته باشد. به همین دلیل سپیدار سه دسته‌بندی عمده را برای جدوال مالیاتی هر سال پیش‌بینی می‌کند. جزییات این معافیت‌ها در ادامه بصورت کامل شرح داده شده است.

 

 

معافیت‌های مالیات بر درآمد حقوق

معافیت های مالیات حقوق دارای ۱۳ بند مختلف است که در  ماده ۹۱ ق.م.م بطور شفاف مورد بحث قرار گرفته و در ادامه آورده شده است:

• مدیران و اعضای هیئت های سیاسی خارجی که به کشور وارد می شوند. همچنین اعضای نمایندگی های فوق العاده از دولت های بین المللی که در کشور حضور دارند. البته این معافیت به شرط وجود معاملات متقابل قابلیت اجرایی دارد.
• رؤسا و اعضای مأموریت‌های کنسولی خارجی در ایران و همچنین کارمندان مؤسسات فرهنگی دولت خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت متبوع خود به شرط معامله متقابل.
• کارشناسان خارجی که با موافقت دولت جمهوری اسلامی ایران از محل کمک‌های بلاعوض فنی و اقتصادی و علمی و فرهنگی دولت خارجی و یا مؤسسات بین المللی به ایران اعزام می‌شوند.
• کارمندان محلی سفارتخانه‌ها وکنسولگری‌ها ونمایندگی‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت جمهوری اسلامی ایران در صورتی که دارای تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران نباشند به شرط معامله متقابل.
• حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده که در موقع بازنشستگی یا از کارافتادگی به حقوق بگیر پرداخت می‌شود.
• هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل.
• مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه جهت استفاده کارگران و خانه‌های ارزان قیمت سازمانی در خارج از محل کارگاه یا کارخانه که مورد استفاده کارگران قرار می‌گیرد.
• وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن.
• عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعاً معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) این قانون.
• خانه‌های سازمانی که با اجازه قانونی یا به موجب آیین‌نامه‌های خاص در اختیار مأموران کشوری گذارده می‌شود.
• وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آن‌ها مستقیماً یا به وسیله حقوق بگیر به پزشک یا بیمارستان به استناد اسناد و مدارک مثبته پرداخت کند.
• مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون.
• درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعم از نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان.

جزییات چند معافیت مهم (مالیات حقوق سال ۹۸)

آموزش نحوه محاسبه مالیات حقوق سال ۹۷

همان‌طور که گفته شد، طبق بخشنامه ارسالی سازمان امورمالیاتی، میزان معافیت مالیاتی حقوق در سال ۹۷ ، ۲۷۶ میلیون ریال در سال است و تا ۳ برابر مازاد آن مشمول مالیات سالانه ۱۰ درصد، مازاد مبلغ ۳ برابر تا ۴ برابرمشمول مالیات سالانه ۱۵ درصد، مازاد مبلغ ۴ برابر تا ۶ برابر آن مشمول مالیات سالانه ۲۰ درصد و مازاد بر ۶ برابر با نرخ ۲۵ درصد محاسبه خواهد شد.

مالیات حقوق فردی که در ماه ۱۸۰ میلیون ریال دریافتی دارد با جدول معافیت حقوق سال ۹۷ چگونه باید حساب شود؟ (کلیه اعداد به میلیون ریال)

مهلت ارسال فایل مالیات بر درآمد حقوق چه زمانی است؟

مطابق ماده ۸۶ ق.م.م، پرداخت‌کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلف‌اند مالیات متعلق را طبق مقررات ماده ۸۵ ق.م.م محاسبه و کسر و‌ تا پایان ماه بعد ضمن تسلیم فهرستی متضمن نام و نشانی دریافت‌کنندگان حقوق و میزان آن به اداره امور مالیاتی محل پرداخت و در ماه‌های بعد فقط ‌تغییرات را صورت دهند.

توجه کنید این مهلت طبق  ماده قانونی تا سال گذشته سی روزه بوده است و در قانون جدید آخرین روز ماه بعدی است.

جرائم مربوط به عدم ارسال یا تاخیر در ارسال فایل مالیات بر درآمد حقوق چیست؟

طبق ماده ۱۹۷ ق.م.م در صورت عدم ارسال لیست، دو ‌درصد (۲%) حقوق پرداختی و در صورت عدم پرداخت مالیات درصورتی‌که مشمول مالیات گردند، بر اساس ماده ۱۹۹ ق.م.م مشمول جریمه‌ای معادل ده ‌درصد (۱۰%) مالیات پرداخت ‌نشده در موعد مقرر و دو­ و نیم درصد (۲٫۵%) مالیات به ازای هرماه نسبت به مدت تأخیر از سررسید پرداخت، خواهد بود.