کاهش وابستگی نفت از لایحه بودجه سال 97 کلید می‌خورد؟
طبق وعده سخنگوی دولت ماه آینده لایحه بودجه سال 97 راهی بهارستان خواهد شد تا نمایندگان بررسی خود را روی آن آغاز کنند؛ با توجه به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، به نظر می‌رسد مهمترین شاخصه در بودجه سال آینده میزان وابستگی آن به درآمدهای نفتی است.
یکی از مهمترین بخش‌های بودجه هر سال، قیمت نفت در بودجه است که باید متناسب با واقعیات اقتصاد کشور باشد در غیر این صورت دولت با کسری بودجه فراوان همراه خواهد بود.
رهبر معظم انقلاب سوم آبان ماه در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های افسری ارتش با اشاره به این که در شرایط کنونی مهمترین مساله کشور، موضوع اقتصاد و معیشت مردم است، تصریح کردند: بنای اقتصاد کشور نیز باید یک بنیان امنی باشد.
ایشان بنیان اقتصادی کشور را به‌دلیل وابسته بودن به درآمد نفت، ناامن خواندند و تأکید کردند: وابستگی اقتصاد به نفت، یک مشکل تاریخی و بجامانده از دوران قبل از انقلاب است و همین موضوع موجب شده است ما در دوره‌های مختلف در زمینه فروش نفت و درآمد حاصل از آن، دغدغه داشته باشیم. رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر این که تا وقتی اقتصاد کشور از نفت فاصله نگیرد، بنیان صحیح و امنی به‌وجود نخواهد آمد، خاطرنشان کردند: بیان این موضوع اقتصادی در این محیط نظامی، برای نشان دادن اهمیت امنیت در همه بخش هاست.
یکی از راه‌های کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی کاهش رقم آن در بودجه است. اگر دولت‌ها قصد دارند اقتصاد از نفت رها شود، باید در شرایط عادی، قیمت نفت را در بودجه پایین در نظر بگیرند. اکنون نمایندگان مجلس در این باره اظهار نظرهایی عنوان کردند که در ادامه می‌خوانید:
همان 40 دلار قبلی
کوروش کرم‌پور حقیقی، عضو هیات رئیسه کمیسیون انرژی مجلس درباره قیمت نفت در بودجه 97 به خبرنگار ما گفت: به نظر می‌رسد اگر قیمت نفت بدون تغییر نسبت به بودجه سال 96 محاسبه شود، قیمتی منطقی و معقول خواهد بود.
دبیر کمیسیون انرژی مجلس با تاکید بر این که قیمت 40 دلار در شرایط فعلی برای نفت مناسب است، تصریح کرد: در برخی موارد، دولت قیمت نفت را در بودجه بالا می‌گیرد که این موضوع نشان دهنده واقعی نبودن رقم بودجه است و حتما کسری‌های زیادی به دنبال دارد اما در شرایط عادی باید قیمت نفت در بودجه رقم پایین‌تر از قیمت واقعی بسته شود تا در صورت نوسان قیمت، دولت با کاهش درآمد مواجه نشود.
کرم‌پور حقیقی با بیان این که بتازگی مقام معظم رهبری به اقتصاد بدون نفت اشاره کردند، گفت: دولت باید بودجه خود را با همین رویکرد تهیه و تدوین کند. مقام معظم رهبری از سال‌های گذشته نسبت به این استراتژی به عناوین مختلف اشاره کردند که خصوصی سازی و ابلاغ سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی یکی از آنها بود.
این نماینده مجلس گفت: 12 سال از ابلاغ سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی می‌گذرد، اما اجرای نادرست این قانون باعث شد مقام معظم رهبری چهار سال پیش سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را به دولت ابلاغ کنند که سپردن اقتصاد به بخش مردمی یکی از بندهای آن را تشکیل می‌داد. قطعا نارضایتی از اجرای این سیاست باعث شده اکنون مقام معظم رهبری به موضوع اقتصاد بدون نفت به صورت مستقیم اشاره داشته باشند و قطعا دولت باید در این راستا گام بردارد.
وی با اشاره به برداشت‌های مکرر دولت از محل صندوق توسعه ملی به جام‌جم گفت: برداشت از صندوق توسعه ملی باید تنها به دلیل بهبود زیرساخت‌های اقتصادی باشد نه این که صرف بودجه جاری شود.
کرم‌پور حقیقی با بیان این که دولت در طول سال‌های گذشته هم از درآمدهای نفتی استفاده کرده و هم از محل صندوق توسعه ملی برداشت کرده است، گفت: دولت در سال 94 بودجه خود را به نفت تا حد 25 درصد کاهش داد، اما افزایش قیمت نفت، دولت را وسوسه کرد از این درآمد استفاده کند و در سال بعدی دوباره سهم بودجه در نفت را افزایش داد. در آن سال بهترین فرصت بود که دولت هر سال از میزان وابستگی خود به نفت بکاهد، اما متاسفانه این رویه را شاهد نبودیم و امیدواریم برای بودجه سال 97 کاهش وابستگی به نفت را شاهد باشیم.
لزوم کاهش وابستگی به درآمد نفتی
محمدمهدی مفتح، سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با اشاره به این که طبق تاکیدات مستمر مقام معظم رهبری دولت باید وابستگی بودجه خود را به نفت کاهش دهد به جام‌جم گفت: اگر دولت برنامه‌ریزی دقیقی برای کاهش بودجه به نفت داشته باشد، قطعا کشور به سمت اقتصادی پویا حرکت خواهد کرد و اقتصاد تک محصولی از اسارت رها می‌شود.
وی افزود: دولت باید پیش‌بینی بودجه‌ای خود را به صورت واقعی تهیه و تدوین کند و از درآمد نفتی در بودجه جاری هزینه نکند. درآمدهای نفتی حتی آن بخشی که در اختیار دولت است، اگر در پروژه‌های عمرانی و زیرساخت‌های فناوری مورد استفاده قرار گیرد، مسیر اقتصادی کشور با تغییر مثبت همراه خواهد شد.
مفتح با اشاره به این که هنوز نمی‌توان رقم دقیقی برای قیمت نفت در بودجه 97 در نظر گرفت، افزود: به نظر می‌رسد دولت باید برنامه ریزی دقیق داشته باشد تا وابستگی خود به درآمدهای نفتی را کاهش دهد، اما هنوز رقم دقیقی از آن را نمی‌توان اعلام کرد.
50 دلار خوب است
سید‌علی ادیانی‌راد، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی با اشاره به روش‌های قیمتگذاری نفت به جام‌جم گفت: نفت از معدود کالاهایی است که تولید‌کننده نقشی در قیمتگذاری آن ندارد و نمی‌توان قیمت واحدی برای آن اعلام کرد و قیمت نفت هر منطقه با تفاوت‌هایی همراه است. قیمت نفت بر اساس عرضه و تقاضا و تولید کشورهای عضو اوپک و غیر اوپک تعیین می‌شود که البته مؤلفه‌های سیاسی و اقتصادی کشورها نیز در تعیین این رقم مهم است. وی در پاسخ به این پرسش که قیمت نفت در بودجه سال 97 چقدر باید باشد، به خبرنگار ما گفت: قیمت جهانی نفت به همراه اقتضائات داخلی اقتصاد کشورها می‌تواند قیمت نفت را برای کشورهای دارای ذخایر نفت و گاز در بودجه معین کند که با توجه به شرایط فعلی اقتصاد و قیمت جهانی، رقم 50دلار مناسب و قابل وصول است.
ادیانی راد با تاکید بر این که اقتصاد کشور باید وابستگی خود را به نفت کاهش دهد، گفت: برخی عنوان می‌کنند باید فروش نفت در بازار جهانی کاسته شود و در داخل سرمایه‌گذاری صورت گیرد؛ اما قطعا این اتفاق خوبی نخواهد بود و باید فروش نفت در بازار جهانی ادامه داشته باشد، اما درآمد آن برای زیرساخت‌های نفت و گاز و ارزش افزوده به کار گرفته شود.
نایب‌رئیس کمیسیون انرژی با انتقاد از اختصاص درآمدهای نفتی در بودجه جاری ادامه داد: اکنون 90 درصد درآمدهای نفتی در بودجه جاری هزینه می‌شود و ادامه این روند باعث خواهد شد در چند سال آینده شاهد دریافت وام از کشورهای دیگر برای اداره ایران باشیم که این یک فاجعه اقتصادی محسوب می‌شود.
وی با بیان راهکاری در این مورد گفت: باید به سمت تقویت زیرساخت‌ها در حوزه نفت و گاز و سرمایه‌گذاری برای ایجاد ارزش افزوده این حوزه مانند احداث پالایشگاه برویم. برای کشوری مانند ایران که در نفت و گاز رتبه نخست جهان را در اختیار دارد، ننگ است روزانه 14 میلیون لیتر بنزین وارد کشور کند. گردشگری و مالیات بر سود درآمدی نیز می‌تواند راه جایگزین نفت باشد تا توسعه اقتصادی وارد مسیر اصلی خود شود.
