پردیس فناوری کیش -طرح متخصصین صنعت ومدیریت -گروه مدیریت:
رشته حسابداری بازرگانی یکی از رشته‌های زمینه خدمات شاخه فنی و حرفه‌ای و کاردانش در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.
رشته حسابداری بازرگانی یکی از رشته‌های زمینه خدمات شاخه فنی و حرفه‌ای و کاردانش در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.
هنرجویان این رشته پس از گذراندن اول دبیرستان وارد هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای می‌شوند که پس از گذراندن دو سال می‌توانند در کنکور کاردانی پیوسته دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای دانشگاه فنی وحرفه‌ای و کاردانی پیوسته دانشگاه آزاد اسلامی و همچنین مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی شرکت نمایند و پس از گذرانده ۸۰ واحد (فنی حرفه‌ای: ۸۰ واحد، کاردانش ۸۸ واحد) و فارغ‌التحصیل شدن در دوره کاردانی می‌توانند در آزمون کاردانی به کارشناسی نیز شرکت کنند.
در حال حاضر دانش حسابداری به‌عنوان یک دانش فراگیر درآمده که بسیاری خود را نیازمند دانستن آن می‌دانند و هدف اصلی آن ارائه دور نمای دانش حسابداری بوده و همچنین ارائه اطلاعات مالی به تصمیم‌گیرندگان جهت اتخاذ تصمیمات اقتصادی آگاهانه برای استفاده از منابع محدود و افزایش بهره‌وری می‌باشد.
ویژگیهای رشته حسابداری بازرگانی (فنی حرفه ای – زمینه خدمات)
هنرجویان در این رشته با مکاتبات اداری، ثبت و بایگانی، کار با انواع ماشین‌های اداری، تنظیم اسناد مالی، امور بانکی، بیمه و مالیات، بورس، گمرک، معاملات تجاری داخلی و خارجی، امور مالی شرکت‌ها و مؤسسات اداری، حسابداری صادرات و واردات، بازرگانی ایران و جهان، مقررات تجاری برخی کشورها، آمارگیری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و … آشنا خواهند شد.
زمینه های شغلی و بازار کار حسابداری بازرگانی
• کارمند امور مالی ادارات
• کارمند امور مالیاتی
• کارپرداز ادارات و شرکت‌ها
• حسابداری مالی و صنعتی
• مسئول رسیدگی و صدور اسناد
• متصدی اعتبارات
• تحویلدار بانک
• حسابدار و جمع دار اموال ادارات و ارگان‌ها
رشته حسابداری زیرشاخه‌های مختلفی دارد که در ادامه قصد داریم توضیحی هرچند مختصر راجع به حسابداری بازرگانی بدهیم.
آموزش حسابداری بازرگانی
معمولاً در شرکت‌های بازرگانی تغییری در نوع کالا ایجاد نمی‌شود. به همین خاطر نوع حسابداری آن‌ها با مؤسسات خدماتی و تولیدی اندکی متفاوت است.
کنترل موجودی انبار
دو نوع سیستم مختلف برای عملیات موجودی کالا و کنترل آن موجود است:
• سیستم ثبت دائمی
• سیستم ثبت ادواری
سیستم ثبت دائمی موجودی کالا
در سیستم ثبت دائمی زمانی که کالا را می‌خریم حساب موجودی کالا بدهکار می‌شود و هنگامی‌که کالا به فروش می‌رسد دو ثبت انجام می‌شود. ابتدا فروش ثبت‌شده و سپس یک ثبت نیز بابت کاهش موجودی کالا در دفتر ثبت می‌گیرد؛ یعنی حساب بهای تمام‌شده کالا بدهکار و حساب موجودی کالا بستانکار می‌شود.
این روش ثبت سبب می‌شود که میزان موجودی کالا و بهای تمام‌شده کالا همیشه و هرلحظه قابل‌تعیین باشد. در پایان هرسال مالی مقدار موجودی کالا در انبار دوباره بازبینی و شمارش می‌شود تا از صحت رقم‌ها در دفاتر اطمینان حاصل شود.
سیستم ثبت ادواری موجودی کالا
در این روش هنگام خرید کالا حساب خریدار بدهکار می‌شود و هنگام فروش کالا این کاهش موجودی حاصل از فروش در دفاتر ثبت نمی‌گردد. به همین خاطر در این روش تعیین مقدار موجودی کالا در طول سال از روی دفاتر امکان‌پذیر نیست. برای تعیین موجودی کالا باید ابتدا مقدار موجودی کالا در پایان دوره تعیین شود سپس موجودی پایان دوره از مجموع موجودی اول دوره و خریدهای طول دوره کسر می‌شود.
حساب خرید
حساب خرید درروش ثبت ادواری استفاده می‌شود. در این حساب فقط کالاهایی ثبت می‌شوند که به‌منظور فروش خریداری‌شده‌اند. هنگام خرید کالا حساب خریدار بدهکار و چنانچه خرید نسیه باشد حسابهای پرداختی و اگر خرید نقدی باشد حساب صندوق بستانکار می‌شود.
روش ثبت حسابهای خرید
همان‌طور که گفته شد درروش ادواری هنگام خرید، حساب خریدار بدهکار می‌شود و حساب وجه نقد یا حسابهای پرداختنی بستانکار می‌شود.
مثال ۱: موسسه بازرگانی سعیدی مبلغ ۲۰۰۰۰۰۰۰ ریال کالا در تاریخ ۱۳۹۱/۰۲/۱۹ خریداری کرد. نحوه ثبت رویداد فوق در دفتر روزنامه به‌صورت زیر است:
مثال ۲: موسسه بازرگانی سعید در تاریخ ۱۳۹۰/۰۵/۲۳ مبلغ ۸۳۰۰۰۰۰ ریال کالا خرید که مبلغ ۴۰۰۰۰۰۰ ریال آن را به‌صورت نقدی پرداخت. نحوه ثبت این رویداد مالی در دفتر روزنامه به‌صورت زیر است:
پرداخت وجه خریدهای نسیه
هنگامی‌که کالایی را به‌صورت نسیه می‌خریم، باید طبق قرارداد پول را در زمان معینی پرداخت کنیم. زمان پرداخت حسابهای پرداختی بدهکار و صندوق یا حساب وجوه نقد بستانکار می‌شود.
هزینه حمل
بر اساس استانداردهای حسابداری هزینه حمل کالا به‌عنوان بخشی از بهای تمام‌شده حساب می‌شود.
مثال: موسسه بازرگانی سعیدی مبلغ ۱۰۰۰۰۰ ریال در تاریخ ۱۳۹۰/۱۱/۱۲ بابت هزینه حمل کالا پرداخت کرد. این رویداد مالی به این صورت در دفتر روزنامه ثبت می‌شود.
چگونگی ثبت انواع تخفیف و برگشت از خرید کالا
به‌طورکلی تخفیفات به‌صورت زیر تفکیک می‌شوند:
– تخفیف تجاری: تخفیف تجاری به تخفیفی میگویند که در آن در قیمت کالا نسبت به قیمت رایج آن در بازار کاهش داده می‌شود. این نوع تخفیف معمولاً به‌صورت درصد تعیین می‌شود. البته معمولاً این نوع تخفیف برای خریدهای عمده داده می‌شود.
همچنین تخفیفی که به خاطر چانه‌زنی مشتری در نظر گرفته می‌شود نوعی از تخفیف تجاری است. تخفیف تجاری معمولاً فقط در فاکتور نوشته می‌شود و اثرات آن در دفاتر ثبت نمی‌شود.
– تخفیف بابت معیوب بودن کالا یا برگشت بخشی از کالای خریداری‌شده: اگر بعد از خرید کالا مشخص شود که بخشی از کالای خریداری‌شده معیوب بوده و یا آسیب‌دیده است خریدار می‌تواند طبق قرارداد بخشی یا تمامی کالا را برگردانده و یا از فروشنده تخفیف بگیرد. به این نوع تخفیف، تخفیف بابت عیب میگویند.
در دفاتر خریدار برگشت کالا یا تخفیف بابت عیب هر دو در یک حساب به نام برگشت از خرید و تخفیفات ثبت می‌شود. ماهیت این حساب بستانکار است.
مثال: موسسه بازرگانی سعیدی در تاریخ ۸۸/۷/۲۸ مبلغ ۴۵۰۰۰۰۰ ریال کالا از شرکت رضوان به‌صورت نسیه خریداری کرده است. در تاریخ ۸۸/۸/۱۰ معادل ۲۰۰۰۰۰۰ ریال از این کالا برگشت داده شد. این رویداد مالی بدین‌صورت در دفتر موسسه سعیدی ثبت می‌شود.
– تخفیف بابت خرید نقدی یا بابت پرداخت وجه زودتر از موعد مقرر: بعضی مواقع در هنگام خریدوفروش مدت‌زمان خاصی برای پرداخت وجه مشخص می‌شود. همچنین توافق می‌شود که اگر خریدار مبلغ موردنظر را ظرف مدت مشخصی پرداخت کند برای او درصدی به‌عنوان تخفیف در نظر گرفته شود. به این نوع تخفیف، تخفیف نقدی میگویند. لازم به ذکر است که ماهیت حساب تخفیفات نقدی بستانکار است.
مثال: موسسه بازرگانی سعیدی در تاریخ ۸۹/۷/۲ مبلغ ۱۵۰۰۰۰۰ ریال کالا با شرح نسیه ۳۰ روزه و ۳٪ تخفیف اگر وجه تا تاریخ ۸۸/۷/۲ پرداخت شود خریداری کرد. این موسسه در تاریخ ۸۸/۷/۱۰ وجه را به‌منظور استفاده از تخفیف پرداخت کرد. این رویداد مالی بدین‌صورت در دفتر روزنامه ثبت می‌شود:
حساب فروش
این نوع حساب حسابی است که برای ثبت کالای فروش رفته استفاده می‌شود. هنگام فروش کالا صندوق یا حسابهای دریافتی بدهکار حساب فروش بستانکار می‌شود.
نحوه ثبت حساب فروش
درروش ادواری هنگام فروش کالا اگر نسیه باشد حسابهای دریافتی و اگر نقدی باشد حساب صندوق بدهکار و حساب فروش بستانکار می‌شود.
مثال ۱: موسسه بازرگانی سعیدی مبلغ ۳۵۰۰۰۰ ریال کالا به‌صورت نسیه در تاریخ ۸۹/۵/۲۲ به فروش می‌رساند. این رویداد مالی به‌صورت زیر در دفتر روزنامه ثبت می‌شود:
مثال ۲: موسسه بازرگانی سعیدی در تاریخ ۸۹/۹/۲۵ مبلغ ۴۵۰۰۰۰۰ ریال کالا به فروش می‌رساند که مبلغ ۳۰۰۰۰۰۰ ریال آن را به‌صورت نقدی دریافت می‌کند. این رویداد مالی به این صورت در دفتر روزنامه ثبت می‌شود:
دریافت وجه فروشهای نسیه
اگر موسسه کالایی را به فروش برساند خریدار موظف است مبلغ موردنظر را در تاریخ تعیین‌شده به فروشنده پرداخت کند. در این صورت در دفاتر، حساب وجوه نقد یا صندوق بدهکار و حسابهای دریافتی بستانکار می‌شود.
تخفیفات فروش به یکی از اشکال زیر است:
– تخفیف تجاری: تخفیف فروش تجاری عبارت است از کاهش در قیمت کالا نسبت به قیمت رایج آن‌که از جانب فروشنده به خریدار داده می‌شود که معمولاً به‌صورت درصدی از قیمت کالا محاسبه می‌شود.
چانه‌زنی نیز همان‌گونه که قبلاً ذکر شد نوعی تخفیف تجاری است که در دفاتر ثبت نمی‌گردد.
مثال: موسسه سعیدی در تاریخ ۹۰/۱۱/۲۳ تعداد ۱۰ دستگاه خودرو جمعاً به مبلغ ۲۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال به‌صورت نقد به فروش می‌رساند. مشتری می‌خواهد تمام مبلغ را به‌صورت نقد پرداخت کند و تقاضای تخفیف می‌کند. در انتها دو شرکت بر سر ۳ درصد تخفیف به توافق می‌رسند. این رویداد مالی به‌صورت زیر در دفتر ثبت می‌شود.
– تخفیف بابت معیوب بودن کالا و برگشت کالای فروخته‌شده: در این حالت خریدار می‌تواند تمام یا بخشی از کالا را به فروشنده برگشت دهد و یا تخفیف بگیرد. به این تخفیف، تخفیف بابت عیب میگویند. این برگشت کالا یا تخفیف هر دو در یک حساب به نام برگشت از فروش و تخفیفات ثبت می‌شوند. ماهیت این حساب بدهکار است.
مثال: موسسه بازرگانی سعیدی در تاریخ ۹۰/۵/۱۱ مبلغ ۲۰۰۰۰۰۰ ریال کالا به‌صورت نسیه به فروش می‌رساند. در تاریخ ۹۰/۵/۱۵ خریدار ۵۰۰۰۰۰ ریال از کالا را به شرکت بازمی‌گرداند. این رویداد بدین‌صورت در دفتر روزنامه نوشته می‌شود.
– تخفیف بابت فروش نقدی یا واریز وجه زودتر از موعد مقرر: همان‌طور که قبلاً توضیح داده شد، در برخی موارد برای پرداخت وجه مدت‌زمانی مشخص می‌شود و اگر خریدار این وجه را زودتر پرداخت کند درصدی از مبلغ کل کالا تخفیف می‌گیرد. این تخفیف در دفاتر فروشنده به‌عنوان تخفیفات نقدی فروش ثبت می‌شود.
مثال: موسسه بازگانی سعیدی در تاریخ ۸۸/۵/۱ مبلغ ۷۰۰۰۰۰۰ کالا با شرط نسیه ۳۰ روزه و ۳ درصد تخفیف اگر تا ۱۵ روز پرداخت شود به فروش می‌رساند. یک هفته بعد مشتری مبلغ را به‌حساب شرکت واریز می‌کند. این رویداد مالی به‌صورت زیر در دفتر روزنامه ثبت می‌شود.
موجودی کالا و حسابهای مربوطه
موجودی کالا شامل کلیه ملزومات مصرفی، مواد خام، محصولات در جریان ساخت و همچنین موجودی کالاهای آماده برای فروش است. البته در مورد مؤسساتی که فقط کار بازرگانی انجام می‌دهند عبارت موجودی کالا فقط مربوط به کالاهایی است که به‌منظور فروش نگهداری می‌شوند.
موجودی کالا یکی از اقلام دارایی جاری موسسه تلقی می‌شود زیرا انتظار می‌رود که در طی یک سال مالی به فروش برسد.
انبارگردانی موجودی کالا
جهت تعیین مقدار کالای باقی‌مانده در انبارها، در پایان هرسال مالی کلیه کالاهای موجود در موسسه شمارش می‌شوند. به این عملیات انبارگردانی گفته می‌شود.
در بعضی از شرکت‌ها برای کنترل بهتر بر موجودی شرکت انبارگردانی را چند بار در سال انجام می‌دهند.
اثر تغییرات موجودی کالا بر سود موسسه
موجودی کالا یکی از قسمت‌های مهم در ترازنامه و سود و زیان مؤسسات بازرگانی و تولیدی است. به‌طورکلی هرچه موجودی کالای اول دوره بیشتر باشد، سود کمتر و هرچه موجودی کالای پایان دوره بیشتر باشد سود موسسه افزایش می‌یابد.