اجرای طرح ملی اکتشاف آب کارستی با آخرین فناوری روز جهان، اکتشاف مواد معدنی پنهان و شناسایی آبهای زیرزمینی (کارست) به کمک ژئوفیزیک هوایی با روش الکترومغناطیس برای نخستین بار در کشور به عنوان طرح ملی و با استفاده از آخرین فناوری‌های روز جهان به زودی از سوی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور انجام می‌شود.
به گزارش ایرنا، کارست پدیده‌ای در پوسته زمین است که آثار آن به صورت اشکال مختلف از قبیل حفره‌ها و غارها، در سطح و در زیر سطح وجود دارد. علت ایجاد آن، وجود شکستگی‌ها و قابلیت انحلال توده‌سنگ مربوط می‌شود که در نتیجه آن یک سیستم آب زیرزمینی می‌تواند شکل بگیرد.
در گذشته عملیات ژئوفیزیک هوایی به روش‌های مگنتومتری و رادیومتری انجام می‌شد که قرار است برای نخستین بار در کشور برداشت‌های الکترومغناطیس به عنوان یک روش جدید که با سرعت و دقت بالاتر اطلاعات بیشتری را در اختیار قرار می‌دهد، در دستور کار این سازمان قرار گیرد.
سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی در نظر دارد بخشی از مساحت دارای اولویت کشور را به منظور شناسایی منابع آب کارستی تحت پوشش این مطالعات قرار دهد.
پیش از این، به روش های مختلف زمین‌شناسی و آب‌زمین شناختی، منابع آب کارستی در استان خراسان رضوی شناسایی شده است که از مرز به سمت ترکمنستان از زیر زمین خارج می شود و نخستین منطقه برای این مطالعات، استان خراسان رضوی در نظر گرفته شده است.
هدف از این مطالعات که در این سازمان در حال انجام است، در وهله نخست، شناسایی منابع آب زیرزمینی است که از کشور خارج و یا وارد دریا می‌شود و در نتیجه باید سریعتر شناسایی شوند. هدف دیگر، تامین آب شرب در شرایط بحرانی به جای پروژه‌های انتقال آب بوده و برهمین اساس استان‌های خراسان رضوی و یزد در اولویت قرار گرفته‌اند.
در همین پیوند، «مسعود مرسلی» مشاور رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی، به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: آب های کارستی به آب هایی اطلاق می شود که در سازندهای سخت کربناتی (آهکی و دولومیتی) بر اثر انحلال و شکستگی در طول زمان زمین شناسی تجمع پیدا می کنند و غار علیصدر همدان، یک نمونه بارز آن است.
وی بیان داشت: ایران، همراه با کشورهای یوگسلاوی سابق (کرواسی و صربستان کنونی)، جمهوری چک، فرانسه، آمریکا و چین در زمره کشورهای پرپتانسیل آب کارستی جهان قرار دارند.
مرسلی اظهار داشت: مطالعات زمین شناسی جدی در این زمینه از حدود 2 سال پیش آغاز و مشخص شد 11 درصد مساحت کشور از پتانسیل آب کارست برخوردار است و سازمان زمین شناسی نیز به دنبال شناسایی و معرفی مناطق پرپتانسیل تر در بین این 11 درصد وسعت است.
وی ادامه داد: اکنون کوه های «هزار مسجد» در شمال شرق ایران که منطقه ای به طول 100 و عرض 40 کیلومتر بین مرز ایران و ترکمنستان و در برگیرنده شهرهای مشهد، قوچان، شیروان و بجنورد است، برای مطالعات تکمیلی انتخاب شده و یک سری حفاری ها، نمونه برداری ها و بازدیدهای صحرایی در آن انجام شده است.
مشاور رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی یادآوری کرد: مهرماه 95 در بیست و یکمین جلسه شورای عالی آب مصوب شد که کارگروهی متشکل از وزارت نیرو و سازمان زمین شناسی همراه با سازمان حفاظت محیط زیست به انجام مطالعات کارست در کشور بپردازند.
وی خاطرنشان کرد: مطالعاتی که تاکنون در عرصه آب کارستی در کشور انجام شده بود، از طریق ژئومتریک زمینی بود، اما اکنون در نظر داریم برای نخستین بار در خاورمیانه آن را با کمک اروپایی ها به شیوه ژئومتریک هوایی به انجام برسانیم.
مرسلی تصریح کرد: سرعت عمل بالا، دقت و صحت بسیار بالا و عمق بررسی بیشتر (تا 400 متر) از جمله محاسن این شیوه در مقایسه با ژئومتریک زمینی است.
وی گفت: سازمان زمین شناسی در نظر دارد تا مناطق مرزی کشور را برای مطالعات آب کارستی در اولویت قرار دهد تا به مدیریت منابع آب از سوی وزرات نیرو کمک شود.
مشاور رئیس سازمان زمین شناسی افزود: آب کارستی در همه جای جهان بیشتر برای مصارف شرب و به میزان کمتر برای مصارف صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد، اما برداشت و چگونگی مصرف آن در ایران بر عهده وزارت نیرو است.
وی اظهار داشت: مناطق غربی کشور و هم مرز با عراق (کردستان و کرمانشاه) و پس از آن مناطق جنوبی کشور، سایر مناطق پرپتانسیل آب کارستی کشور است که در اولویت تحقیقات قرار دارند، به طوری که تصویربرداری های هوایی نشان داد آب هایی با دمای متفاوت از زیر خلیج فارس خارج می شود که آب کارستند.
