پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت_گروه مهندسی شیمی

طلا چیست؟ ویژگی ها و کاربردهای آن

معرفی

طلا با نشان شیمیایی Au نام یک عنصر است. طلا فلزی نرم و چگال و شکل‌پذیر به رنگ زرد روشن و براق است که در مجاورت هوا و آب زنگ نمی‌زند و تیره نمی‌شود. از نظر شیمیایی، طلا فلزی واسطه است که در گروه ۱۱ جدول تناوبی جای دارد و یکی از کم واکنش‌ترین عنصرهای جامد در شرایط استاندارد است. پس می‌توان این فلز را به صورت خالص در طبیعت به صورت دانه‌ای یا تکه‌ای در میان سنگ‌ها، کانی‌های بلوری شده و مواد ته نشینی آبرفتی پیدا کرد. همچنین در میان کانی‌ها به صورت ترکیبی با دیگر عنصرها به ویژه تلوریم دیده شده اما فراوان نیست. نماد شیمیایی این عنصر، Au از نام لاتین آن aurum به معنی «درخشش سپیده دم» گرفته شده‌است.

ارزش طلا به دلیل کمیابی آن، کاربرد پذیری آسان، تصفیه راحت، مقاومت در مقابل زنگ زدن و خوردگی، رنگ متمایز، واکنش‌ناپذیری با دیگر عناصر است؛ ویژگی‌هایی که در کمتر فلز دیگری دیده می‌شود. همچنین این فلز این قابلیت را دارد که تا حد رشته‌های بسیار کوچکی درآید که این خاصیت در ساخت جواهرات کاربرد بسیار مهمی دارد.طلا از آغاز تاریخ مکتوب بشر همواره فلزی گران‌بها و محبوب بوده‌است که برای ضرب سکه، ساخت جواهرات و کاربردهای هنری استفاده می‌شده‌است. در گذشته سیاست مالی بسیاری از کشورها بر پایه استاندارد طلا استوار بود یعنی پول هر کشوری معادل مقدار مشخصی از طلا بود. استاندارد طلا از آغاز جنگ جهانی اول در بیشتر کشورهای اروپایی و پس از آن به تدریج در کشورهای دیگر کنار گذاشته شد و سیاست پول بی‌پشتوانه جایگزین آن شد.

طلا علاوه بر کاربرد سرمایه‌ای و استفاده در جواهرات کاربردهای گوناگون دیگری از جمله : دندان‌پزشکی، تولید شیشه‌های رنگی و صنایع الکترونیک دارد و با توجه به رسانایی الکتریکی بالا در سیم‌کشی الکتریکی کاربرد دارد.

طلا در برابر بیشتر اسیدها پایدار است اما در تیزاب سلطانی (نیترو-هیدروکلریک اسید) حل می‌شود دلیل برگزیدن نام «تیزاب سلطانی» برای توانایی حل کردن طلا است. افزون بر این طلا در محلول‌های آلکالینی سیانور که در معدن کاری کاربرد دارد، و در جیوه با ساخت آلیاژ ملغمه هم حل می‌شود. نیتریک اسید که توان حل کردن نقره و فلزهای پایه را دارد در برابر طلا ناتوان است. این ویژگی نیتریک اسید در آزمون اسید برای شناسایی و تأیید طلا به کار می‌آید.

طلا معمولاً به صورت آلیاژ همراه با فلزات دیگر استفاده می‌شود. مس رایج‌ترین فلز برای ساخت آلیاژ طلاست و گاهی از فلزات دیگری مثل نقره، نیکل، و پالادیم هم استفاده می‌شود. درصد طلای موجود در هر مصنوع فلزی به عنوان عیار طلا نامیده می‌شود که معمولاً از واحد ۲۴ یا واحد ۱۰۰۰ بیان می‌شود. مثلاً طلای ۱۸ عیار (۷۵۰) حاوی ۷۵ درصد طلاست و طلای ۹۰۰ شامل ۹۰ درصد طلاست.

شکل ظاهری

طلا شکل کریستالی ویژه‌ای ندارد (اصطلاحاً آمورف یا بی شکل). در طبیعت معمولاً در میان سنگ‌های آتشفشانی و گاهی در میان رسوبات رودخانه‌ای و دریاچه‌ای یافت می‌شود. در سنگ‌های آتشفشانی به شکل دندریتی دیده می‌شود و در رسوبات به صورت دانه‌های ریز و درشت. اولین و بارزترین مشخصهٔ طلا، رنگ زرد و برق فلزی آن است. اما در موارد بسیار زیادی ممکن است با طلای ابلهان یا پیریت اشتباه گرفته شود. مهم‌ترین تفاوت در زمان این تشخیص، خاصیت چکش خواری طلا است. در حالی که پیریت با ضربهٔ چکش، خرد می‌شود، طلا در برابر ضربه تنها کمی تغییر شکل می‌دهد. لازم به ذکر است طلا از نظر کریستالوگرافی در رده FCC قرار دارد.

خصوصیات

طلا شکل‌پذیرترین ماده‌است. یک گرم از این عنصر را می‌توان آن قدر چکش زد تا به اندازهٔ یک ورق با مساحت یک متر مربع پهن شود یا یک اونس را به اندازهٔ ۳۰۰ پا پهن کرد. برگهٔ طلا می‌تواند آن قدر نازک شود تا در پایان شفاف شود در این صورت نور گذرا از آن به رنگ آبی مایل به سبز خواهد بود چون طلا به شدت نور زرد و قرمز را باز می‌تاباند. چنین ورقه‌های نیمه شفافی به خوبی پرتوهای فروسرخ را باز می‌تاباند، این ویژگی در پوشش‌های محافظ در برابر پرتوهای فروسرخ یا پرتوهای گرمایی مانند لباس‌های محافظ در برابر گرما یا در برابر خورشید مانند لباس فضانوردان به کار می‌آید

طلا می‌تواند با بسیاری از فلزها آلیاژ شود. این آلیاژها در بدست آوردن سختی و نرمی‌های گوناگون، دمای ذوب مناسب، پدید آوردن رنگ دلخواه و دیگر کاربردهای فلزشناسی مورد نیازند. طلا رسانای خوب گرما و جریان برق است. از نظر شیمیایی رطوبت هوا و واکنشگرهای ناب خورنده بر آن بی‌اثرند. به همین دلیل در ساخت سکه و گوهرسازی بسیار مناسب است و البته می‌توانند پوشش مناسب برای دیگر فلزهای واکنش پذیر باشد. دارای میل ترکیبی بسیار پایینی است و در برابر بیشتر اسید و بازها ایستادگی می‌کند. می‌توان گفت طلا عنصری حل نشدنی است هرچند که در تیزاب سلطانی می‌توان آن را حل کرد.

اکسیدهای معمول طلا عبارتند از طلای یک و سه بار مثبت یا طلا(I) و طلا(III). یون‌های طلا در محلول به آسانی کاهیده می‌شوند در صورت افزودن هر فلز دیگری در نقش عامل کاهش، می‌بینیم که فلز افزوده اکسید و حل می‌شود در مقابل فلز جامد طلا در ظرف ته‌نشین می‌شود.

طلای پالودهٔ باکیفیت، بی بو، بی مزه و پایدار در برابر خوردگی است. طلا چگالی بالایی دارد، یک مترمکعب از آن ۱۹٬۳۰۰ kg وزن دارد. برای مقایسه: چگالی سرب 11,340 kg/m^۳ و چگالی سنگین‌ترین عنصر یعنی اسمیم 22,610 kg/m^۳ است.

رنگ

در حالی که بیشتر فلزهای پالوده (خالص) به رنگ خاکستری، نقره‌ای یا سفید اند، طلا به رنگ زرد است. این رنگ نشان می‌دهد که چه میزان الکترون‌های تراز والانسی آزادند و در شمار انبوه به این سو و آن سو می‌روند (پلاسمون). بسامد این جابجایی‌ها در بیشتر فلزها در بازهٔ فرابنفش است اما برای طلا در بازهٔ نور دیدنی (مرئی) می‌افتد. این به دلیل اثرهای نسبیتی-کوانتومی در ابر الکترونی پیرامون اتم طلا است.

رنگ پیش‌بینی شده توسط مدل کوانتومی (غیرنسبیتی) برای طلا سفید و همانند نقره است، اما وارد کردن اثرات اختلالی نسبیتی می‌تواند رنگ زرد خاص فلز طلا بر خلاف رنگ سفید یا نقره‌ای بیشتر فلزات دیگر را توجیه کند. همان‌طور که در شکل دیده می‌شود، طیف نور بازتاب‌شده از فلزاتی نظیر نقره (Ag) یا آلومینیوم (Al) در بازهٔ طول موج نور مرئی (۴۰۰ تا ۸۰۰ نانومتر) ثابت بوده و این فلزات همهٔ رنگ‌ها را با شدت یکسان بازتاب می‌کنند و بنابراین سفید دیده می‌شوند. اما طلا، نور آبی (طول موج‌های حدود ۴۰۰ نانومتر) را بیشتر از بقیه رنگ‌ها جذب کرده و در نتیجه زرد رنگ دیده می‌شود.

آلیاژهای رنگی طلا مانند طلای قرمز را می‌توان با افزودن اندکی مس و نقره بدست آورد. مثلث کناری رنگ‌های گوناگون آلیاژهای نقره-طلا-مس را نشان می‌دهد. آلیاژهای دیگر طلا مانند نیکل و پالادیم هم در گوهرسازی تجاری مهم اند چون با کمک آن‌ها به آلیاژ طلای سفید دست می‌یابیم. افزودنی‌های دیگر مانند منگنز، آلومینیم، آهن، ایندیم و… می‌توانند رنگ‌های دیگری از طلا بدست آوردند که چندان معمول نیست و کاربردهای دیگری دارد.

طلای سبز : در صورت ترکیب فلز طلا با فلز روی، رنگ طلا به سمت رنگ سبز میل می‌کند و هرچه درصد فلز روی بالاتر رود میزان سبزی هم بیشتر می‌شود.

طلای بنفش: از ترکیب فلزهای طلا و آلومینیوم با نسبت یک اتم طلا در مقابل دو اتم آلومینیوم فلزی با رنگ جذاب ارغوانی ایجاد خواهد شد. در واقع ۷۹ درصد ترکیب فوق طلا است که ۱۸ عیار ارزیابی می‌شود.

کاربردها

جواهرسازی

به دلیل نرمی بالای طلای خالص (عیار ۲۴) آن را با فلزهای دیگر آلیاژ می‌کنند تا استحکام، شکل‌پذیری و خواص دیگر آن بهبود یابد. مس رایجترین فلز در آلیاژهای طلاست و باعث قرمزتر شدن رنگ آلیاژ می‌شود. میزان طلای موجود در هر آلیاژ از واحد ۲۴ یا واحد ۱۰۰۰ بیان می‌شود. طلای ۱۸ عیار به معنی ۱۸ واحد طلا و ۶ واحد فلز دیگر و طلای ۹۰۰ به معنی ۹۰۰ واحد طلا و ۱۰۰ واحد فلز دیگر است.

طلای با عیار ۱۸ که دارای ۲۵٪ مس باشد در طلاسازی سنتی و باستانی روسیه دیده شده‌است. این طلا که قرمز رنگ است برای عموم مردم کاربرد ندارد. طلای ۱۴ با آلیاژ طلا-مس رنگی همانند برخی آلیاژهای برنز دارد که از هر دوی آن‌ها در ساخت نشان پلیس استفاده می‌شود. از آمیختن طلا با آهن به طلای آبی و از طلا با آلومینیم به طلای بنفش می‌رسیم. این رنگ‌های طلا مگر در کارهای بسیار ویژهٔ گوهرسازی، کاربرد چندانی ندارند. طلای آبی تُرد است و به سختی می‌توان با آن کار کرد.

طلای ۱۸ و ۱۴ که تنها از آلیاژ طلا-نقره ساخته شده باشند رنگ زرد مایل به سبز دارند و با نام طلای سبز شناخته می‌شوند. طلای سفید از آمیختن طلا با فلزهای سفیدرنگ مثل نقره، پالادیم یا نیکل بدست می‌آید. البته رنگ درخشان طلای سفید رنگ واقعی آن نیست بلکه به دلیل روکش رودیم (فلزی از گروه پلاتین) است که بر روی آن کشیده می‌شود. از انواع رایج طلای سفید، طلای ۱۸ عیار دارای ۱۷٫۳٪ نیکل، ۵٫۵٪ روی و ۲٫۲٪ مس است که به رنگ نقره دیده می‌شود.

با توجه به قیمت بالای پالادیم (معمولاً یک‌سوم تا نصف قیمت طلا) آلیاژهای پالادیم از آلیاژهای نیکل طلای سفید گران‌بهاتر هستند. طلای سفید با عیار بالا نسبت به نقره و نقرهٔ استرلینگ، در برابر خوردگی پایداری بسیار بیشتری دارد. پیشهٔ ویژه‌ای در ژاپن وجود دارد که در آن تلاش می‌شود به صورت لایه لایه رنگ‌های گوناگون به طلا دهند با کمک آن ابزارهای چیدمان چوبی را زیبا کنند. در سمت چپ یک نمونه از این رنگ آمیزی‌های لایه لایه با طلا را می‌توانید ببینید.

پزشکی

رپایهٔ نشانه‌های به جای مانده، طلا کهن‌ترین داروی دوران باستان بوده‌است (در یکی از منابع مربوط به پزشکان شمن) همچنین دیوسکوریدس هم آن را می‌شناخته‌است. در قرون وسطی باور بر این بود که طلا برای سلامتی مفید است و نمی‌شود ماده‌ای به این زیبایی و کمیابی به بدن آسیب برساند. امروزه هم برخی علوم خفیه و پزشکی جایگزین بر این باورند که طلا توان درمان دارد. «طلا کردن» در لغتنامه دهخدا این‌گونه تعریف شده‌است. «به اصطلاح اطبا آنچه بر اندام مالند رقیق آن را طلا و غلیظ آن را ضماد گویند و شعرا مطلق بر مالیدن و اندودن اطلاق کنند.» برخی از نمک‌های طلا ویژگی ضد التهابی دارند و در داروسازی و درمان ورم مفاصل و بیماری‌های مانند آن کاربرد دارند. داروهای تزریقی که پایهٔ طلا دارند کمک می‌کنند تا درد و ورم روماتیسم مفصلی و سل بهبود یابد. تنها نمک‌ها و ایزوتوپ‌های پرتوزای طلا ارزش دارویی دارند و فلز خالص طلا برای بدن کاری نمی‌کند.

آلیاژهای طلا در دندان‌پزشکی بازسازی به ویژه در پر کردن دندان و روکش همیشگی دندان (بجای یک دندان واقعی) کاربرد دارد. نرمی آلیاژهای طلا کمک می‌کند تا رویهٔ بالایی دندان آسیای پرشده با دندان بالا سری خود بیشتر هماهنگ شود و در مجموع نسبت به دیگر مواد پرکننده نتیجهٔ بهتری بدست آید. در برخی فرهنگ‌ها، دندان‌های پیشین را روکش طلا می‌کنند و این کار را می‌پسندند و برخی آن را نادرست می‌دانند.

طلای-۱۹۸ با نیمه‌عمر ۲٫۷ روز در درمان برخی گونه‌های سرطان و بیماری‌های دیگر با کمک پزشکی هسته‌ای به کار می‌آید.

خوردنی و نوشیدنی

طلا به صورت یک افزودنی با شمارهٔ E175 می‌تواند به خوراکی‌ها افزوده شود.

1. برگ طلا به صورت گَرد یا پوسته پوسته در پخت یا برای زیبایی روی برخی خوراکی‌های رده بالا و نوشیدنی افراد برجسته و ویژه بکار می‌رود. همچنین در قرون وسطی شاهان و افراد برجسته برای نشان دادن میزان برخورداری میزبان یا با این باور که چیزی چنین ارزشمند و کمیاب باید برای سلامتی مفید باشد، در نوشیدنی‌ها یا خوراکی‌ها از گَرد یا پوسته‌های طلا استفاده می‌کردند.

2. Danziger Goldwasser به آلمانی یعنی آب طلای Danziger، یا Goldwasser به معنی آب طلا، نام یک نوشیدنی گیاهی سنتی آلمانی (لیکور) است که امروزه در گدانسک، لهستان، شواباخ و آلمان تولید می‌شود و دارای اندکی برگ طلا است. همچنین نوشیدنی‌های کوکتل دارای برگ طلا هم در دسترس است که نزدیک به ۱۰۰۰ دلار قیمت دارند. یادآوری می‌شود که فلز طلا در ساختار شیمیایی بدن جایی ندارد، هیچ ارزش خوراکی یا مزه‌ای هم ندارد و اصولاً بدن متوجه ورود آن نمی‌شود.

صنعت

• طلا را می‌توان ریسید و آن را نخ کرد و در گل‌دوزی بکار برد.

• طلا می‌تواند رنگ قرمز پررنگ و شدیدی را پدید آورد برای همین به عنوان عامل رنگی در ساخت شیشه‌های یاقوتی از آن بهره برده می‌شود.

• چون طلا یک بازتابندهٔ خوب پرتوهای الکترومغناطیسی مانند فروسرخ، نور دیدنی و موج‌های رادیویی است. به عنوان پوشش محافظ بسیاری ماهواره‌ها به کار می‌آید. همچنین در صفحه‌های محافظ فروسرخ در لباس‌های مقاوم در برابر گرما، کلاه لباس‌های فضانوردی و در هواپیماهای جنگ الکترونیک مورد نیاز است.

• در عکاسی برای جابجایی رنگ‌های چاپ سیاه-سفید نقره برمید، به تُن‌های قهوه‌ای یا آبی یا برای افزایش پایداری آن، طلا بکار برده می‌شود. کاربرد طلا در چاپ‌های قرمز-قهوه‌ای برای پدید آوردن رنگ قرمز است. شرکت کوداک چندین فرمول برای رنگدانه‌های گوناگون طلا (کلرید طلا) منتشر کرده‌است.

• از طلا به عنوان یک عامل بازتابنده در لایهٔ رویی سی‌دی‌های با عمر بلند طلایی استفاده می‌شود.

• گاهی در خودروسازی هم از طلا استفاده می‌شود. برای نمونه در مدل اف۱ مک لارن، طلا برای موتور، کارکرد سپرگرمایی دارد. برای همین درون موتور از برگه‌های نازک طلا استفاده می‌شود.

• طلا را می‌توان بسیار نازک کرد تا حدی که شفاف شود و نور از آن بگذرد. این ویژگی طلا برای یخ زدایی شیشهٔ اتاقک خلبان برخی هواپیماها بکار می‌آید. به این ترتیب که جریان برق از این لایهٔ نازک طلا می‌گذرد و به دلیل مقاومت طلا، گرما تولید می‌شود. این گرما برای پیشگیری از یخ زدگی شیشه کافی است.

• در گوهرسازی از لحیم طلا برای پیوند یک سنگ قیمتی به طلا بهره برده می‌شود. در این فرایند باید اندازهٔ قیراط گوهر، رنگ طلا و فرمول آلیاژ طلا با هم متناسب باشد. لحیم طلا دارای سه ردهٔ آسان، معمولی و سخت است.

الکترونیک

شمار الکترون‌های آزاد در فلز طلا، ۵٫۹۰×۱۰^۲۲ cm^−۳ است. طلا رسانای خوب جریان برق است که در جاهایی که با انرژی بالا روبروییم کاربرد دارد. در میان عنصرها تنها نقره و مس دارای رسانایی در یکای حجم بالاتر از طلایند اما طلا به دلیل پایداری اش در برابر خوردگی نسبت به این دو عنصر برتری دارد. برای نمونه می‌توان از سیم‌کشی پروژهٔ منهتن نام برد.

طلا در برابر حملهٔ مواد کلری آسیب‌پذیر است اما پایداری بالای آن در برابر اکسیدشدگی و خوردگی در محیط غیرکلری و اسیدهای غیرکلری باعث کاربرد صنعتی گستردهٔ این عنصر شده‌است. طلا در اتصالات برقی مانند کابل یواس‌بی صدا و تصویر به صورت یک لایهٔ پوششی نازک بکار می‌رود. البته کاربرد طلا در این زمینه در مقایسه با فلزهای جایگزین مانند قلع بسیار مورد بحث است. برخی از حرفه‌ای‌های صنعت صدا و تصویر بر این باورند که کاربرد طلا در اتصالات برای بسیاری از کاربران ضروری نیست و این کار تنها برای بازاریابی انجام می‌شود. به هر حال در اتصال‌های برقی کشویی یا در کلیدهایی که محیط بسیار نمور یا خورنده‌است یا در کاربردهایی که از دست رفتن ارتباط هزینهٔ زیادی به بار می‌آورد مانند فضاپیماها، موتور هواپیمای جت، ابزارهای مخابراتی یا برخی رایانه‌ها از طلا به فراوانی بهره برده می‌شود. همچنین شکل‌پذیری بالای این عنصر، سمی نبودن، رسانایی بالای آن در برگزیدنش مؤثر است. در پیوند بخش‌های گوناگون ابزارهای نیمه رسانا هم طلا به کار می‌رود.

استخراج طلا

با توجه به غلظت بسیار پایین طلا در بیشتر معادن، استخراج این فلز معمولاً در ذخایر بزرگی که به راحتی قابل معدن‌کاری هستند، مقرون به صرفه است. به‌طور کلی سنگ‌هایی که نیم میلیگرم در هر کیلوگرم (یک قسمت در هر دو میلیون قسمت) طلا داشته باشند می‌توانند برای استخراج اقتصادی باشند. بیشتر معادن روباز سنگ‌هایی با غلظت طلای یک تا پنج میلی‌گرم/کیلوگرم دارند اما در معادن زیرزمینی غلظت طلا حداقل ۳ میلی‌گرم/کیلوگرم است. میانگین هزینه‌های نقدی استخراج طلا در سال ۲۰۰۷ برای هر اونس تروا ۳۱۷ دلار و میانگین مجموع هزینه‌ها ۴۰۱ دلار بوده‌است. البته این هزینه‌های در معادن مختلف بسیار متغیر است. در حالی‌که میانگین قیمت طلا در همین سال ۶۰۳ دلار و کل تولید طلا نیز ۲۴۷۱ تن بود.

مصرف

۵۰٪ طلای تولیدی در جهان در گوهرسازی، ۴۰٪ در سرمایه‌گذاری و ۱۰٪ در صنعت کاربرد دارد.

بیشتر طلای بکار رفته در کالاهای هنری، گوهرسازی و… بازیافت می‌شود و در یک چرخه قرار می‌گیرد اما بخشی از طلای بکار رفته در فضاپیماها و ابزارهای الکترونیک هرگز بازیافت نمی‌شود. طلای بکار رفته در این بخش در قالب برگ‌های بسیار نازک و سیم‌های بسیار باریک است برای همین این بخش درصد کوچکی از کل مجموعه را از آن خود می‌کند. حقیقت این است که مقدار طلا در جهان تقریباً ثابت است تنها دارندگان آن جابجا می‌شود. برآورد می‌شود که ۸۵٪ طلایی که تا به حال از معدن‌ها بدست آمده هنوز در دسترس است و در بخش‌های بازیافت شدنی در جریان است و ۱۵٪ آن در کاربردهای صنعتی برگشت ناپذیر برای همیشه از چرخه بیرون رفته‌است.

هند به تنهایی بزرگترین مصرف‌کننده طلا در جهان است. هندی‌ها ۲۵ درصد طلای جهان را می‌خرند. چیزی نزدیک به سالی ۸۰۰ تُن و البته بیشتر آن را هم در گوهرسازی بکار می‌برند. همچنین هند بزرگترین واردکنندهٔ طلا نیز هست. برای نمونه در سال ۲۰۰۸ هندی‌ها نزدیک به ۴۰۰ تن طلا وارد کردند. خانواده‌های هندی نزدیک به ۱۸،۰۰۰ تن طلا پیش خود دارند که ۱۱٪ سرمایهٔ همگانی را از آن خود کرده و ارزشی برابر با ۹۵۰ میلیارد دلار دارد.

آلودگی

تولید طلا با آلودگی‌هایی همراه‌است. سنگ معدن این عنصر علاوه بر طلا گاهی با سیانید سدیم یا جیوه هم همراه‌است. سیانید ماده‌ای به شدت زهرآگین است که اندکی از آن می‌تواند به آسانی هر جانوری را از پای درآورد. بخشی از سیانید همراه با طلا چه در کشورهای پیشرفته و چه در کشورهای در حال توسعه به بیرون نشت کرده و از راه رودخانه‌ها باعث آلودگی و مرگ آبزیان شده‌است. زیست شناسان این رویدادها را فاجعه‌های گستردهٔ زیست‌محیطی دانسته‌اند. هنگامی که از جیوه برای تولید طلا استفاده می‌شود، مقدارهای بسیار اندک ترکیبات جیوه هم می‌تواند وارد آب و آلودگی گستردهٔ آن شود. جیوه بدین وسیله و از راه خوراک‌های دریایی و ماهی‌ها به صورت متیل جیوه وارد چرخهٔ خوراک انسان می‌شود. مسمومیت جیوه باعث از کار افتادگی یا پایین آمدن کارایی بدون درمان مغز انسان می‌شود.

سی تُن سنگ معدن، زباله می‌شود تایک حلقهٔ انگشتر بدست آید. زباله‌های سنگ معدن طلا منبع بسیاری از عنصرهای سنگین مانند کادمیم، سرب، روی، مس، آرسنیک، سلنیم و جیوه‌است. اگر این عنصرها غلظت بیش از یک ppm در آب داشته باشند، آن آب برای خوراک انسان مناسب نخواهد بود. زباله‌های سنگ معدن طلا را به عنوان زباله‌های بلندمدت خطرناک در کنار ضایعات هسته‌ای در نظر می‌گیرند.

همچنین صنعت بیرون کشیدن طلا از سنگ معدن آن، بسیار انرژی بر است (۲۵ کیلووات ساعت برق برای یک گرم طلای تولیدی).

پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت_گروه مهندسی شیمی

زغال سنگ چیست و نحوه تشکیل و کاربردهای آن

 

معرفی

زغال‌سنگ نام کانی سیاه‌رنگی است که از پسماند مواد گیاهی دوران‌های قدیم زمین‌شناختی (میلیون‌ها سال پیش) تشکیل شده‌است و به‌عنوان سوخت و نیز مادهٔ اولیهٔ برخی صنایع شیمیایی برای تولید گاز، کُک، روغن، قطران و غیره استفاده می‌شود.

البته برخی از زمین‌شناسان معتقدند که زغال‌سنگ کانی نیست. بخش بزرگی از جِرم زغال‌سنگ کربن است. از دیگر ترکیبات زغال‌سنگ هیدروژن، نیتروژن، اکسیژن و گوگرد است. انواع زغال‌سنگ در دوران‌های گوناگون زمین‌شناسی و تحت شرایط مختلفی به وجود آمده‌اند. پوده (تورب)، نخستین مرحله تشکیل زغال‌سنگ است.

پس از آن به ترتیب لیگنیت، زغال‌سنگ نیمه بیتومینه، زغال‌سنگ بیتومینه و زغال‌سنگ آنتراسیت با درجات مختلف درون‌داشت مواد تشکیل‌دهنده قرار دارند.

زغال‌سنگ از فشرده شدن و تحمل گرما برخی گیاهان به وجود می‌آید که اکثراً از گیاه سرخس می‌باشد

مراحل تشکیل زغال سنگ

زغال‌سنگ کانی پر انرژی است، که از بقایای درختان، بوته‌ها و سایر گیاهان زندهٔ میلیون‌ها سال پیش به وجود می‌آید. نشو و نمای این گیاهان در دوره‌هایی که آب و هوای زمین ملایم و مرطوب بود، صورت گرفت. زغال‌سنگ، یک سنگ رسوبی است. به زغال‌سنگ ابتدایی که پوک است و مواد فرار زیادی دارد تورب می‌گویند تورب نامرغوبترین نوع زغال‌سنگ است قسمت اعظم این ذخایر تقریباً ۲۵۰ میلیون سال پیش پدید آمدند. سپس اوضاع برای رشد سرخس‌های دانه‌دار گرمسیری بسیار عظیم و درختان بدون گل غول پیکر، در باتلاق‌های وسیع فراهم شد. این گیاهان بعد از خشک شدن و از بین رفتن به داخل باتلاق‌ها می‌افتادند و بر اثر خروج اکسیژن، فساد بی‌هوازی تسریع می‌شد. پوشش گیاهی به ماده‌ای لجن مانند، به نام پیت (Peat) تبدیل شد. پیت در زیر فشار خشک و سخت شد و به زغال‌سنگ پیت (لنیت یا لیگنیت، که به زغال‌سنگ قهوه‌ای نیز موسوم است) تبدیل شد. فشار بیشتر و گذشت زمان، زغال‌سنگ قیردار را به وجود آورد، که هر ۶ متر ضخامت رسوب گیاهان نخستین به ۰٫۳ متر زغال‌سنگ تبدیل شده بود که به آن بیتومین می‌گویند و در نهایت سخت‌ترین و مرغوب‌ترین نوع زغال‌سنگ، یعنی آنتراسیت (Anthracite) را به وجود آورد.

انواع زغال سنگ

آنتراسیت

 

آنتراسیت زغال سخت، سیاه و براقی که مرغوبترین کیفیت را دارد یعنی شامل کمترین مقدار آب و مواد فرار و بیشترین محتوی کربن است و با شعله کوچک و آبی‌رنگ و بدون دود می‌سوزد. آنتراسیت آخرین فراورده تغییر و تبدیل مواد گیاهی از طریق سلسله مراحل زغال نارس، لینیت و زغال بیتومینه است.

آنتراسیت، که اغلب به عنوان زغال سنگ نامیده می شود، زغال سنگ سخت و جمع و جور است که دارای یک بلور متالستیک است. این دارای بالاترین مقدار کربن، کمترین ناخالصی ها و بالاترین تراکم انرژی تمام انواع زغال سنگ به جز گرافیت است و بالاترین رتبه از زغال سنگ است.

آنتراسیت بیشترین نوع زغال سنگ دگرگون شده است ( اما هنوز هم نشان دهنده دگرگونی پایین است)، که در آن میزان کربن بین 92 تا 98 درصد است. اصطلاح برای آن دسته از انواع زغال سنگ استفاده می شود که در هنگام گرم کردن زیر نقطه ی احتراق از بخار یا سایر بخارات هیدروکربنی خنثی نمی کنند. انتراسیت با مشکلاتی روبرو است و با شعله های کوتاه، آبی و دودی مواجه می شود.

آنتراسیت به درجه استاندارد طبقه بندی می شود که عمدتا در تولید برق و درجه بالا (HG) و فوق العاده بالا (UHG) استفاده می شود که استفاده اصلی آن در بخش متالورژی است. انتراسیت حدود 1 درصد از ذخایر زغال سنگ جهانی را تشکیل می دهد و تنها در چند کشور در سراسر جهان استخراج می شود. چین اکثریت تولید جهانی را تشکیل می دهد؛ تولید کنندگان دیگر روسیه، اوکراین، کره شمالی، آفریقای جنوبی، ویتنام، انگلستان، استرالیا، کانادا و ایالات متحده هستند. کل تولید در سال 2010 به 670 میلیون تن رسید آنتراسیت میتواند کدورت آب را برطرف کند و کمی هم آهن و منگنز را از بین می برد.

بیتومینوس

این نوع حاوی حدود 45% تا 86% درصد کربن می‌باشد. این ماده در ایالات متحده آمریکا 100 میلیون تا 300 میلیون سال قدمت دارد. معمولا از بیتومینوس برای تولید برق در نیروگاه‌ها استفاده می‌شود. همچنین از آن هم به عنوان سوخت و هم به عنوان مواد اولیه در صنعت آهن و فولاد استفاده می‌شود. حدود 53% از منابع این ماده مربوط به این نوع می‌باشد.

ساب بیتومینوس (نیمه بیتومین)

این ماده حدود 35% تا 45% کربن دارد و بر اثر سوختن حرارت کمتری نسبت به بیتومینوس تولید می‌کند. این نوع، حدود 30% از ذخایر زغال سنگ جهان را شامل می‌شود و بیشتر در صنعت سیمان کاربرد دارد.

زغال سنگ قهوه‌ای

لیگنیت، نوعی زغال سنگ به رنگ قهوه‌ای مایل به سیاه است، که درجه زغال‌شدگی آن، بین زغال نارس و زغال بیتومینه می‌باشد. قدرت حرارتی زغال قهوه‌ای کمتر از ۸۳۰۰ بی.تی. یو است. معمولاً اثراتی از ساخت اولیه گیاهی در آن پیدا می‌باشد. ذخیره ته‌نشستی از سنگواره‌های کربنی، جامد، سیاه مایل به قهوه‌ای و آتشگیر است.

روش های استخراج زغال سنگ

تعیین شیوه مناسب برای استخراج زغال‌سنگ به متغیرهای مختلفی وابسته است. ویژگی‌های زمین‌شناسی و محیطی نقشی مهم در این بین ایفا می‌کنند، اما در نهایت عمق و غنای رگه، تعیین‌کننده همه چیز است. براساس مکانی که رگه قرار گرفته (بستر سودآور زغال‌سنگ)، استخراج این کانی ممکن است نیاز به گزینه‌های مختلفی داشته باشد.

معدنکاری زغال‌سنگ به‌طور معمول به ۲ روش انجام می‌شود: معدنکاری سطحی و حفاری‌های عمیق. تکنیک‌های مختلفی برای هرکدام از این ۲ شیوه بهره‌برداری از معادن زغال‌سنگ وجود دارد، اما در نهایت مطالعات امکان‌سنجی باید تعیین کند که کدام فرآیند،‌ بهترین است. این مطالعات براساس شرایط زمین‌شناسی منطقه‌ای ازجمله ویژگی‌های مکانی، پیوستگی رگه‌های زغال‌سنگ، ضخامت،‌ ساختار،‌ کیفیت،‌ عمق و شدت آن انجام می شود.

استخراج زیرزمینی

در استخراج زیر سطحی دو روش اصلی وجود دارد: روش اتاق_ستون و روش جبهه کار طولانی

در روش اتاق_ستون، شبکه‌ای از اتاق‌ها در شکاف معدن ایجاد می‌شود و ستون‌هایی از زغال سنگ به منظور جلوگیری از ریزش سقف در هر اتاق ایجاد شده و رها می‌شود و سپس ذخایر آن استخراج می‌شود. این ستون‌ها حدود 40% از حجم معدن را شامل می‌شوند. هر چند این coal گاهی در مراحل بعدی قابل بازیابی است. این امر می‌تواند تحت عنوان فرآیندی به اسم “عقب نشینی معدن” حاصل شود. در این فرآیند با عقب نشینی کارگران، ذخایر از ستون‌ها استخراج می‌شود، سپس سقف سقوط می‌کند و در نهایت معدن متروک می‌شود.

روش جبهه کار طولانی با استفاده از برش‌های مکانیکی استخراج کامل از شکاف معدن صورت می‌گیرد. در این روش قبل از شروع فرآیند استخراج باید برنامه‌ریزی دقیقی انجام گیرد تا اطمینان حاصل شود زمین‌شناسی مطلوبی در تمام بخش‌های معدن وجود دارد. انتخاب روش استخراج معدن معمولا بر اساس ملاحظات اقتصادی است. در بعضی مواقع از هر دو روش بالا به صورت ترکیبی استفاده می‌شود.

استخراج سطحی

در روش سطحی به‌طور کلی از طریق حرکت به سمت ذخایر زغال‌سنگ انجام شده و در آن حفاری‌های عمیق انجام نمی‌شود. این شیوه کار شامل ۳ تکنیک مختلف است: روش روباز، سطح‌برداری و انفجار قله کوه. به‌طور کلی، این ۳ روش شامل شکستن و انتقال خاک و سنگ‌های روی معدن از طریق انفجار است. این روند تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که رگه‌های زغال‌سنگ آشکار شوند. در این روش از کامیون‌ها و خاکبردارها برای حمل ضایعات و خاکبرداری استفاده می‌شوند. در هر صورت، در این روش‌ها درصد بالاتری از ذخایر زغال‌سنگ استخراج می‌شود.
معدنکاری لایه‌برداری به‌ویژه زمانی که بدنه کانسنگ‌ها در نزدیکی سطح زمین است، عاقلانه به نظر می‌رسد. این اقدام از طریق استفاده از برخی ماشین‌آلات بزرگ در سطح زمین انجام می‌شود. آنها لایه‌های عظیمی از خاک و سنگ را را جابه‌جا می‌کنند تا به ذخایر معدنی برسند و پس از آن شروع به بهره‌برداری از زغال‌سنگ‌ها می‌کنند. معدنکاری روباز از طریق انفجار و انتقال باطله‌ها انجام می‌شود.

در این روش حفاری‌های عمیق‌تری انجام شده و در سطح زمین چاله‌هایی ایجاد می‌شود. شکستن قله کوه نیز نیازمند انفجارهایی است تا باطله‌ها را از نقاط مرتفع کوه انتقال دهد و به این طریق به رگه‌های زغال‌سنگ برسند که گاهی ۴۰۰ متر زیرزمین هستند.
مهمترین ایراد معدنکاری سطحی آن است که این روش، سطح وسیعی از زمین را از بین می‌برد و برای رسیدن به زغال‌سنگ، چشم‌انداز و زیستگاه طبیعی را تخریب می‌کند.

استخراج سطحی، جایگزینی مناسب

در این حال، می‌توان ادعا کرد که عمر معدنکاری زیرزمینی به انتها رسیده و تکنیک‌های معدنکاری سطحی جای خود را بیش از پیش در صنعت معدن جهان باز می‌کنند. در معدنکاری سطحی می‌توان با روش‌های اقتصادی‌تری اقدام به استخراج ذخایر زغال‌سنگ کرد. یکی از مهم‌ترین مزایای این روش‌ها، صرفه‌جویی در زمان است. مهم‌ترین دلایل کاهش زمان، نیاز نداشتن به حفاری‌های گسترده و انتقال خاکبرداری‌ها به سطح زمین است. فعالیتی که معمولا زمان و البته انرژی زیادی را در گذشته به خود اختصاص می‌داد. معدنکاری سطحی بر خلاف حفاری‌های عمیق این امکان را فراهم می‌کند که به سرعت استخراج شروع شود و با شروع آن هم میزان استخراج بسیار بالاتر و سریع‌تر است. خاکریزهای تولیدی این روش هم بسیار هموار و باثبات هستند و خطر نشست وجود ندارد ضمن اینکه به طور همزمان نیز امکان بهره‌برداری از لایه‌های مجزا را فراهم می‌کند.

البته بسیاری از فعالان محیط‌زیست به شدت از معدنکاری سطحی انتقاد می‌کنند. به گفته آنها، روش‌های معدنکاری سطحی، به دلیل از بین بردن وسیع پوشش گیاهی و اثر گذاشتن بر جانوران ناحیه، به شدت بر اکوسیستم‌های منطقه اثر می‌گذارند. یکی از مهم‌ترین مخاطرات این روش بهره‌برداری و استخراج، احتمال افزایش خطر سیلاب است (به دلیل تخریب پوشش گیاهی نواحی).
در سال‌های گذشته، بسیاری از مناطقی که در آنها معدنکاری سطحی انجام شده بود، طعمه سیلاب‌ها شده‌اند. البته تخریب محیط‌زیست و اثرگذاری بر گیاهان و جانوران آن منطقه در استخراج‌های زیرزمینی هم وجود دارد؛ هر چند دامنه و میزان آن به این سطح نمی‌رسد. از دیگر انتقادهای شدید نسبت به استخراج‌های سطحی، ایجاد آلودگی هوا و صوتی بوده است. علاوه بر آن، آلوده کردن آب و خاک هم از دیگر مشکلات این روش‌ها است.

با این حال پیشرفت صنعت ماشین‌آلات سنگین سبب شده که امکان بهره‌برداری کم صدا و با آلودگی کمتر فراهم شود. تنها مشکلی که هنوز راه‌حل قطعی برای آن پیدا نشده است، تخریب پوشش گیاهی و اثر آن بر جانوران منطقه است. شاید یکی از راهکارهای آن ایجاد دوباره پوشش گیاهی یا موانع مصنوعی برای انحراف جریان‌های سیلابی باشد. اما در هر صورت، در زمان تصمیم‌گیری برای انتخاب شیوه مناسب استخراج باید از کارشناسان محیط‌زیست مشورت خواست تا با بررسی آن منطقه خاص امکان استخراج سطحی منابع تعیین شود.

حسابداری مالی

پردیس فناوری کیش -طرح مشاوره متخصصین صعنت ومدیریت-گروه مدیرت مالی:

مفهوم حسابداری مالی (فرایند ثبت، خلاصه‌سازی و گزارش هزاران معامله در یک کسب‌و‌کار است. تصویر دقیقی از وضعیت مالی و عملکرد یک کسب‌و‌کار را مجسم می‌سازد. حسابداری شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی می‌تواند شامل موارد زیر باشد):

• امور پرسنلی و اداری

• تهیه‌ی صورت‌های مالی

• بستن حساب‌ها

• کنترل، تجزیه‌وتحلیل حساب‌ها

• تهیه‌ی ترازنامه و دفاتر قانونی

• حسابداری و انجام امور مالی امروزه در همه ی شرکتها و بنگاه‌های اقتصادی اعم از کوچک یا بزرگ یک تخصص است. روند عملیات و مراودات مالی در بنگاه‌های اقتصادی بایستی از قواعد و اصول خاصی پیروی کند. فرقی نمی‌کند که این بنگاه‌های اقتصادی از چه نوعی هستند. به صورت موقت یا دائمی، تولیدی یا صنعتی و پیمانکاری یا بازرگانی. امور حسابداری مالی و سایر عملیات مالی باید تحت نظارت کادری مجرب و متبحر انجام شود

• حسابداری مالی چه کمکی به کسب‌و‌کارتان می‌کند؟

• حسابداری مالی آن بخش از حرفه‌ی حسابداری است که در شرکت‌های بازرگانی، تجاری و خدماتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اطلاعات مالی را در قالب ترازنامه و صورت‌های سود و زیان به کارکنان شرکت‌ها ارائه می‌دهد. این اطلاعات برای گزارش‌دهی به سهامداران، سازمان‌های دولتی و ناظران جمع‌آوری، تحلیل و ارائه می‌شوند. هدف از حسابداری ارائه‌ی اطلاعاتی است که برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی مورد نیاز هستند. هدف اصلی حسابداری مالی، آماده‌سازی گزارش‌های مالی است. این گزارش‌ها اطلاعاتی در مورد عملکرد شرکت به اشخاص خارجی می‌دهند. اشخاص خارجی شامل سرمایه‌گذاران، مدیران و مقامات مالیاتی هستند. اطلاعات مربوط به معاملات روزمره، اساس تهیه‌ی صورت مالی را تشکیل می‌دهد. در واحدهای بازرگانی، فعالیت‌هایی نظیر خرید و فروش کالا، خرید ماشین آلات و پرداخت هزینه‌های جاری انجام می‌گیرد. هزینه‌های جاری شامل اجاره، حقوق، بهای آب و برق از جمله معاملات روزمره است

• 

(حسابداری مالی برای دریافت صورت مالی)

صورت مالی یکی از اجزای مهم و اساسی در فرایند حسابداری مالی است. این اظهارات برای اشخاص خارجی از جمله سرمایه‌گذاران، مدیران و مقامات مالیاتی در نظر گرفته شده‌اند. به صورت سه ماهه و سالانه آماده می‌شوند. سپس مطابق با اصول عمومی حسابداری ارائه می‌شوند. کاربردهای صورت مالی در شرکت شامل موارد زیر است

• وضعیت شرکت را به لحاظ مالی نشان می‌دهد.

• نشان می‌دهد پول در شرکت از کجا بدست آمده

• نشان می‌دهد پول شرکت در کجا خرج شده

• نشان می‌دهد چه میزان از پول شرکت باقی مانده است (برای سرمایه‌گذاری‌ها و مصارف آینده

• مبنای بررسی ممیزین مالیاتی و اداره‌ی دارایی و سایر ارگان‌های مربوطه همین صورت مالی است. البته تخلف یا اشتباه در تهیه‌ی انها می‌تواند عواقب مالی سنگینی برای شرکتها داشته باشد. به همین دلیل شرکت‌ها برای پیشگیری از این امر سالانه به‌صورت قانونی موظف به حسابرسی صورت مالی خود هستند. در واقع تهیه‌ی صورت مالی وابسته به ثبت و نگهداری بسیاری از اسناد مالی و حسابداری است. صورت مالی براساس این اسناد تهیه می‌شود.اگر این اسناد سهوا یا عمدا به درستی و صادقانه تهیه نشوند، صورت مالی بدست امده قابل اعتماد نیست. می‌تواند توسط ممیزین حسابرسی رد شود. البته مشکلات قانونی و مالی زیادی برای صاحبان مشاغل ایجاد کند.

اطلاعات رشته مدیریت مالی

پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت_گروه مدیریت مالی:

دانش مدیریت مالی بر این فرض قرار دارد كه هدف اصلی و شاخص مدنظر مدیریت حداكثر سازی ثروت صاحبان سهام است. این هدف یا ایده‌آل تنها از طریق مدیریت كارآمد جریان های نقدی كوتاه و بلندمدت شركت یا موسسه اقتصادی میسر است.

معرفی اولیه رشته مدیریت مالی

با توجه به روندجهانی شدن اقتصاد کشورها، متخصصان مالی کشور، بایستی با نظام‌های مالی جهانی و شیوه‌های سرمایه‌گذاری و ابزارهای مالی پیشرفته آشنایی داشته باشند تا کشور بتواند موقعیت مالی خود را در دنیای متلاطم امروز تثبیت کند. رشته مدیریت مالی در همین راستا ایجاد شده است.

در این رشته دانشجویان با تئوری‌های نوین مدیریت مالی و کاربرد آنها آشنا می‌شوند و در نهایت می‌توانند با ارائه راهکار‌هایی برای بسط و توسعه سرمایه‌گذاری، گام های مؤثری در حل مشکلات اقتصادی کشور بردارند. دانش آموختگان مدیریت مالی علاوه بر توانایی تجزیه و تحلیل و حضور فعال در بازارهای مالی می‌توانند. وضعیت مالی شرکت‌ها و مؤسسات را مورد ارزیابی قرار دهند و در اخذ تصمیمات مالی مؤثر در سازمان‌ها، نقش اساسی ایفا کنند.

دانش مدیریت مالی بر این فرض قرار دارد كه هدف اصلی و شاخص مدنظر مدیریت حداكثر سازی ثروت صاحبان سهام است. این هدف یا ایده‌آل تنها از طریق مدیریت كارآمد جریان های نقدی كوتاه و بلندمدت شركت یا موسسه اقتصادی میسر است.

 چارچوب مدیریت مالی

مبنای ایجاد ارزش كه هدف نهایی فعالیت یك موسسهء اقتصادی و دانش مدیریت مالی است بر این اصل ساده قرار دارد: «امیدواری به این‌كه پولی كه از شركت یا موسسهء اقتصادی عایدتان خواهد شد بیش از پولی باشد كه به آن وارد می‌كنید.»

بر این اساس مدیر مالی به دنبال آن است كه با مدیریت كارآمد جریانات نقدی كوتاه و بلندمدت، وجوه نقد افزون‌تری ایجاد كند. برای ایجاد ارزش و مدیریت وجوه نقد در مفهوم وسیع آن مدیر مالی سه تصمیم‌گیری اساسی پیش رو دارد:

۱) شرکت چه سیاست های سرمایه گذاری بلندمدتی را باید اتخاذ كند؟
۲) وجوه نقد مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری های مدنظر چگونه تامین شود؟
۳) شركت به منظور برآوردن تعهدات كوتاه مدت خود به چه میزان وجه نقد نیاز دارد؟

مدیر مالی شركت به طور مداوم با تصمیماتی در این سه حوزه مواجه است و به دنبال دستیابی به تركیبی از سیاست ها و تصمیم گیری ها به منظور هدایت صحیح موسسه در این سه حوزه است كه نهایتا هدف ایجاد ارزش و حداكثرسازی ثروت را برآورده كند.

چنانچه تركیب سمت راست و چپ ترازنامه را به عنوان نمایی از وضعیت مالی موسسه در هر لحظه مدنظر قرار دهیم با استناد بدان می‌توان استدلال درستی در باب چرایی این‌كه مدیر مالی به دنبال پاسخگویی به سه سوال اساسی فوق است ارایه كرد.

۱) سوال اول در ارتباط با انتخاب نوع سرمایه‌گذاری‌ها و تحت تملك درآوردن دارایی‌های ثابت است. البته نوع و تركیب دارایی‌ها متاثر از نوع صنعتی است كه شركت در آن صنعت فعالیت می‌كند. به فرآیند به كارگیری و مدیریت دارایی‌های بلندمدت شركت بودجه‌بندی سرمایه‌ای گفته می‌شود. تـصمیـم بـه انجام یا عدم انجام یك سرمایه‌گذاری و به كارگیری دارایی یك تصمیم بودجه‌بندی سرمایه‌ای است كه در برگیرندهء جریانات نقدی ورودی و خروجی از شركت است.

۲) سوال دوم به نحوه و چگونگی تامین مالی برای مخارج سرمایه‌ای می‌پردازد كه در ارتباط با سمت چپ ترازنامه است، این حوزه دربرگیرنده مدیریت ساختار سرمایه است.

۳) سوال سوم در زمینهء مدیریت دارایی‌ها و تعهدات جاری است (قسمت بالایی ترازنامه در سمت راست و چپ.) بین حجم و زمان تحقق جریانات نقدی ورودی و خروجی از شركت عدم تطابق وجود دارد، علاوه بر این در مورد حجم و زمان تحقق جریانات نقدی عدم اطمینان وجود دارد كه مبین بخشی از مشغله‌های مدیر مالی در مدیریت كارآمد وجوه نقد (كوتاه مدت) است. این حوزه در ارتباط با مدیریت سرمایه در گردش است.

● سنگ بناهای تحول در دانش مدیریت مالی

در ذیل به تحول نظریه‌های اقتصاد مالی كه طی این سال‌ها تحقق یافته و سنگ بنای مدیریت مالی نوین است اشاره شده است:

▪ نظریه بازارهای كارا:

تحلیل رفتار تعادلی تغییر قیمت‌ها در طول زمان در بازارهای سفته بازانه.

▪ نظریهء بدره:

تحلیل چگونگی گزینش بهینه اوراق بهادار برای مجموعهء بدره اوراق بهادار یك موسسه.

▪ نظریهء قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای:

تحلیل متغیرهای تعیین قیمت دارایی ها در شرایط نداشتن اطمینان.

▪ نظریهء قیمت‌گذاری اختیار معامله:

تحلیل متغیرهای تعیین‌كنندهء قیمت مطالبات احتمالی از قبیل اختیار خرید سهام و اوراق قرضه شركت‌ها.

▪ نظریهء نمایندگی:

تحلیل نحوهء كنترل تضاد منافع و انگیزه‌های روابط قراردادی.

اقتصاد مالی از مرحلهء گزاره‌های بی ارتباط به مرحله ای تكامل یافته رسیده است. در حال حاضر نظریهء مالی و شواهد موجود به اندازه‌ای غنی است كه می‌تواند تحلیل ملموسی از بسیاری از مشكلات جزء به جزء مالی به عمل آورد و انتظار بر این است كه مرزهای دانش امور مالی شركت‌ها برای حل تمامی مشكلات مبتلا به مدیران مالی هرچه بیشتر گسترش یابد.

فرصت های شغلی رشته مدیریت مالی

فارغ التحصیلان این رشته با تسلط به مباحث تئوری مدیریت مالی در حوزه های مختلفی همچون سرمایه گذاری و بانکداری و بیمه و مدیریت ریسک و مهندسی مالی (ارایه روشهای نوین مالی) تامین مالی و اعتباری و … می تواند در پستهای مرتبط سازمانی ازجمله معاونت مالی (در مفهوم جدید آن ) و معاونت سرمایه گذاری و تامین مالی اعتبارات مالی در بانکها و ارزیابی اقتصادی پروژه ها و شرکتهای سرمایه گذاری و بورس اوراق بهادار و غیره مشغول بکار شوند. این رشته در حال حاضر دارای آینده شغلی بسیار مناسبی می باشد. امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکترا وجود دارد.

پاسخ به سوال های متداول کاربران درباره رشته مدیریت مالی

موضوع: تفاوت بازار کار   مدیریت مالی وحسابداری
بازار کار رشته حسابداری با مدیریت مالی چه تفاوتی دارد؟

بازار کار عمده رشته حسابداری همانطور که از اسم آن پیداست، استخدام به عنوان حسابدار شرکتها، اشخاص و سازمان ها می باشد. اما در مورد مدیریت مالی قضیه متفاوت است. بازار کار یک فارغ التحصیل کاربلد مدیریت مالی، بخش سرمایه گذاری شرکتها خواهد بود.

موضوع: تفاوت بازار کار مدیریت مالی و بازرگانی گرایش مالی
بین بازرگانی گرایش مالی و مدیریت مالی از لحاظ بازار کار چه تفاوتی وجود دارد؟

محتوای دو رشته شباهت زیادی با هم دارند، بنابراین ساده نیست که بگوییم یکی بر دیگری برتری دارد. اما آنچه می توان قضاوت کرد این است که مدیریت مالی بطور تخصصی تری (البته نه در حد حسابداری) به مسائل مالی و سرمایه گذاری می پردازد.

فرق بین مدیریت بازرگانی گرایش مالی با مدیریت اجرایی گرایش مالی چیست؟

تفاوت ظاهری در اهداف هر دو رشته دیده می شود، جایی که مدیریت بازرگانی گرایش مالی، هدفش، تربیت افراد دانش آموخته، با توانایی اداره امور مالی، خصوصا در یک واحد تجاری و بازرگانی است و مدیریت اجرایی هم هدفی برای تربیت اداره کنندگان بخش های مالی سازمان ها، اما بطور کاربردی تری دارد، بنابراین شباهت بسیار است اما تفاوت زمانی وجود دارد که در عمل، مدیریت اجرایی آموزش های عملی را در دستور کار داشته باشد (یا فقط افرادی که سابقه کار دارند را آموزش دهد) و بازرگانی نیز، تمرکزش بر ارائه دید سوداگری در فرد باشد. اما در خصوص آنچه در عمل رخ می دهد.

حسابداری بین المللی

پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت_گروه مدیریت مالی:

تعریف حسابداری بین المللی :

در مورد حسابداری بین الملل تعاریف متعددی وجود دارد. ویریچ و همکاران شرحی روشن و مفید درباره ی این تعریف ها ارائه کرده اند و در این میان،بر ۳ مفهوم اشاره دارند:

1. حسابداری برای واحدهای فرعی شرکتها

2. حسابداری بین المللی تطبیقی

3. حسابداری جهانی

که حسابداری جهانی بیشترین فضا را به خود تخصیص می دهد و هدف حسابداری جهانی این است که مجموعه ای کامل از اصول حسابداری بین المللی، استاندارد شود. در ادبیات حسابداری در این مورد که عبارت حسابداری بین المللی به اصول حسابداری تطبیقی اطلاق می شود یک توافق نظر کلی وجود دارد. سیستم حسابداری بین المللی عبارت خواهد بود: به مجموعه ای از همه اصول، روش ها و استانداردهای همه کشورها. مفهوم حسابداری واحدهای فرعی شرکتها در خارج، از نظر گستره ، قدیمی ترین و محدودترین تعریفها را دارد.در اجرای این روش، حسابداری بین المللی به یک فرایند تلفیق حسابهای شرکت مادر و شعبه ها منجر و ارز خارجی به پول رایج کشور تبدیل می شود.

تبدیل صورتهای مالی عملیات در کشورهای خارجی

 برای تبدیل صورتهای مالی مربوط به عملیات شرکتهای فرعی فعال در کشورهای خارجی استانداردهای مختلفی توسط مجامع حرفه ای برخی کشورها تدوبن شده است . یکی از مهمترین مباحث بیان شده در این استانداردها ، چگونگی گزارش عملیات شرکتهای فرعی خارج از کشور در صورتهای مالی تلفیقی و تبدیل پول رایج در آن کشورها به پول ملی شرکت اصلی می باشد بنابراین نرخ تبدیل ارز و نوسانات آن عامل مهمی در این فرآیند است

عوامل تعیین کننده نرخ تبدیل بین پولهای رایج در کشور های مختلف

1. نرخ های اسمی سود تضمین شده (بهره) در کشورهای مختلف که  خود متاثر از نرخ تورم مورد انتظار است.

2. نسبت قیمت های نسبی سبد کالا و خدمات در دو کشور معین که از تقسیم قیمت های این کشورها بر یکدیگر بدست می آید.

لازم به ذکر اینکه: ثابت نبودن نرخ تورم و قدرت خرید در کشورهای مختلف موجب نوسان نرخ تبدیل ارز و در نهایت منتج به ایجاد مبالغ معتنابهی سود و زیان ناشی از تسعیر ارز می شود.

رویکردهای تبدیل صورتهای مالی شرکتهای فرعی فعال در کشورهای خارجی

رویکرد اول: کانون توجه پول رایج در کشور متبوع شرکت اصلی است و فرض بر این است که عملیات شرکت فرعی خارجی بر اساس این پول ثبت و گزارش می شود . به بیان دیگر دارایی ها ، بدهی ها ، درآمد فروش و هزینه ها بر مبنای پول رایج در کشور شرکت اصلی گزارش می گردد.

رویکرد دوم: فرض بر این است که عملیات شرکت فرعی بر مبنای پول رایج در کشور خارجی رخ داده و تاثیری بر پول رایج در کشور متبوع شرکت اصلی نداشته است. بنابراین دارایی ها ، بدهی ها ، درآمد فروش و هزینه ها بر اساس پول خارجی اندازه گیری اما از لحاظ مقاصد گزارشگری به پول کشور متبوع شرکت اصلی تبدیل می شود.نتیجه حاصله از رویکرد دوم :تغییرات نرخ ارز تاثیری بر عملیات یا گردش وجه نقد ندارد مگر اینکه دارایی های خالص شرکت فرعی مورد مبادله قرار گیرد. بنابراین ، مادام که دارایی های خالص مبادله نشده است اثر تغییر نرخ تبدیل ارز در صورت سود و زیان گزارش نمی شود.

گزارش معاملات ارزی به واحد پول عملیاتی :

معامله ارزی معامله‌ای است که بهای آن بر حسب ارز تعیین می‌شود یا مستلزم تسویه به ارز است. نمونه‌هایی از معاملات ارزی به شرح زیر است:

1. خرید یا فروش کالاها و خدماتی که بهای آن بر حسب ارز تعیین می‌شود،

2. دریافت یا پرداخت تسهیلات ارزی،

3. معاملات مربوط به تحصیل یا فروش داراییها.

روش عمل (ثبت و افشاء)

۱- در زمان شناخت اولیه :

معامله ارزی در زمان شناخت اولیه باید به واحد پول عملیاتی و بر اساس نرخ ارز در تاریخ معامله ثبت شود.

۲- گزارشگری پس از شناخت اولیه :

در پایان هر دوره گزارشگری:

1. اقلام پولی ارزی باید به نرخ ارز در تاریخ ترازنامه تسعیر شود،

2. اقلام غیر پولی که به بهای تمام شده ارزی اندازه‌گیری شده است باید به نرخ ارز در تاریخ معامله تسعیر شود، و

3. اقلام غیر پولی که به ارزش منصفانه بر حسب ارز اندازه‌گیری شده است باید به نرخ ارز در تاریخ تعیین ارزش منصفانه تسعیر شود.

۳- شناخت تفاوتهای تسعیر:

1. تفاوتهای‌ ناشی از تسویه‌ یا تسعیر اقلام‌ پولی‌ ارزی‌ واحد تجاری‌ به‌ نرخهایی‌ متفاوت‌ با نرخهای مورد استفاده در شناخت اولیه‌ این‌ اقلام‌ یا در تسعیر این‌ اقلام‌ در صورتهای‌ مالی‌ دوره‌ قبل‌، باید به عنوان‌ درآمد یا هزینه‌ دوره‌ وقوع‌ شناسایی‌ شود.

2. تفاوتهای تسعیر بدهیهای ارزی مربوط به داراییهای واجد شرایط، به شرط رعایت معیارهای مربوط به احتساب مخارج مالی در بهای تمام شده داراییها طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۳ با عنوان ”مخارج تأمین مالی“، باید به بهای تمام شده آن دارایی منظور شود

عوامل ایجاد کننده تفاوت ها در حسابداری بین المللی :

عوامل کلیدی ایجاد کننده این تفاوتها عبارتند از:

1. نوع بازار های مالی: بازار مالی مبتنی بر سرمایه گذاری و دریافت وام

2. تقسیم بندی بین بخش خصوصی و ارگان های دولتی در فرایند سیاست گذاری حسابداری و تدوین استانداردهای مربوط و همچنین تشریک مساعی حرفه حسابداری در این فرایند

3. سیستم حقوقی هر کشور که گزارشگری مالی بر آن مبتنی است.

   تفاوتهای فوق حسابداری در کشورهای مختلف دو مدل گزارشگری مالی توسعه و تکامل یافته در کشورهای صنعتی جهان بوجود آورده است :

   مدل انگلیسی – آمریکایی :

   این گروه بندی شامل: انگلستان،ولز،اسکاتلند،ایرلند،بسیاری از کشورهای مشترک المنافع انگلیس و ایالات متحده آمریکا و کانادا و استرالیا میباشد. در مدل یک حرفه حسابداری قدرتمندی را در برمی گیرد و تا حدی نقش دولت را محدود می کند.اهمیت زیادی برای بورس اوراق بهادار و جذب سرمایه قائل است و بر ارائه مطلوب صورتهای مالی حسابرسی شده تاکید دارد. منظور از ارائه مطلوب صورتهای مالی نیز اعمال قضاوت حرفه ای به نحوی است که صورتهای مالی را ابزاری مفید برای تصمیم گیری های سرمایه گذاری بسازد. انگلستان و کشورهای مشترک المنافع: ریشه حسابداری در انگلستان بسیار عمیق است قدیمی ترین جوامع حرفه ای حسابداری در اواسط قرن نوزدهم در این کشور تأسیس شده است.زیربنای حسابداری انگلستان شامل قوانین مختلف شرکتهاست.که از سال ۱۸۴۴ میلادی شروع و تا سال ۱۹۸۹ ادامه داشته است. قبل از سال ۱۹۸۱ ، قوانین شرکتها غالبا افشای اطلاعات مالی را مورد تاکید قرار داده است.اما در قوانینی که از سال ۱۹۸۱ شروع شده ، قوانین قبلی شرکتها با یکدیگر تلفیق و علاوه بر آن ، رهنمودهای اتحادیه اروپایی نیز لحاظ شده اند . حرفه حسابداری در انگلستان متشکل از ۶ سازمان اصلی است.

   اولین سازمان تدوین کننده استاندارد در سال ۱۹۷۰ میلادی تحت عنوان کمیته راهبردی استانداردهای حسابداری تشکیل شد، استانداردهای تدوین یافته در این کمیته در صورتی قابلیت اجرا می یافت که توسط شش سازمان ذکر شده در بالا به تصویب می رسید . آمریکا: اگرچه سازمانهای حرفه ای حسابداری آمریکا به قدمت سازمانهای همتای خود در انگلستان نمی باشد اما تاثیر زیادی و نفوذ قابل ملاحظه ای بر تکامل تدریجی حسابداری در نقاط مختلف دنیا داشته اند. در آمریکا برای اولین بار مبانی نظری قابل قبولی برای حسابداری تدوین شد که توسط برخی از کشورهای دیگری که از مدل انگلیسی – آمریکایی پیروی می کنند و همچنین کمیته استانداردهای بین المللی حسابداری پذیرفته شد. کانادا: در سال ۱۹۷۳ دوگروه با اهمیت با عناوین کمیته استانداردهای حسابرسی وکمیته تحقیقات حسابداری سازماندهی شد .پیشنهادها ورهنمودهای این کمیته در نشریات انجمن حسابداران خبره کانادا انتشار میابد.تصویب استانداردها نیز مستلزم رأی مثبت ۲/۳ اعضاء میباشد استرالیا: وضعیت تدوین استانداردهای حسابداری در کشور استرالیا نسبتاً پیچیده است.

   اگرچه تا حدود زیادی بر قوانین شرکتهای انگلستان اتکاء می شود اما ایالات مختلف این کشور نیز قوانین خاص خود را دارند. در این قوانین بیشتر بر افشای اطلاعات تاکید می شود و قواعد اندازه گیری در کانون توجه قرار ندارد. سال ۱۹۶۶ میلادی سازمانی مشترک با عنوان بنیاد تحقیقات حسابداری استرالیا ایجاد گردید این بنیاد مسئولیت تهیه پیش نویس وتدوین استانداردهای حسابداری را عهده دار است. سال ۱۹۹۱ سازمانهای مختلف تدوین استاندارد ادغام و هیات استانداردهای حسابداری استرالیا تشکیل گردید. اما رویکرد جدید در این کشور ، بر ایجاد سازمان سیاستگذاری حسابداری نظیرFASB در آمریکا و با استقلال بیشتر تاکید دارد. سایر کشورها : دو کشور نسبتا کوچک یعنی زلاندنو و هلند نیز از لحاظ توسعه حسابداری جالب توجه می باشند. اگرچه کشور هلند بر قاره اروپا تعلق دارد اما از لحاظ حسابداری تا حدود زیادی از مدل انگلیسی – آمریکایی پیروی می کند. جامعه حسابداری این کشور در گزارشگری بر مبنای ارزشهای جاری نیز پیشگام بوده است. در کشور زلاندنو سیاستگذاری حسابداری وتدوین استانداردهای مربوطه در حیطه مسئولیت بخش خصوصی است.در سال ۱۹۹۱ تاسیس هیات استانداردهای حسابداری پیشنهادوتصویب شد واین کشور نیز از مدل حسابداری انگلیسی – آمریکایی تبعیت می کند.

   مدل اروپایی :

   کشور هایی که از مدل اروپایی حسابداری تبعیت می کنند نوعاً کشورهای اروپای غربی نظیر فرانسه و آلمان میباشند،اگرچه ژاپن نیز از همین مدل حسابداری پیروی می کند.کشور های شرق اروپا (بلوک شوروی سابق) در این بخش مورد بررسی قرار نمی گیرند. نقش جامعه حرفه ای حسابداری نسبتا ضعیف است.نفوذ دولت بر قواعد حسابداری بسیار و تاکید اصلی بر هدف وصول مالیات و حفظ منافع اعتباردهندگان و سایر طلبکاران است . نتیجه بکارگیری این مدل ، با اهمیت شدن تأمین مالی از طریق بانکهای عمده به جای سرمایه از طریق بورس اوراق بهادار بوده است . هدف گزارشگری مالی در مدل اروپایی صرفاً رعایت قوانین و مقررات مصوب و ارائه صورتهای مالی منطبق با آن می باشد ولی در مدل آمریکایی – انگلیسی در ارائه مطلوب صورتهای مالی ، محتوای اقتصادی اطلاعات مورد تاکید است فرانسه : یک سیستم یکنواخت حسابداری شامل یک رشته سرفصل ملی حساب ، بیان و توصیف اصطلاحات فنی و شرح حسابهای بدهکار و بستانکار قانون تجارت و قوانین مالیاتی این کشور نفوذ و تاثیر با اهمیتی بر حسابداری و گزارشگری مالی دارد.

   جامعه حرفه ای نسبتاً کوچک وضعیفی در این کشور وجود دارد و بیشترین تاثیر برحسابداری از ناحیه دولت مرکزی واتحادیه اروپایی است. آلمان : در آلمان تامین مالی از طریق بانکها بوده و سیاستگذاری و تدوین استانداردهای حسابداری در آلمان ضعیف و یا مرسوم نمی باشد. در آلمان فعالیتهای حرفه ای حسابداری ، بیشتر با وظیفه حسابرسی مرتبط است. اما در آلمان در سال ۱۹۶۵ قانون شرکتهای سهامی به سمت رویکرد انگلیسی- آمریکایی متمایل شد و افشای بیشتر اطلاعات و همچنین میزان محدودی از تلفیق را در شرکتهای سهامی بزرگ خواستار گردید. اما کماکان حسابداری آن کشور بر مدل اروپایی مبتنی است. اما علایمی دال بر تمایل به سمت مدل انگلیسی و آمریکایی دیده می شود. در سال ۱۹۸۵ میلادی ، از طریق قانون جامع حسابداری ، رهنمودهای اتحادیه اروپایی نیز در سیستم حسابداری آلمان ملحوظ گردید. ژاپن : کشور ژاپن ، مثال خاصی از مدل اروپایی است. اقتصاد ژاپن تحت تسلط غیر رسمی گروه مقتدری از واحدهای انتفاعی صنعتی بزرگ قرار داشته است.در درون این اقتصاد مبتنی بر مدل رقابت چند گانه ، حرفه حسابداری ژاپن نقش بسیار کم رنگی را ایفا کرده است. اما دولت این کشور نقش زیادی را در عرصه حسابداری داشته است. اولین قوانین حسابداری در ژاپن اواخر قرن نوزدهم بوده از مدل حسابداری فرانسه و آلمان اقتباس گردیده است. در حسابداری ژاپن ، به جای تاکید بر صورت سود و زیان ، ترازنامه کانون توجه است که خود مبین اهمیت بیشتری است که به حمایت از اعتبار دهندگان در مقایسه با ارائه اطلاعات بر سرمایه گذاران داده شده است. تامین مالی از طریق استقراض از سیستم بانکی ژاپن اهمیت بیشتری را نسبت به تامین مالی از طریق عرضه سهام دارد.

   

   یکنواخت کردن استانداردهای حسابداری در سطح بین المللی :

   یکنواختی عبارت است از :هماهنگی یا شباهت میان مجموعه های مختلف استانداردهای ملی حسابداری و روش ها و شکل گزارشگری مالی. یکی از دلایل تمایل به یکنواخت کردن استانداردهای حسابداری بالا رفتن اهمیت شرکتهای چند ملیتی است. دلایل تمایل به یکنواخت کردن استانداردهای حسابداری عبارت اند از:

   1. افزایش اهمیت شرکت های چند ملیتی: در صورت یکنواختی استانداردها و روش های حسابداری به کار گرفته شده توسط قسمت های مختلف و شرکت های اقماری ،تهیه صورت های مالی ترکیبی و تلفیقی آسان تر خواهد شد.

   2. بسیاری از موسسات حسابرسی ،شعب مختلفی در دنیا دارند و هر چه یکنواختی استانداردها و روش های حسابداری بیشتر باشد،انجام وظیفه حسابرسی آسان تر خواهد شد.

   3. بالاخره،تامین مالی فراسوی مرزهای ملی افزایش یافته است و اوراق بهادار کشور های مختلف در بورس های عمده جهان مورد مبادله قرار میگیرد. به طور خلاصه یکنواختی استانداردها وروش های حسابداری،هماهنگی و کارایی را افزایش می دهد.

   کمیته بین المللی استانداردهای حسابداری (IASC): International  Accounting  Standards  Committee

   این کمیته در سال ۱۹۷۳ م با شرکت ده کشوراسترالیا،کانادا،فرانسه،آلمان،ژاپن، مکزیک،هلند،انگلستان،ایرلند و آمریکا تشکیل شد.در حال حاضر متجاوز از ۱۰۰ سازمان حرفه ای حسابداری از ۷۰ کشور جهان در این کمیته عضویت دارند.اما لازم به ذکر است که هیچ کشوری اختیار تدوین استاندارد های ملی حسابداری خود را به این کمیته واگذار نکرده است. این کمیته نقش با اهمیتی را در یکنواخت کردن استانداردهای حسابداری در جهان ایفا می کند و در دهه های اخیر کوشش کرده است تعداد روش های پذیرفته شده حسابداری را به منظور ارتقای قابلیت مقایسه کاهش دهد. از سال ۱۹۹۰ کمیته بین المللی استانداردهای حسابداری همراه با هیاتهای تدوین استاندارد ۴ کشور استرالیا ، کانادا ، انگلستان وآمریکا همکاری نزدیکی را برای افزایش سطح یکنواختی استانداردها شروع کردند.

   فدراسیون بین المللی حسابداری (IFAC): International Federation of Accountants

   این فدراسیون در سال ۱۹۷۷ م تشکیل شد . از لحاظ هدف ها نقش مکمل را نسبت به کمیته بین المللی حسابداری دارد.اعضای این فدراسیون نیز سازمان های حرفه ای حسابداری کشورهای مختلف جهان می باشند. استانداردهای منتشره توسط فدراسیون نیز ،همانند استاندارهای کمیته بین المللی استانداردهای حسابداری از لحاظ کشور های مختلف لازم الاجرا نیست.

   هیئت استاندارد های حسابداری مالی (FASB):Financial Accounting Standard Board

   گسترش دامنه انتقادهای مطرح شده پیرامون عملکرد هیئت اصول حسابداری، موجب شد تا این هیئت در اواخر سال ۱۹۷۳ میلادی به‌طور رسمی منحل شود و هیئت استانداردهای حسابداری مالی جایگزین آن گردد. هیئت استانداردهای حسابداری مالی نهاد مستقلی در بخش خصوصی است که از سال ۱۹۷۳ میلادی تاکنون، عهده‌دار مسئولیت تدوین اصول و ضوابط حاکم بر حسابداری و گزارشگری مالی بوده است. ساختار این هیئت از جهات مختلفی، متفاوت از مراجع پیشین تدوین اصول و ضوابط حسابداری است؛ زیرا, برخلاف هیئت اصول حسابداری که از ۱۸ تا ۲۱ عضو نیمه‌وقت تشکیل شده بود، هیئت استانداردهای حسابداری مالی دارای ۷ عضو تمام ‌وقت است؛ به‌علاوه, اگرچه هیئت اصول حسابداری و کمیته رویه‌های حسابداری به انجمن حسابداران رسمی ایالات متحد آمریکا وابسته بودند، اما هیئت استانداردهای حسابداری مالی مرجعی است که به نمایندگی از سوی افراد و گروههای مختلف نسبت به تدوین استانداردهای حسابداری مالی همت می‌ورزد؛ به‌طوری‌که اعضای این هیئت مرکب از نمایندگان سازمانها و واحدهای اقتصادی انتفاعی و غیرانتفاعی، حرفه حسابداری، صاحب‌نظران و نظریه‌پردازان حسابداری، دولت، تحلیلگران مالی و سایر افراد و گروههای علاقه‌مند است؛ و در نهایت, به‌رغم آنکه هیئت اصول حسابداری و کمیته رویه‌های حسابداری به لحاظ مالی به انجمن حسابداران رسمی ایالات متحد وابسته بودند، اما هیئت استانداردهای حسابداری مالی تحت حمایت مالی بنیاد حسابداری مالی قرار دارد.

   اتحادیه اروپایی :

   اتحادیه اروپایی در جهت دستیابی به هدف یکپارچگی اقتصادی،به یکنواخت کردن استانداردهای حسابداری در کشورهای عضونیزعلاقه نشان داده است.اعضای اتحادیه اروپایی در قبال اجرای این رهنمودها متعهد هستند،اگر چه نحوه اجرای آن منوط اتحادیه اروپایی کلاً به این نتیجه رسیده است که به کار گیری استانداردهای بین المللی در مقایسه با استانداردهای تدوین شده در کشور های عضو ،مرجح است.در حال حاضر کشورهای فرانسه وآلمان قوانینی را در مورد بکارگیری استانداردهای بین المللی حسابداری در تهیه صورتهای مالی تلفیقی شرکتهای داخلی وخارجی به تصویب رسانده اند.

   سازمان توسعه و همکاری اقتصادی :

   این سازمان نیز به یکنواخت کردن استانداردهای حسابداری علاقمند است و متشکل از ۲۴ کشور صنعتی نوعاً غربی می باشد.اگر چه کانون توجه این سازمان مسائل مالی و اقتصادی است اما اخیراً به اصول و روش های حسابداری نیز علاقه نشان داده است.

   مبانی نظری حسابداری :

   عامل دیگری که دستیابی به یکنواختی استانداردهای حسابداری را تسهیل می کند، به کارگیری مبانی نظری است. مبانی نظری تهیه شده در کشورهای مختلف و در سطح بین المللی در اغلب موارد مشابه و تنها تفاوت عمده آن ذکر گروه های استفاده کننده از گزارشات مالی است.

   در چارچوب نظری FASB برهدف های سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان تاکید شده است در حالی که در مبانی نظری دیگر،گروههایی نظیر کارکنان، فروشندگان، و جامعه نیز لحاظ گردیده است. شباهت مبانی نظری تهیه شده در جوامع مختلف میتواند نقش مثبتی در دستیابی به یکنواختی استانداردهای حسابداری داشته باشد.

پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت_گروه مهندسی شیمی

همه چیز درمورد اصول تصفیه آب شهری

 

 

مقدمه

آب مهم‌ترین ماده غذایی در رژیم غذایی انسان‌هاست. یک انسان بالغ به نوشیدن ۲ لیتر (۸ لیوان) آب در طول روز نیاز دارد تا آب ازدست‌رفته بدن خود از طریق تعرق، دستگاه تنفسی و ادرار را جبران کند؛ اما استفاده از بسیاری از منابع آبی برای تأمین این نیاز به‌سادگی امکان‌پذیر نیست. ٪۹۹٫۷ منابع آب روی کره زمین برای انسان قابل‌استفاده نیست. این آب‌ها شامل آب دریا، یخچال‌های طبیعی و رطوبت موجود در هوا می‌شود. تنها آب شیرین موجود در رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی می‌تواند به مصرف انسان برسد؛ اما بسیاری از منابع آب شیرین نیز برای نوشیدن انسان مناسب نیست. بسیاری از بیماری‌های خطرناک مانند وبا در اثر استفاده از آب شربی که حاوی بیماری‌های انگلی است، به وجود می‌آید. منابع آب شیرین می‌توانند حاوی مقادیر زیادی از پساب‌های صنعتی و نیز مواد شیمیایی استفاده‌شده در کشاورزی باشند که این مواد نیز ممکن است سمی بوده و بر سلامت آب آشامیدنی تأثیرگذارند؛ بنابراین انسان‌ها نیازی ضروری به دسترسی به یک منبع آب شیرین سالم برای آشامیدن دارند.

علاوه بر نیاز به آب شرب، انسان‌ها حجم بیشتری از آب را نیز برای کاربردهای دیگر استفاده می‌کنند. این استفاده‌ها می‌تواند برای کاربردهای خانگی (مانند آشپزی، شست‌وشو و …)، صنعتی، کشاورزی و مقاصد تفریحی باشد؛ بنابراین کیفیت منابع آب شیرین برای هر بخش از زندگی روزمره از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

بنابراین دولت‌ها و سازمان‌ها، قوانین مختلفی را برای بررسی، تصفیه و محافظت از منابع آب شیرین تصویب کرده‌اند.

منابع آب شیرین

آب شور برای مصرف انسان مناسب نیست و آب موجود در یخچال‌های طبیعی و بخار هوا برای مصرف انسان به‌سادگی در دسترس نیست. با این حساب تنها ٪۰٫۳ از آب کره زمین به شکل آب شیرین وجود دارد. حجم عظیمی از این آب (در حدود ٪۹۸٫۵) نیز در زیر زمین و به شکل آب‌های زیرزمینی وجود دارد. منابع باقیمانده آب مانند رودخانه‌ها و دریاچه‌ها با نام آب‌های سطحی شناخته می‌شوند. استفاده از آب‌های سطحی یا زیرزمینی، منطقه به منطقه متفاوت است. به‌صورت کلی، آب‌های زیرزمینی تمیزتر بوده و به تصفیه کمتری نیاز دارند؛ اما آب‌های سطحی در دسترس‌اند.

آلودگی‌های آب شیرین

واضح است که منابع آب شیرین تنها از آب خالص تشکیل نشده‌اند و بررسی ترکیبات شیمیایی این منابع نشان می‌دهد که آب شیرین به‌صورت محلولی از آب و ذرات حل‌شده در دسترس‌اند. محلول آب شیرین می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. یون‌ها (مانند Na⁺، Ca²⁺، F^– و HSO₄^–)

2. گازهای محلول (مانند O₂ و CO₂)

3. سایر مولکول‌های حل‌شده طبیعی (مانند محصولات جانبی آلی)

4. مولکول‌های حل‌شده ناشی از فعالیت‌های بشری (مانند پساب‌های صنعتی و کشاورزی)

علاوه بر ذراتی که در آب شیرین حل شده‌اند، ذرات زیادی نیز به‌صورت معلق در این آب وجود دارند. برخی از این ذرات عبارت‌اند از:

1. باکتری‌ها

2. بقایای شناور (مانند شاخ و برگ درختان، زباله‌ها و …)

3. شن و ماسه و خاک

نوع و میزان این آلودگی‌ها در یک نمونه آب، به منبع آن و روش تصفیه آب بستگی دارد. برخی از ذرات محلول مانند اکسیژن، اجتناب‌ناپذیرند. برخی دیگر مانند یون F^–، ذراتی مفیدند که حتی ممکن است در مراحل تصفیه آب به آن اضافه شوند؛ اما بیشتر این ذرات حل‌شده برای سلامت آب آشامیدنی خطرناک هستند و یا موجب می‌شوند که آب شیرین، قابل‌شرب نباشد (مانند Ca²⁺ که به‌عنوان عامل سختی آب شناخته شده و می‌تواند موجب بروز رسوب شود). این ذرات بایستی با تصفیه آب از آبی که قرار است به مصارف شهری و آشامیدنی برسد، حذف شوند.

تصفیه آب شهری با غربالگری

آب سطحی (آب رودها و دریاچه‌ها) معمولاً حاوی ذرات بزرگی مانند شاخ و برگ درختان، ماهی‌ها و آبزیان و زباله‌هاست که در آب شناورند. این ذرات می‌توانند موجب انسداد سیستم تصفیه آب شهری شده و بایستی پیش از ورود آب به واحد تصفیه، از آن جدا شوند. تجهیزات تصفیه آب قابل شرب شهری معمولاً دارای تورهای غربال بزرگی هستند که ناحیه ورود آب شیرین را پوشش داده‌اند. ذرات باقیمانده به دلیل اندازه ابعاد خود نمی‌توانند از این غربال‌ها عبور کرده و بدین ترتیب از آب حذف می‌شوند. این تورهای غربال بایستی به‌صورت دوره‌ای تمیز شده تا ذرات چسبیده به آن از بین رفته و موجب کاهش دبی آب ورودی نشوند. همچنین ممکن است برخی آبزیان در این نواحی شروع به رشد و تکثیر کرده و موجب انسداد این تورها شوند که برای از بین بردن آنها از پتاسیم پرمنگنات (KMnO₄) استفاده می‌شود.

لای‌گیری آب شهری

سایر ذرات معلق و انحلال ناپذیر مانند شن و خاک آن‌قدر کوچک هستند که بتوانند به‌آسانی از تورهای غربال عبور کنند. این ذرات به کمک روش دیگری که لای‌گیری نامیده می‌شود از آب جدا می‌شوند. وقتی آب به حالت راکد درمی‌آید، با گذشت زمان ذرات معلق در کف آب ته‌نشین می‌شوند؛ چون چگالی بیشتری نسبت به آب دارند. سپس آب فاقد ناخالصی‌های معلق می‌تواند بدون ایجاد آشفتگی در لایه پایین حاوی گل‌ولای، از لایه بالا جمع‌آوری شود.

برخی اوقات ذرات نامحلول بسیار کوچک‌اند و به‌سرعت ته‌نشین نمی‌شوند. در این مواقع از دو فرآیند منعقد سازی و لخته سازی استفاده می‌شود. با استفاده از این فرآیندها، ذرات بزرگ‌تری ایجاد شده که سریع‌تر ته‌نشین می‌شوند. در لخته سازی با هم زدن آب، ذرات کوچک بدون سطوح سفت‌وسخت در کنار هم انباشته می‌شوند. وقتی‌که انباشتگی ذرات به اندازه کافی بزرگ شد، توده ایجادشده می‌تواند ته‌نشین شود. سایر ذرات معلق به‌خوبی با لخته سازی متراکم نمی‌شوند. برای حذف آنها از آب باید از انعقاد استفاده شود. انعقاد، فرآیند جمع‌آوری ذرات در یک دسته یا توده است که عموماً با افزودن برخی مواد شیمیایی به نام منعقد کننده‌ها صورت می‌گیرد. مهم‌ترین منعقد کننده‌هایی که در تصفیه آب شهری و آب شرب مورداستفاده قرار می‌گیرند، آلومینیوم سولفات (Al₂(SO4)₃) و سایر نمک‌های آلومینیوم و آهن (مانند آلومینیوم کلرید، آهن کلرید، آهن سولفات و …) هستند. این نمک‌ها با یون‌های طبیعی موجود در آب برای تولید رسوب جامد، واکنش می‌دهند. وقتی این رسوب تشکیل شد، سایر ذرات معلق موجود در آب در آن به دام افتاده و توده ایجادشده در کف آب ته‌نشین می‌شود.

رسوب‌گیری آب شهری

مراحلی که تا اینجا بیان شد برای حذف و تصفیه ذرات نامحلول در آب شهری به کار رفت. پیش‌ازاین نیز بیان شد که علاوه بر این ذرات، ذرات محلولی به شکل مولکول و یون نیز در آب حضور دارند. بخش زیادی از این یون‌ها می‌توانند توسط رسوب‌گیری از آب حذف شوند. رسوب‌گیری عبارت است از واکنش یون‌های محلول در آب با سایر یون‌ها برای تولید جامدات نامحلول که می‌توانند توسط لای‌گیری یا فیلتراسیون از آب جدا شوند. تفاوت رسوب‌گیری با لای‌گیری در این است که در رسوب‌گیری، ذراتی که حذف می‌شوند به‌عنوان بخشی از یک واکنش شیمیایی، رسوب را تشکیل می‌دهند اما در انعقاد، ذرات حذف‌شده بخشی از واکنش شیمیایی نبوده و تنها در رسوبی که توسط افزودن مواد شیمیایی به آب تشکیل می‌شود، به دام می‌افتند.

دو دسته عمده از یون‌ها عموماً با رسوب‌گیری از آب حذف می‌شوند:

1. یون‌های کلسیم (Ca²⁺) و منیزیم (Mg²⁺) که از مواد معدنی به آب افزوده شده و به‌عنوان سختی آب شناخته می‌شوند. این یون‌ها به‌طور مستقیم برای سلامتی انسان مشکل‌ساز نیستند اما می‌توانند در واکنش‌هایی شرکت کنند که موجب رسوب مواد معدنی نامحلول می‌شود؛ مانند حلقه‌های سفیدی ایجادشده بر روی شیرهای حمام و یا ظروف آشپزی و یا رسوب ایجادشده در دیگ‌های بخار که باعث کاهش عملکرد آنها می‌شود. رسوب می‌تواند از کارایی آب برای مصارف مختلف بکاهد.

2. یون آهن (Fe²⁺) و یون منگنز (Mn²⁺) که می‌توانند موجب تغییر رنگ تأسیسات لوله‌کشی و لکه‌دار شدن لباس‌ها حین شست‌وشو شوند. این یون‌ها همچنین می‌توانند موجب تسریع رشد باکتری‌هایی شوند که بر بو و مزه آب تأثیر می‌گذارند.

3. فرآیند حذف یون‌های کلسیم و منیزیم با نام سختی گیری آب شناخته می‌شود. دو ماده معدنی آهک (Ca(OH)₂) و سدیم کربنات (Na₂CO₃) عموماً در سختی گیری از آب شهری به کار می‌روند. برای حذف یون‌های آهن و منگنز نیز علاوه بر مواد بیان‌شده، از واکنش اکسایش به کمک مولکول‌های اکسیژن (O₂) و یا پتاسیم پرمنگنات (KMnO₄) استفاده می‌شود.

فیلتراسیون آب شهری

معمولاً ذرات ایجادشده توسط واکنش‌های رسوب‌گیری آن‌قدر کوچک بوده که با لای‌گیری از آب جدا نشوند. یک راهکار برای حذف سریع این جامدات، استفاده از فیلترهای گرانشی است. در این فرآیند آب حاوی ناخالصی‌های جامد از یک بستر متخلخل عبور می‌کند. این بستر عموماً از شن و ماسه تشکیل‌شده است. از نیروی جاذبه برای عبور آب از این بستر استفاده می‌شود. مولکول‌های آب می‌توانند از حفرات موجود میان شن و ماسه عبور کرده اما ناخالصی‌های جامد در این بستر باقی می‌مانند. آب خارج‌شده از این فیلتر دیگر حاوی ناخالصی‌های جامد نیست.

برای شست‌وشوی فیلترهای شنی در واحدهای تصفیه آب شهری و آب شرب، از عملیات شست‌وشوی معکوس و عبور معکوس جریان آب استفاده می‌شود.

جذب سطحی در تصفیه آب شرب شهری

ترکیبات آلی محلول در آب (مانند آفت‌کش‌ها و یا پساب‌های صنعتی) می‌توانند موجب مشکلات جدی برای سلامت انسان شوند و همچنین بر بو و مزه آب شرب اثرگذار باشند. برای حذف آنها از فرآیند جذب سطحی استفاده می‌شود. جذب سطحی فرآیندی است که در آن یک ماده به سطح ماده‌ای دیگر می‌چسبد. از فیلتر کربن اکتیو پودری (PAC) برای این عملیات استفاده می‌شود. وقتی‌که این ماده به آب افزوده می‌شود، ترکیبات آلی به دانه‌های گرانول این ماده می‌چسبند. دانه‌های گرانول کربن اکتیو شکل‌های نامنظمی دارند که موجب می‌شود این ماده مساحت سطح زیادی در یک حجم کوچک داشته باشد. کربن اکتیو سپس می‌تواند توسط فرآیند فیلتراسیون از آب خارج شده و مواد آلی چسبیده به خود را نیز از آب جدا کند و باعث تصفیه آب شرب شود.

گندزدایی آب شهری

در بسیاری از منابع آب شیرین برای تأمین آب شرب، بیشتر مشکلات ایجادشده ناشی از مواد شیمیایی نیست بلکه ارگانیزم‌های عفونی (باکتری‌ها) سبب بروز چنین مشکلاتی می‌شوند. کلر (Cl₂) به‌عنوان مهم‌ترین و ارزان‌ترین ضدعفونی‌کننده که می‌تواند بیشتر باکتری‌های عامل بیماری‌های سخت را از بین ببرد، شناخته می‌شود؛ هرچند استفاده از کلر موجب ایجاد محصولات جانبی متعددی می‌شود. یک دسته از محصولات جانبی کلر، تری هالو متان‌ها (THMs) هستند که می‌توانند موجب بروز سرطان شوند. به دلیل وجود نگرانی ناشی از تولید محصولات جانبی کلر، امروزه از کلر در کمترین مقدار ممکن استفاده می‌شود و از سایر روش‌های گندزدایی و ضدعفونی کردن آب شهری و آب شرب نیز در کنار کلر استفاده می‌شود. کلر آمین‌ها گندزداهایی پایدارتر از کلر بوده و محصولات جانبی کم‌خطرتری ایجاد می‌کنند اما هزینه استفاده از آنها بیشتر است. از سایر روش‌ها نظیر استفاده از اشعه فرابنفش (UV)، ازون‌زنی و یا فیلتراسیون پیشرفته نیز می‌توان برای حذف میکرو ارگانیزم‌ها استفاده کرد.

افزودن مواد شیمیایی به آب شهری

مهم‌ترین وظیفه سیستم‌ها و تجهیزات تصفیه آب شهری، حذف مواد خطرناک از آب است؛ اما یکی از مهم‌ترین مراحل در تصفیه آب شرب می‌تواند افزودن مواد شیمیایی به آب برای بهبود کارایی آن در مصرف انسان باشد. برای مثال، فلوئورید (F^–) معمولاً برای محافظت از دندان‌ها، در مراحل تصفیه آب شرب به آن اضافه می‌شود.

تصفیه آب شهری در محل استفاده

پس از تصفیه آب شهری در واحدهای تصفیه آب، این آب در مخازنی ذخیره شده و سپس در بین مصرف‌کنندگان خانگی، صنعتی و تجاری توزیع می‌شود. در بیشتر جوامع، آبی که به خانه‌ها و کارخانجات صنعتی می‌رسد آبی تمیز و فاقد ناخالصی‌هایی است که بر سلامتی انسان اثرگذارند؛ گرچه تجهیزات تصفیه آب شهری و آب شرب ممکن است به‌گونه‌ای عمل کنند که درنهایت آب خروجی از آنها به‌خوبی تصفیه نشده و یا در مسیر لوله‌کشی آن، مجدداً آلودگی‌هایی وارد آب شود. همچنین برخی کاربران شبکه لوله‌کشی آب شهری نیاز به کیفیت متفاوتی از آب شرب دارند. در این شرایط استفاده از تجهیزات و دستگاه‌های تصفیه آب در محل استفاده ضروری است. دستگاه تصفیه آب در محل استفاده آب را به‌گونه‌ای تصفیه می‌کند که کیفیت آن برای استفاده در همان محل، مناسب باشد (مانند تصفیه آب زیر سینکی یا رومیزی آشپزخانه برای شرب، تصفیه آب پکیج و آبگرم کن، تصفیه آب ماشین‌های لباسشویی و ظرف‌شویی، تصفیه آب حمام و …). امروزه دستگاه‌های زیادی برای تصفیه آب در محل استفاده در بازار وجود دارد که دو دسته عمده آنها سختی ‌گیرهای رزینی و دستگاه‌های تصفیه آب حاوی مراحل فیلتراسیون اضافی مانند فیلتر اسمز معکوس (RO) یا فیلتر اولترافیلتراسیون (UF) هستند.

جمع بندی

تصفیه آب شهری و دست‌یابی به آب شرب چه از سوی سازمان‌های دولتی و به‌صورت عمومی صورت بگیرد و چه توسط مصرف‌کننده خانگی انجام شود، نیازمند تجهیزاتی کارآمد است تا موجب افزایش سلامت عمومی جامعه، کاهش میزان هدر رفت آب و همچنین افزایش سطح دسترسی به آب سالم قابل شرب شود. بهتا از نیازهای این حوزه به تصفیه آب آگاهی کامل داشته و آماده است تا با ارائه تجهیزات و خدماتی نوین، پاسخگوی نیاز مصرف‌کننده باشد. برخی فناوری‌های به‌کاررفته در خدمات و محصولات بهتا برای تصفیه آب شهری و آب شرب عبارت‌اند از:

1. فیلترهای شنی

2. فیلترهای جذب سطحی

3. منعقد کننده‌ها

4. گندزدایی

5. اسمز معکوس (RO)، نانوفیلتراسیون (NF) و اولترافیلتراسیون (UF)

---

پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت_گروه مهندسی شیمی

همه چیز درباره ماهیت نفت خام و فرآیند استخراج آن

 

مقدمه

امروزه نفت خام یا پترولیوم (Petroleum)، در میدان‌های نفتی بزرگی پیدا می‌شود که این میادین در میلیون‌ها سال پیش،‌ اقیانوس‌های بزرگی بوده‌اند. استخراج نفت خام از خشکی یا زیر دریا با استفاده از تکنولوژی‌های جدید روز به روز در حال پیشرفت است. نفت خام معمولا سیاه یا قهوه‌ای تیره است اما در برخی موارد به رنگ‌های زرد، قرمز یا سبز هم یافت می‌شود. تغییرات رنگ نفت خام نشان از ترکیبات این ماده‌ پرارزش دارد. نفت‌های با مقادیر کم از گوگرد و فلزات، رنگ‌های روشن‌تری دارند. از این ماده در تهیه سوخت‌های مهم همچون گازوئیل و محصولات دیگر مانند تایر خودروها، جلیقه‌های نجات و حتی داروهای بیهوشی نیز استفاده می‌شود. سوختن محصولات مشتق از نفت خام مانند گازوئیل، علت آزاد شدن گازهای گلخانه‌ای است که افزایش این گازها در نهایت سبب از بین رفتن تعادل طبیعی و بروز اثرات مخرب بر محیط زیست می‌شود. نفت خام و دیگر منابع فسیلی مثل زغال‌سنگ، منابع تجدیدناپذیر محسوب می‌شوند؛ زیرا برای تشکیل این منابع، میلیون‌ها سال زمان صرف شده است. این منابع روزی تمام خواهند شد و باید به فکر جایگزینی برای آن‌ها بود.

شکل گیری نفت

شرایط زمین‌شناسی که در نهایت سبب تشکیل نفت شده است، از میلیون‌ها سال پیش و در زمان حیات پلانکتون‌ها و جلبکها نشأت می‌گیرد. این موجودات،‌ پس از مرگ، در کف دریا و زیر میلیون‌ها تن رسوبات دفن شدند. با خشک شدن دریاها، رسوبات باقیمانده آنها تشکیل حوضه‌های رسوبی دادند و این مواد آلی در اعماق زمین، تحت فشار و دمای زیاد لایه‌های بالایی قرار گرفتند. در نبود اکسیژن، این مواد آلی تبدیل به موادی مومی شکل با نام «کروژن» (Kerogen) شدند. کروژن‌ها با گذشت از سه مرحله دیاژنز،‌ کاتاژنز و متاژنز که حاصل زمان، فشار و دمای زیاد بود به هیدروکربن و گاز تبدیل شدند.

طبقه‌بندی نفت خام

نفت خام از هیدروکربن‌های متعددی تشکیل شده است. علاوه بر هیدروژن و کربن، عنصرهای دیگری مثل نیتروژن،‌ گوگرد، اکسیژن و فلزاتی همچون آهن، نیکل و مس در ترکیبات نفت خام یافت می‌شوند. ساختار مولکولی نفت خام برگرفته از ساختار جلبک‌ها، پلانکتون‌ها و گیاهانی است که آن را تشکیل داده‌اند. تغییراتی که در ساختار مولکولی نفت خام نیز مشاهده می‌شود به دلیل شرایط فشار و دمای بالا در فرآیند تشکیل شدن نفت خام است. به سبب این تغییرات در ساختار مولکولی، نفت خامی که به سطح زمین می‌رسد شامل صدها ترکیب نفتی دیگر است. نفت سبک، نفت سنگین و قیرها از جمله ترکیبات اصلی بدست آمده در استخراج نفت خام است. لازم به ذکر است که تمامی محصولات مشتق شده از نفت خام،‌ برای استفاده در صنعت نیاز به پالایش دارند.

طبقه‌بندی

نفت خام شامل سه طبقه‌بندی کلی است:

1. طبقه‌بندی بر اساس موقعیت جغرافیایی

2. طبقه‌بندی بر اساس میزان گوگرد در آن

3. طبقه‌بندی بر اساس درجه API

طبقه‌بندی بر اساس موقعیت جغرافیایی

به طور کلی سه نوع نفت خام مرجع برای قیمت‌گذاری وجود دارد: نفت برنت، نفت تگزاس و نفت عمان. نفت برنت مخلوطی از 15 نوع نفتِ دریای شمال، از میادین اسکاتلند تا نروژ است. بیشتر اروپا از این میادین تغدیه می‌شود. نفت تگزاس، نفت مرغوب و سبکی است که بیشتر در ایالت تگزاس آمریکا تولید می‌شود که تامین نفت شمال آمریکا را بر عهده دارد. نفت عمان که در مواردی نفت دبی هم نامیده می‌شود به عنوان مرجع قیمت‌گذاری نفت در خلیج فارس شناخته می‌شود.

نفت اوپک هم مرجع دیگری از منابع نفتی است. اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) شامل: الجزایر، آنگولا،‌ اکوادور، ایران، عراق، گینه استوایی، گابن، کویت، لیبی،‌ نیجریه، قطر، عربستان، امارات، اندونزی، کنگو ونزوئلا است.

طبقه‌بندی بر اساس میزان گوگرد

گوگرد به عنوان ناخالصی در نفت خام وجود دارد. گوگرد موجود در نفت خام سبب خوردگی فلزات در پالایشگاه‌ها و آلودگی هوا می‌شود. نفت خام با بیش از 0/5 درصد گوگرد، به نام «نفت ترش» (Sour Oil) و کمتر از آن به نام «نفت شیرین» (Sweet Oil)، شناخته می‌شود. نفت شیرین به خاطر ضرر کمتری که به محیط زیست وارد می‌کند و همچنین درجه خلوص بالاتر، ارزش بیشتری دارد.

طبقه‌بندی بر اساس درجه API

استاندارد API، یک شاخص پذیرفته شده در بین محصولات نفت و گاز است. درجه API نفت، واحدی برای مقایسه چگالی نفت خام با آب است. طبقه‌بندی‌های مختلفی برای نفت خام بر اساس درجه API توصیه شده است؛ ولی به طور معمول نفت‌‌های خام زیر پانزده درجه API، به عنوان نفت سنگین و بالاتر از آن به عنوان نفت سبک در نظر گرفته می‌شوند. نفت‌های سنگین به دلیل داشتن گوگرد و فلزات،‌ نیاز به مراحل بیشتری برای پالایش دارند و از این‌رو، نفت‌های سبک محبوبیت بیشتری دارند. نحوه محاسبه درجه API در زیر آورده شده است:

APIGravity=141.5SG−131.5

به طور مثال،‌ برای محاسبه درجه API نفت سنگین با «چگالی ویژه» (Specific Gravity) برابر با 1 (در شرایط 60 درجه فارنهایت)،‌ به صورت زیر عمل می‌کنیم:

141.51.0−131.5=10.0∘API

مخازن نفتی

نفت خام در مخازن زیرزمینی یافت می‌شود. در زیر زمین و در فشار و دمای بالا،‌ این نفت شروع به حرکت به طرف لایه‌های بالاتر می‌کند تا به یک لایه‌ نفوذناپذیر برسد و در تله‌های نفتی به دام بیافتد. این تله‌های نفتی ممکن است بر اثر گسل یا تنش در لایه‌های زیر زمین بوجود بیایند. همچنین در «تله‌های چینه‌شناسی» (Stratigraphic Traps)، به دلیل وجود «تخلخل» (Porosity) متفاوت بین لایه‌ها و تغییر «نفوذپذیری سنگ» (Rock Permeability)، نفت در زیر لایه‌های نفوذناپذیر به دام می‌افتد. نفت خام از میان لایه‌های ماسه‌سنگی عبور می‌کند اما در زیر «لایه‌های شیلی» (Shale Layers)، به دام می‌افتد.

استخراج نفت خام

میزان نفت موجود در یک مخزن نفتی، «نفت درجای مخزن» (Oil in Place)، نام دارد. تمامی نفت درجای مخرن قابل استخراج نیست. برای استخراج نفت از یک مخزن نفتی نیاز به حفاری لایه‌های زمین است. این حفاری می‌تواند توسعه‌ای یا اکتشافی باشد. چاه‌های توسعه‌ای به منظور توسعه بیشتر یک میدان نفتی حفر می‌شوند اما چاه‌های اکتشافی که در برخی موارد به عنوان چاه‌های Wild Cat هم شناخته می‌شوند، در ابتدای حفاری از یک میدان نفتی حفر می‌شوند.

زمانی که به صورت مستقیم امکان دسترسی به مخزن نفتی وجود نداشته باشد از «حفاری انحرافی» (Directional Drilling) استفاده می‌شود. استفاده از حفاری انحرافی در سال 1991 سبب بروز جنگ در خلیج فارس شد. عراق، کویت را به استفاده غیرقانونی از نفت خود با استفاده از حفاری انحرافی متهم کرد.

سکوهای نفتی

سکوهای نفتی به دو دسته سکوهای خشکی و دریایی تقسیم می‌شوند. سکوهای خشکی به Drilling Rig و سکوهای دریایی به Platform موسوم‌اند.

در تولید اولیه نفت از سکوها، مته حفاری و خدمه به صورت 24 ساعته در حفاری شرکت می‌کنند. قطر این مته‌ها تا 36 سانتیمتر هم می‌رسد. با حفاری مناسب مخازن، برخی از مخازن نفتی تا دهه‌ها امکان تولید نفت دارند.

با حفر چاه و تولید از مخزن، تا بیش از 90 درصد از حجم نفت مخزن همچنان در زیر زمین باقی می‌ماند. برای استخراج این منابع از روش‌های متعددی استفاده می‌شود که به «روش‌های ازیاد برداشت از مخازن» (ٍEnhanced Oil Recovery) موسوم‌اند. روش «سیلابزنی» (Water Flooding)، از جمله این روش‌ها است. این روش به طور تصادفی در سال 1870 در پنسیلوانیا کشف شد. زمانی که چاه‌های نفت ترک شده در پنسیلوانیا، آب باران را در خود جمع کردند، با انباشته شدن این آب‌ها و افزایش وزن، اعمال فشار ایجاد شده سبب افزایش برداشت در چاه‌های نفت اطراف آن شد. روش‌های مختلف دیگر همچون «تزریق متناوب آب و گاز» (Water Alternating Gas) هم به مرور به این روش‌ها اضافه شد که به عنوان ازدیاد برداشت ثانویه نام‌گذاری شدند. از معمول ترین روش‌های ازدیاد برداشت ثانویه، تزریق گاز است. در این روش، تزریق گاز مانعی برای افت فشار بیش از حد مخزن نفتی به هنگام تولید است. دسته‌بندی دقیقی بین ازدیاد برداشت ثانویه و ازدیاد برداشت ثالثیه که هر دو نیز شامل تزریق گاز است نمی‌توان انجام داد. لازم به ذکر است که استفاده از روش‌های ازدیاد برداشت از مخازن در همان ابتدای تولید مخزن، بین مهندسان بسیار توصیه شده است.

ترکیب نفت

نفت خام شام هیدروکربن‌های جامد، مایع و گاز است. در فشار و دمای سطح زمین، هیدروکربن‌های سبک شامل متان، اتان، پروپان و بوتان به حالت گاز، درحالیکه هیدروکربن‌های سنگین‌تر به صورت مایع یا جامد وجود دارند. در زیر زمین، حالت‌های جامد، مایع یا گاز هیدروکربن‌ها به نمودار فازی آن‌ها مربوط است.

یک چاه نفت در هنگام تولید نفت خام، مقادیری گاز حل شده در نفت خام هم تولید می‌کند که زمانی که به سطح زمین می‌رسد، به علت فشار کمتر،‌ این گاز از حالت محلول خارج می‌شود. این نوع از گاز به «گاز همراه » (Associated Gas) موسوم است. لازم به ذکر است که در چاه‌های گازی، محصول اصلی، گاز طبیعی است. در زیر زمین و تحت فشار و دمای بالا، گاز طبیعی شامل هیدروکربن‌های سنگین‌تر مانند پنتان، هگزان و هپتان است. در سطح زمین، این ترکیبات سنگین به صورت مایع از گاز جدا و گاز «میعانی» (Condensate) نام‌گذاری می‌شوند.

نسبت هیدروکربن‌های سبک در نفت خام در میدان‌های نفتی مختلف، متفاوت است. این میزان در مخازن نفت سبک، حدود 97 درصد و در مخازن نفت سنگین به 50 درصد و کمتر می‌رسد. نفت خام بیشتر شامل آلکان‌ها، سیکلوآلکان‌ها و ترکیبات آروماتیک است. اجزای دیگری در ترکیبات نفت شامل نیتروژن، اکسیژن، گوگرد و فلزات وجود دارد که در هر «سازند» (formation)، این میزان متفاوت است.

ترکیبات نفت خام در پالایشگاه‌ها توسط فرآیند «تقطیر جزء به جزء» (Fractional Distillation) به محصولات مختلفی از جلمه گازوئیل، سوخت هواپیما، کروژن و دیگر ترکیبات تبدیل می‌شود. تعداد مولکول‌های نفت در یک نمونه نفت خام در آزمایشگاه تعیین می‌شود. با استفاده از روش‌های کروماتوگرافی گاز،‌ «آشکار ساز یونیزاسیون شعله‌» (Flame Ionization Detector) یا اسپکترومتر جرمی می‌توان این میزان را تعیین کرد. البته با استفاده از روش‌های بالا هم تمامی ترکیبات نفت شناسایی نمی‌شوند.

نفت در صنعت

صنعت نفت شامل فرآیند‌های اکتشاف،‌ حفاری و استخراج، بهره‌برداری، پالایش و انتقال است که در مجموع به صنایع «بالادستی» (Up-Stream)،‌ «میان‌دستی» (Mid-Stream) و «پایین‌دستی» (Down-Stream) نفت خام موسوم‌اند. بنزین و گازوئیل بیشترین حجم از محصولات نفتی را شامل می‌شوند. نفت خام همچنین ماده اولیه بسیاری از محصولات در صنایع شیمیایی همچون داروسازی،‌ حلال‌ها، کودهای شیمیایی، حشره‌کش‌ها و پلاستیک‌ها است. نفت خام در صنعت نقش بسیار حیاتی ایفا می‌کند و درصد بالایی از مصرف انرژی در دنیا را به خود اختصاص داده است که سالانه حدود 30 میلیارد بشکه از آن در دنیا مصرف می‌شود. لازم به ذکر است که در سال 2004 حدود 24 درصد کل نفت مصرف شده به آمریکا اختصاص یافت؛ اما در سال 2007 این میزان به 21 درصد کاهش یافت. با توجه به استفاده روزافزون از این منابع تجدیدناپذیر، باید منابع جایگزین دیگری را در صورت مصرف و تمام شدن این ذخایر پیش‌بینی کرد؛ منابعی که بتوانند جایگزین سوخت‌های فسیلی، پلاستیک‌ها و البته سوخت‌های هواپیماها باشند.

معرفی پروژه مهندسی

پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت_گروه فنی و مهندسی :

در صورت تمایل به اجرای پروژه سرویس و نگهداری تاسیسات (موتورخانه) سریعا تماس بگیرید .

راه های ارتباطی :
پردیس فناوری کیش(کیش تک) : 02166176196
09059626900
📆زمان بازدید : روز شنبه
🏢محل پروژه : منطقه اکباتان

📱ارسال رزومه به شماره :  09059626900

فرم درخواست مدرک تخصصی و ایزو

پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت _ دپارتمان آموزش

شما می توانید بر اساس نیاز، مدرک یا گواهینامه تخصصی را متناسب با رشته تحصیلی و یا فعالیت خود انتخاب نمایید بدیهی است کارشناس مربوطه ما برای دوره و یا ارزیابی صدور مدرک با شما تماس خواهد گرفت.

جهت مشاهده مدارک تخصصی و ایزو به سایت زیر مراجعه نمایید
www.kishindustry.ir

موتور در خودرو در واقع تولید کننده قدرت است. موتور خودرو مجموعه از تجهیزات مکانیکی و الکترونیکی است که در کنار یکدیگر باعث تولید قدرت می‌شوند. موتور خودرو از اجزای بسیار زیادی همچون: سیلندر، پیستون، سوپاپ، میل لنگ و… تشکیل شده است.

خودروها با توجه به کاربری از موتورهای گوناگونی استفاده می‌کنند. موتور خودرو ها عموما برحسب نوع سیلندر و آرایش سیلندرها نام گذاری می‌شوند. در شکل زیر با برخی از انواع موتور از لحاظ شکل چیدمان سیلندر و پیستون ها آشنا می‌شوید.

در تصویر زیر شما مجموعه پیستون و شاتون را مشاهده می‌کنید. پیستون قطعه‌ای است که در داخل سیلندر قرار گرفته و در تصویر زیر نشانگر تعداد سیلندر است.

موتور خودرو نوعی موتور احتراق داخلی است.

ین نوع موتور‌ها با سوزاندن یک سوخت و آزاد سازی انرژی موجود در آن تولید انرژی و کار می‌کنند. در واقع اساس کار این موتورها را تبدیل انرژی شیمیایی سوخت به کار مکانیکی تشکیل می‌دهد.

تبدیل انرژی شیمیایی به مکانیکی به چه معناست.

با سوزاندن یک سوخت می توان انرژی شیمیایی موجود در آن را آزاد کرد. لازمه سوخته شدن سوخت سه چیز است: سوخت، هوا، گرما (جرقه).

در موتور خودرو سوخت با نسبت مشخصی با هوا مخلوط شده و توسط جرقه شمع محترق می شود. انرژی حاصله از انبساط سوخت باعث حرکت پیستون در داخل سیلندر می‌شود و در نهایت این اتفاق باعث حرکت خودرو خواهد شد.

موتورهای چهار زمانه

تمامی خودروهایی که امروزه از آن‌ها استفاده می‌کنیم از نوع چهار زمانه هستند. چهار زمانه به این معنا است که این موتورها در چهار سیکل، انرژی موجود در سوخت را به کار مکانیکی تبدیل می‌کنند.

چهار سیکل موتور های چهار زمانه شامل: مکش، تراکم، احتراق و در نهایت تخلیه است.

شکل زیر چهار زمان اصلی موتورهای چهار زمانه را به شما نشان می‌دهد.

احتراق در موتور خودرو چگونه انجام می‌شود؟

در موتورهای احتراق داخلی احتراق را با استفاده از گرما به وجود می‌آورند. در موتور خودرو مسئول تولید گرما بر عهده شمع خودرو است.

جرقه در موتور خودرو باید در زمان مناسبی زده شود، تا مخلوط متراکم شده سوخت و هوا در بهترین زمان و به صورت کامل سوخته شود. وظیفه تنظیم زمان جرقه در خودروهای قدیمی بر عهده دلکو بود؛ که با استفاده از تجهیزات مکانیکی این کار را با توجه به دور موتور انجام می‌داد.

همانگونه که می‌دانید باتری خودرو از نوع 12 ولت می‌باشد؛ که برای تولید جرقه قدرتمندی که بتواند به خوبی مخلوط سوخت و هوا را محترق کند انرژی لازم را ندارد. به همین دلیل در سیستم جرقه زنی از کوییل استفاده می‌شود.

کوییل در واقع نوعی ترانسفورماتور افزاینده است که جریان برق 12 ولت را به هزاران ولت و بیشتر تبدیل می‌کند (بسته به نوع ماشین و کاربری آن این ولتاژ تولیدی متفاوت است). این ولتاژ بسیار بالا در خودروهای قدیمی توسط دلکو در بین شمع‌ها تقسیم می‌گشت تا احتراق مناسبی در موتور خودرو به وجود بیاید. در خودروهای جدید کلیه این وظایف به ایسیو خودرو واگذار گردید تا بهترین راندمان را از یک موتور احتراق داخلی خودرو بگیرد.

و در نهایت

در نهایت پس از اینکه احتراق در سیلندر و پیستون انجام شد؛ با حرکت پیستون به سمت پایین در اثر انبساط گاز محترق شده، کار مکانیکی پدید می‌آید؛ که در موتور خودرو تبدیل به حرکت پیچشی محور شده، و با انتقال این حرکت توسط گیربکس به چرخ ها باعث حرکت خودرو می‌شود.